Vücuttaki dokularda sıvı birikmesi sebebiyle oluşan ödem, hamile kadınların en sık karşılaştığı sorunlardan biridir. Gebelik nedeniyle değişen hormon seviyelerinden ve vücut hareketliliğinin azalmasından kaynaklanan hamilelik ödemleri, kimi zaman yaşam kalitenizi olumsuz yönde etkileyebilir. Özellikle el, ayak, bacak ve yüz bölgesinde sıklıkla karşılaşılan ödemleri hafifletmek için doğal yöntemlerden yararlanabilir ve hamileliğinizi rahat bir şekilde geçirebilirsiniz.
Hamilelikte ödem yaşanması çoğu anne adayı için oldukça can sıkıcı bir durumdur. Hemen hemen bütün hamile kadınlarda görülen ödem bazı kadınlarda daha şiddetli bir şekilde gözlemlenir. Kısaca su tutma olarak ifade edilebilecek olan hamilelikte ödem; dolaşım sisteminde yaşanan bozukluktan ortaya çıkan ve vücudun farklı bölümlerinde görülen sıvı birikmesi nedeniyle ortaya çıkan şişmelere verilen isimdir. Kan dolaşımının olağan dışı bir şekilde değişmesi nedeniyle görülen bu yan etki hamileliğin en bilinen sorunlarından bir tanesidir. Bunun yanında hamilelik sırasında anne adaylarının bazı hatalar yapması hamilelikte ödem konusunu daha da içinden çıkılamaz bir hale sokar. Bu hataların başında yeterince su tüketiminin olmaması gelir. Ayrıca haddinden fazla ayakta durmak, idrar söktürücü gıdalar ve kafeinin çok tüketilmesi, yüksek oranda tuz tüketimi de hamilelikte ödemi tetikler.
İçindekiler
Hamilelikte Ödem Neden Olur?
Hamilelikte vücutta ödem oluşmasının temel sebebi, vücutta salgılanan hormonların gebeliğin daha sağlıklı bir şekilde gelişmesi için artması ve bu durumun da kan akış hızını değiştirmesidir. Hamile kadınların damarlarında dolaşan kan, gebelik öncesindeki döneme göre yaklaşık %50 fazladır ve bu durum da damarların genişlemesine yol açar. Damarların genişlemesi sebebiyle vücuttaki sıvılar dokular arasına kaçar ve bu noktalarda şişkinlik oluşturur.
Vücuttaki su tutulum oranı kişiden kişiye göre değişir. Pek çok kişi, ödem oluşumuna yatkın bir metabolizmaya sahiptir. Hamilelik öncesindeki süreçte gebelikteki kadar ödem yaşanmamasının bir sebebi de vücut hareketliliğidir. Ödemlerin önemli bir bölümü, ter yoluyla vücuttan atılır. Gebelik sürecinde yoğun eforlu spor programlarının uygulanamaması ve hareketliliğin azalması, ödem seviyesinin de artmasına yol açar.
Ödemin temel sebeplerinden biri de yüksek tuz tüketimidir. Hamilelikte gıda tüketiminin artması, tuz tüketiminin de yükselmesine yol açar ve ödem oluşumunu hızlandırır. Hamileliğin bulunmadığı durumlarda yeşil çay, maydanoz suyu, rezene çayı gibi bitkisel içeceklerin tüketilmesi, ödem söktürücü etkide bulunur ve vücuttaki ödemlerin zahmetsiz ve doğal bir şekilde atılmasını sağlar. Bu tipteki içecekler, düşük riskini artırmaları sebebiyle hamilelikte tüketilmez ve bu durum da gebelikte ödem oluşumunu artırır.
Ödem Nasıl Anlaşılır?
