Bu içeriği dinleyebilirsiniz
Pamukçuk Candida Albicans adı verilen mantar benzeri bir parazit sebebiyle oluşur. Ağız içinde pamuğa benzeyen beyazlıklar ile kendini belli eder, beslenme ve emmeyi zor hale getirebilir. Oldukça yaygın ve kolay tedavi edilebilir bir hastalıktır.
İçindekiler
Pamukçuk Nedenleri
Candida Albicans adı verilen organizmalar ağız veya vajina bölgesinde diğer mikroorganizmalar ile birlikte yaşar. Normal zamanda bağışıklık sistemi ya da ağız bölgesinde yaşayan diğer virüsler vücuttaki Candida miktarını kontrol altında tutar. Bebeklerin bağışıklık sistemi yeterince güçlü olmadığı için zaman zaman bu tür organizmalara yenik düşer. Anne adayının hamilelik sırasında antibiyotik kullanmış olması, hijyenik olmayan biberon ve emzik kullanımı, emzirmeden sonra yeterince kurulanmayan anne memesi, bazı vitamin ve mineral eksiklikleri bebeklerde pamukçuk oluşumuna sebebiyet verebilir.
Bebeklerde pamukçuk hastalığı genellikle doğumdan itibaren ilk 2 ay içinde görülür. Başka bir enfeksiyonla savaşmak için antibiyotik kullanan bebeklerde bu enfeksiyon ikinci aydan sonra da yaygın bir şekilde gözlemlenir.
Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Anlaşılır?
Bebeğinizin ağzında pamukçuk olup olmadığını anlamanız, son derece basittir. Dilinin üstünde pamuğu andıran köpük görünümlü beyaz lezyonlar oluşuyor ve sıvı tüketimi ya da yutkunmaya rağmen geçmiyorsa pamukçuk oluşumundan söz edilebilir.
Pamukçuk, farklı sebeplerden dolayı ortaya çıkabilir. Anne göğsündeki mantarların emme işlemi esnasında bebeğin ağzına bulaşması, dezenfekte edilmeyen biberon ve emziklerdeki yabancı maddelerin bir sonraki emme işleminde bebeğe geçmesi, oral dönemini yaşayan bebeklerin ağızlarına soktukları maddelerden mantar kapması gibi durumlar, pamukçuk oluşumunun temel sebepleri arasında yer alır. Hamilelik döneminde antibiyotik kullanılmış olması ve annenin gebelik boyunca hormon salınımında dengesizlik yaşaması gibi durumlar da bebekte pamukçuk oluşmasına yol açabilir. Ağırlıklı olarak dil üzerinde oluşsa da kimi durumlarda yanaklarda ve damakta da ortaya çıkabilir.
Pamukçuk Belirtileri
Pamukçuk semptomları genellikle birden bire ortaya çıkar. Yanakların içinde, damakta ve dildeki beyazlıklar, bu beyazlıkların altında kolayca kanayan kırmızı bir doku pamukçuk enfeksiyonunun en belirgin semptomlarıdır. Bu beyaz ve kırmızı dokular acı ve kanamaya sebep olduğundan bebeklerde huzursuzluk ve iştahsızlığa yol açabilir. Ağız içindeki beyazlıkları süt kalıntılarından ayırt etmekte zorluk çekebilirsiniz. Hastalığın kesin teşhisi için vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır. Tedavi edilmeyen pamukçuk enfeksiyonunun kendi kendine geçmesi zordur ve yavaşça tüm ağzı kaplayabilir.
Pamukçuk Durumunda Nelere Dikkat Edilmeli?
Görüntü itibarıyla kimi zaman anne ve babaların korkuya kapılmasına yol açsa da, erken müdahale edildiği sürece büyük oranda tehlikesiz ve kolay giderilebilen bir sorundur. Yeni doğanlarda sıklıkla rastlanan pamukçuk problemi, ilerleyen aylarda da ortaya çıkabilir. 1 yaşın altındaki pek çok bebek, belirli dönemlerde pamukçuk sorunuyla karşılaşabilir. Bu noktada dikkat etmeniz gereken en önemli unsur, pamukçuk lezyonlarını fark ettiğiniz an vakit kaybetmeden müdahalede bulunmaktır. Bulaşıcı bir yapıya sahip olan mantar lezyonları, müdahale edilmemesi durumunda daha geniş bir alana yayılabilir ve giderilmesi zorlaşabilir. Bebeğin ağzındaki mantar lezyonları, emzirme işlemi sırasında annenin göğüs ucuna da bulaşabilir ve sizin de sağlık sorunlarıyla karşılaşmanıza yol açabilir.
