Minik bebeğiniz dünyaya geleli 2 yıl oluyor. Hayranlık ve mutlulukla sizi izleyen o bebek artık iyice büyüdü. Sizden bağımsız bir birey olduğunu hissetmeye başlıyorsunuz.
Aynı hisler bebeğiniz için de geçerli. 2 yaş bebeklerin duygu gelişiminde çok önemli bir dönüm noktasıdır. Çocuklar bu dönemde tüm duygu, istek, aksiyon ve fiziksel değişimleri hissetmeye başlar. Ancak henüz yeni yeni tanıdıkları bu duyguları kontrol etmek, hatta bu duyguların ne olduğunu anlamak bile takdir edersiniz ki çok zordur.
İşte tüm bunlar pamuk şekerden yapılmış gibi görünen bebeğinizin çılgın bir canavara dönüşmesine sebep olur. Gelin hep beraber, 2 yaş sendromu olarak adlandırılan bu dönemi daha yakından inceleyelim.
Bu yazıda sırasıyla iki yaş sendromu nedir, hangi dönemde ortaya çıkar ve ne kadar sürer, 2 yaş sendromu belirtileri ve nedenleri nelerdir sorularınızın cevaplarını bulabilirsiniz. Son olarak 2 yaş sendromu dönemindeki bir çocuğa nasıl davranılması gerektiği hakkında detaylı bilgiyi sizlerle paylaşacağız.
İçindekiler
2 Yaş Sendromu Nedir?
2 yaş çocukların dünyayı keşfetmek için gerekli temel kabiliyetlere ulaştığı, ve dünyayı en çok merak ettikleri dönemlerden biridir. Bu yüzden ebeveynlerin koyduğu kural ve sınırları aşmaya çalışmak 2 yaşındaki çocuklarda gözlemlenen yaygın bir özelliktir. Ancak asıl problem genellikle bu limitleri aşmasına izin verilmediğinde ortaya çıkar. Ağlamak, huysuzluk yapmak, söz dinlememek, her şeye hayır demek ve isyan etmek 2 yaş sendromunun temel belirtilerindendir. Çocuklar bu davranışları genelde anne babasına gösterir, aile dışından kişilerin yanında daha sakin ya da utangaç oldukları gözlemlenebilir. Bunun sebebi sınırları kimin koyduğunu ve hangi sınırları zorlamanın gerektiğini yeni fark etmiş olmalarıdır.
2 Yaş Sendromu Ne Zaman Başlar ve Ne Kadar Sürer?
Hemen her konuda her bebeğin gelişimi kendine özgüdür. Bu yüzden bebeğinizin 2 yaş sendromuna girdiği dönem, ve bu dönemin uzunluğu bebeğin karakteri ve gelişimine göre oldukça değişkendir. Hatta bazı bebeklerde bu dönem neredeyse hiçbir ciddi problem yaratmadan son bulur. Ancak ortalama bir zaman vermek gerekirse, 2 yaş sendromunun başlangıç dönemi adından da anlaşılabileceği gibi bebeğinizin ikinci yaşıdır. Sendrom belirtileri en erken 1.5 en geç 2.5 yaşında gözlemlenmeye başlar. Genellikle 2.5 yaşında zirve noktasına ulaşan 2 yaş sendromu ortalama 6 ay sürer demek yanlış olmayacaktır.
2 Yaş Sendromu Belirtileri Nelerdir?
- Her şeyi kendi yapmak isteme,
- İstediği bir şeye müsaade edilmediğinde aşırı sinir ya da ağlama krizi,
- Kendi istediğini yapma konusunda inat ve ısrar,
- Söz dinlememe, hatta çoğu zaman bilerek söylenenin tersini yapma,
- Sinirlendiğinde ya da ağlarken çevreye ve kendine zarar verme eğilimi,
- Hızlı ve dürtüsel tepkiler,
- Hırçınlık.
2 Yaş Sendromu Neden Olur?
2 yaş sendromunu en iyi ve kolay şekilde atlatmak için ebeveynlere büyük görev düşmektedir. Bu dönemi hem çocuğun psikolojisi hem anne baba ve çocuk arasındaki ilişki en az etkilenecek şekilde geçirmek için ebeveynlere büyük görev düşmektedir. Ancak doğru yaklaşımın ne olduğunu öğrenmek için bu sendroma sebep olan etkenlerin iyi anlaşılması önemlidir. 2 yaş sendromunda olan bir çocuğun davranışlarını sadece şımarıklık olarak yorumlayan bir kimse için çocukla doğru iletişim kurmak neredeyse imkansızdır.
İşte 2 yaş sendromundaki bir çocuğun iç dünyasında yaşanan gelişmeler:
- 2-3 yaş aralığındaki bir çocuk beyni, herhangi bir yetişkin beynine kıyasla 2 kat daha aktiftir. Yani tüm o “bu ne?”, “neden böyle?” soruları sizi sinirlendirmek değil merak açlığını bastırmak için.