Ödemin en bilinen belirtisi, vücudun belirli noktalarında gözle görülür seviyede şişkinlik oluşmasıdır. Kimi zaman kiloyla karıştırılan ödem, esasında kiloya yol açan yağ katmanlarından çok daha farklı bir görünüme sahiptir. Yağ oranının artması sonucunda oluşan şişkin dokular, yumuşak bir yapı sergiler ve büyüdükçe sarkar. Ödem sebebiyle oluşan şişkinlikler ise daha gergin bir görünüm oluşturur ve çevresel bir genişleme gösterir. Bu yüzden ödemli dokularda yağ katmanı gibi sarkık bir görünüm oluşmaz.
Ödemi yağ kaynaklı kilo şişkinliğinden ayırt etmenin bir diğer yolu da şişkinliğin kişiye vereceği hisse dikkat etmektir. Hamilelikte yaşanan ödem, ciltte gerginlik oluşturacağı için çeşitli çatlaklara ve cilt ağrılarına yol açabilir. Ödem aynı zamanda düşük seviyede olmakla birlikte ciltte hassasiyet kaybına ve hafif uyuşmalara yol açabilir. Hamilelikte yaşanan şişkinlikler, dinlenmeyle hafifler. Bu yüzden seviyesi günden güne değişen şişkinliklerinizin de ödem olduğunu düşünebilirsiniz.
Hamilelikte Ödem Nasıl Geçer?
Hamilelikte ödem söktürücü bitkisel gıda ve ilaç kullanılamaması, ödemlerin giderilmesini bir hayli zorlaştırabilir. Özellikle vücudu ödem oluşturmaya müsait kadınlar, bu sorundan gebeliğin sonuna kadar tamamen kurtulamayabilir. Yine de aşağıdaki yöntemleri uygulayarak ödemlerinizi kontrol altına alabilir ve yaşam kalitenizi yükseltebilirsiniz.
Bol Su Tüketimi: Su birikmesini su tüketimi ile ortadan kaldırmak bir paradoks olarak görülse de hamilelikte ödemi ortadan kaldırmanın en etkili yolu günde 2 ila 2,5 litre arasında su tüketimi ile mümkündür. Bu uygulama rahat ve ödemden uzak bir gebelik döneminin anahtarıdır.
Soğuk Uygulama: Hamilelikte ödem görülen bölgelere soğuk uygulama yapılması hem kan dolaşımını arttırır hem de ödemi dağıtır. Hamilelerde çok sık başvurulan bu uygulama 10-15 dakikalık seanslar şeklinde uygulanabilir.
Ayaklarınız Yüksekte Olsun: Ayaklarınızı yüksekte tutmak kan dolaşımını tetikler ve sıvı birikimine engel olur. Bu yöntemle hamilelikte ödem sorunu ile karşılaşmadan sağlıklı bir hamilelik süreci geçirebilirsiniz.
Tuzu Azaltın: Sodyum bakımından zengin maddelerin başında gelen tuzun aşırı tüketimi ödemi tetikleyen önemli bir durumdur. Bu nedenle hamile kadınların tuz tüketimini azaltması gerekir.
Düzenli olarak muz yiyerek ve kahve tüketimini azaltarak da vücudunuzdaki ödem oluşumunu yavaşlatabilirsiniz.
Vücut hareketliliğini artırmak da ödemlerle baş etmenin en etkili yollarından biridir. Kadın doğum uzmanınızla görüşerek uygulayabileceğiniz hafif spor programlarını öğrenebilir ve günde 20 dakika boyunca spor yaparak ödemlerinizden büyük oranda kurtulabilirsiniz.
Hamilelikte Ödem Tehlikeli midir?
Hamilelik sırasında hafif ödem gözlemlenmesi oldukça normal bir durumdur. Ancak ödemin bütün vücuda yayılması preeklampsi ihtimalini doğurduğundan bu durumlara karşı hamile kadınların hemen bir hekimle görüşmesi gerekir.
Referans:
https://www.whattoexpect.com/pregnancy/symptoms-and-solutions/edema.aspx
https://www.babycenter.com.my/a230/oedema-in-pregnancy#:~:text=Swollen%20ankles%20and%20feet%20(oedema,blood%20vessels%20in%20your%20pelvis.
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. Yıllardır çalıştığı özel kliniğinde, perinatoloji alanında uzmanlaşmıştır.
