Gebeliklerde isteğe ya da ihtiyaca bağlı olarak yapılan 3 boyutlu ve 4 boyutlu ultrasonlar; doğum öncesi gerçekleştirilen standart testler arasında yer almaz. 3 boyutlu ve 4 boyutlu ultrasonlarda tıpkı normal ultrasonda olduğu gibi annenin rahmindeki bebeğin bir görüntüsünü oluşturabilmek adına ses dalgaları kullanılır. Farklı olarak 4 boyutlu ultrasonografiler; bir film gibi canlı video efekti oluşturabilir ve bebeğin gülümsemesi ya da esnemesi gibi detaylar izlenebilir. 4 boyutlu ultrasonların yaygınlaşması ile beraber pek çok anne ve baba adayı 4 boyutlu ultrason yaptırmayı isteyebilir. Bebeğin yüzünün ilk kez görülmesini sağlayan bu ultrason yöntemi; yarım damak benzeri, standart ultrason yöntemlerinde anlaşılamayacak doğum kusurlarının görülmesine imkan tanır. Yapılan araştırmalar doğrultusunda 3 boyutlu ve 4 boyutlu ultrason yöntemleri güvenli olarak kabul edilir. Bunun yanı sıra doktorların bebekteki bazı ciddi problemleri erkenden fark edebilmesine yardımcı olduğu için çeşitli yararları bulunduğundan bahsedilebilir.
İçindekiler
4 Boyutlu Ultrason Nasıl Yapılır?
4 boyutlu ultrason; gebelik döneminde gerçekleştirilen diğer ultrason prosedürlerinde uygulanan yöntemler ile benzer şekilde gerçekleştirilir. Bu doğrultuda; yapılan muayenenin ardından anne adayı ultrason sedyesine uzanır. Ardından doktor tarafından anne adayının karnına özel bir jel uygulanır. Bu jel sayesinde ses dalgaları çok daha rahat bir şekilde taşınabilir. Sonrasında doktor probu tutar ve iyi bir görüntüye ulaşabilmek için annenin karnının üzerinde dairesel hareketler gerçekleştirir. Bu esnada görüntü, anlık şekilde monitöre yansıtılır.
4 Boyutlu Ultrason Ne Zaman Yapılır?
Hamileliğin ilk haftalarındayken gebelikle alakalı ilk normal izlenimler, yapılan standart ultrasonlar ile başlar. 4 boyutlu ultrason yöntemi ile gerçekleştirilen izlenimler ise ortalama olarak 18. hafta ile 23. hafta arasında yapılır. Gerekli görülmesi durumunda; hamileliğin 20. haftası ile 22. haftası arasında bebeğin kalbi, fetal ekokardiyografi (fetal eko) ile değerlendirilebilir.
Ayrıntılı Ultrason ile 4 Boyutlu Ultrason Aynı Mıdır?
Ayrıntılı ultrason ile 4 boyutlu ultrason, aynı yönteme işaret etmez. Halk arasında böyle bir düşüncenin yaygınlaşmasının nedeni olarak ayrıntılı ultrason esnasında da bebeğin 4 boyutlu görüntüsünün alınıyor olması gösterilebilir. Ayrıca bebekte bir anomali bulunuyor ise 3 boyutlu ultrason yöntemi ile de görüntülenebilir. Özellikle yüzeyde bulunan anomaliler, 3 boyutlu ultrason yöntemi kullanılarak fark edilebilir. El yokluğu ya da ayaklarda görülen ve club foot adı verilen eğrilikler anlaşılabilir. 4 boyutlu ultrasonlar, anne karnındaki bebekte bulunan fizyolojik ve kromozomal problemlerin erkenden teşhis edilmesi bakımından önem taşır. Ayrıntılı ultrasonda ise bebeğin tüm sistemi ve organları detaylı şekilde incelenebilir.
4 Boyutlu Ultrason Ne Kadar Sürer?
4 boyutlu ultrason izlenimi, yüksek riske sahip gebelikler konusunda yan dal uzmanı olan kadın doğum doktorları, yani perinatoloji uzmanları ya da bu konuyla yoğun şekilde ilgilenen ve deneyime sahip olan radyoloji uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Pek çok farklı isme de sahip olan 4 boyutlu ultrasonlar, ortalama olarak 45 dakikada tamamlanır. Bazı uzmanlar sadece fotoğraf elde etmek adına 4 boyutlu ultrason taraması yaptırmayı önermeyebilir. Çünkü böyle bir durumda bebeğin gereğinden fazla ultrasona maruz kalacağını düşünebilirler. Ancak kimi gerekli durumlarda 4 boyutlu ultrason yöntemi de uzmanlar tarafından anne adaylarına tavsiye edilebilir. Bazı özel ultrasonlar; standart süre olan 45 dakikayı geçerek 1 saate kadar da uzayabilir. Fakat bu süre güvenlik sınırında bulunan süreyi biraz aşabilir. Her koşulda; 4 boyutlu ultrasona ihtiyaç duyulup duyulmadığına doktorun karar vermesi önem taşır.
Referans:
https://www.whattoexpect.com/pregnancy/pregnancy-health/prenatal-testing-3d-4d-ultrasounds/
https://www.news-medical.net/health/Ultrasound-scans-is-there-a-difference-between-3D-and-4D-scans.aspx
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. Yıllardır çalıştığı özel kliniğinde, perinatoloji alanında uzmanlaşmıştır.