- Benlik algısı bu dönemde yeni yeni gelişmeye başlar, henüz oturmamıştır. Bu yüzden iki yaş sendromundaki bir çocuğun sürekli kendini ön planda tutmaya ve kanıtlamaya çalışması normaldir.
- Yine benlik algısının gelişmeye başlamasıyla beraber bağımsızlık isteği ön plana çıkar. İki yaş sendromu dönemindeki çocukların her şeyi kendi yapmak ve sınırları aşmak için duyduğu aşırı isteğin sebebi budur.
- Bu dönemde çocukların yeni gelişmeye başlayan ve tam oturmamış kabiliyetlerinden biri de kas ve motor mekanizmasıdır. İki yaş aralığındaki çocuklar karar vermekte güçlük çeker, bu onları çoğunlukla her şeyi istemeye iter.
- Son olarak tekrar hatırlatalım, çocukların bu dönemde sergilediği davranışlar gelişim döneminin bir parçası olarak değerlendirilmelidir. Bu dönemdeki hırçınlıklar budanması gereken bir karakter özelliği değil anlayış gösterilmesi gereken bir büyüme sancısı olarak yorumlanmalıdır.
2 Yaş Sendromu Döneminde Çocukla Nasıl İletişim Kurulmalı?
Geldik son ve en önemli kısıma. Bu dönemde anne ve babalara sabır dolu günler diliyoruz. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi bunun sadece bir büyüme dönemi olduğunu unutmayın. Zaman zaman unutsak da hepimiz büyürken çok sancılı dönemlerden geçtik. Bu dönemden geçerken çocuğunuza ne kadar destek olursanız çocuğunuzun psikolojik gelişimine o kadar katkıda bulunmuş olacaksınız. İşte bu dönemde çocuğunuza destek olmak için bazı öneriler:
- Çocuğun duygusal bir roller coasterda olduğu bu dönemde ebeveynlere düşen en büyük görev sakin kalmak. Sakince alternatifleri sunmaya ve limitleri hatırlatmaya çalışın. Bu dönemde evde tansiyonun yükselmesini engellemenin tek yolu anne ve babanın sakin kalması.
- Aşırıya kaçmadığı sürece anne babayla böyle konuşulmaz kurallarını geride bırakın. Aşırı tepkileri duymazdan gelin ve asıl problemi çözmeye odaklanın.
- Herhangi bir davranışın kesinlikle düzeltilmesi gerektiğini düşünüyorsanız bunu sinir ya da ağlama krizi esnasında değil, çocuk sakinleştikten sonra yapmayı deneyin. Hali hazırda duygu kontrolü konusunda zor bir dönemden geçen 2.5 yaşında bir çocuktan sakince problem çözmesini beklemek absürd olacaktır. Sakinleştiği zaman, çocuğun da empati kurabileceği bir şekilde, hatasını ona anlatın.
- Çocuğunuzun istek ve ihtiyaçlarını tanımaya çalışın, ve iş inatlaşma noktasına gelmeden bu istekler için alternatifler üretin. Örneğin her süpermarkete gidildiğinde şeker almak istiyorsa bu kez markete gitmeden önce şeker almanın kesinlikle yasak olduğu ama istediği oyuncağı alabileceği yönünde bir anlaşma yapmayı deneyebilirsiniz.
- Kendi kararlarını alması konusunda çocuğunuzu destekleyin. Sen bilirsin demek, yemek ve oyun için seçenekler sunup kendi seçimini yapmasını sağlamak oldukça geliştirici olacaktır.
- Ev içinde küçük görevler almasını sağlamak toplum içinde benlik duygusunun gelişmesi için oldukça önemlidir. Örneğin çiçekleri sulamak gibi küçük görevler bu dönemde ve ilerleyen yaşlarda çok önemlidir
- Kendini ön plana çıkardığı bu dönemde zaman zaman çocuğu ilgi odağı haline getirmek ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olabilir.
- Tabii ki sürekli ilgi odağı olmak gelecek ilişkilerinde problem yaşamasına sebep olabilir. Çocuğunuzu yaşıtlarıyla buluşabileceği bir sosyal ortama sokmak ve paylaşım duygusunu tetiklemek zor ama oldukça geliştirici olacaktır.
- Bu dönemde çocukların oldukça enerjik ve sıkılgan oldukları da gözlemlenir. Özellikle bu dönemi kış aylarında geçiren ebeveynler için evde oynanabilecek enerji harcatan oyunlar bulmak çok önemlidir. Çabuk sıkılan çocuklarda ise huysuzluk yaşanmaması için ebeveynlere artı olarak yaratıcı oyunlar bulma görevi düşüyor.
Referans:
https://health.clevelandclinic.org/7-tips-help-survive-toddlers-terrible-twos/
https://www.cdc.gov/ncbddd/childdevelopment/positiveparenting/toddlers2.html
Ege Üniversitesi Psikoloji bölümü mezunu, uzmanlık alanı; Çocuk, Ergen ve Anne psikolojisi, özgüven eksikliği, depresyon, öfke kontrolü gibi bir çok psikolojik alanlarda çalışmalar yapmaktadır.