Pamukçuk, bebeğinizin tat alma duyusunu olumsuz yönde etkilediği için süreç içinde iştahsızlık, halsizlik, ateşlenme gibi sorunları da tetikleyebilir. Bu nedenle bebeğinizde lezyonları gördüğünüzde vakit kaybetmeden doktorunuza danışmanızda yarar bulunur. Pamukçuk lezyonlarının alt bölümlerinde yer alan doku, mantar yayılımı sebebiyle deformasyona uğrar ve müdahale edilmemesi durumunda küçük ölçekli kanamalar görülebilir. Bu durum, bebeğinizin yaşam kalitesini düşürebilir ve onun huysuz ve agresif bir ruh hâline bürünmesine yol açabilir. Lezyonların ciddi seviyeye ulaşmadan giderilmesi, bebeğinizin yaşam kalitesini yükseltmeniz açısından büyük önem taşır.
Bebeklerde Pamukçuk Nasıl Geçer?
Pamukçuk lezyonları için sıklıkla karbonatla silme yöntemi önerilse de pek çok uzmana göre bu yaklaşımın belirli tehlikeleri bulunur. Lezyonların elle silinmesi, mantarın daha geniş bir alana yayılmasına ve bebeğinizin ağız dokusunun tahrip olmasına yol açabilir. Bu durum da kısa süre sonra daha geniş bir pamukçuk kitlesiyle karşılaşmanıza ve bebeğinizin yaşam kalitesinin daha fazla düşmesine neden olabilir. Bu yüzden pamukçuk lezyonlarını gidermek için doktorunuzla görüşmeniz ve doktorunuzun uygun gördüğü medikal tedavi yöntemini uygulamanız önerilir.
Tedavi Gerekir mi?
Oluşan beyaz lezyonlar kesinlikle el ile temizlenmemelidir. Doktor kontrolünde tedavisi uygulanan pamukçuk enfeksiyonu genellikle 10-14 gün içerisinde iyileşir. Anne bebeği emzirmeye devam ediyorsa enfeksiyonun tekrarını önlemek için anne memesinin tedavisi de gerekebilir. Anne ya da bebekte görülen enfeksiyon nedeniyle emzirmeye ara vermek çoğunlukla gerekli değildir. Ancak emzirme süreci acılı olabilir. Probiyotik kullanımı ve göğsü her gün birkaç dakika güneş ışığında tutmak enfeksiyonun iyileşme sürecini hızlandırmada fayda gösterebilir.
Pamukçuk Önlenebilir mi?
Anne adayı hamilelik esnasında vajinal mantar problemi yaşıyorsa doğumdan önce doktorunu mutlaka bilgilendirmelidir. Aksi takdirde enfeksiyonun doğum esnasında bebeğe geçme ihtimali vardır. Doğum sonrası emzirme işlemlerinde hijyene önem verilmeli, meme ucu emzirmeden sonra her zaman kurulanmalıdır. Günde bir kez sadece su kullanarak yıkamak da hijyeni korumaya yardımcı olacaktır. Ancak meme ucu kesinlikle sabun ya da karbonatlı su kullanarak temizlenmemelidir. Biberon ve emzik kullanımı durumunda bunların da yeterince sterilize olduğundan emin olunmalıdır.
Referans:
https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/infections/Pages/Thrush-and-Other-Candida-Infections.aspx
https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk_ergen_db/dokumanlar/yayinlar/Kitaplar/1.2_revizyon_19.11.2019_Temel_Yenidogan_Bakimi_Kitabi_1.pdf
2001-2005 yılları arasında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı (Pediatri) olarak çalışmalarına devam eden Uzm. Dr. Canan Yılmaz Durur, 2005-2010 yılları arasında ise Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Ünitesi’nde üst ihtisasını tamamlamıştır.
