Hamilelikte Vajinal Mantar Enfeksiyonu Hakkında Her Şey

Bu içeriği dinleyebilirsiniz:

Vajinal mantar enfeksiyonu yalnızca hamilelikte değil tüm dönemlerde kadınların sık aralıklarla yakalanabildiği ve oldukça rahatsız edici olabilen bir enfeksiyondur. Hamilelikte hormon değişimi vajinanın pH dengesinde bozulma yaratır. Bu bozulma çoğu zaman vajinayı mantarların büyümesine elverişli bir yer haline getirir. Bu sebeple hamilelikte mantar enfeksiyonu birçok kadının birden fazla kez yaşadığı bir problemdir. Hatta birçok kişi tarafından hamilelik vajinal mantar enfeksiyonu sebeplerinden biri olarak gösterilir. Çoğu kadının yaşamında en az bir kez karşı karşıya kaldığı yaygın görülen bir enfeksiyon türü olan vajinal mantar, çoğunlukla ilaç kullanımı ya da bitkisel tedaviler sonucunda geçer. Ancak bazı durumlarda vajinal mantar enfeksiyonunun sık sık tekrarlaması, kronikleşmesi ya da ilaçlara karşı direnç geliştirmesi gibi sorunlar yaşanabilir. Söz konusu gebelik dönemi olduğunda, vajinal mantar enfeksiyonu anne adaylarını bebeklerinin sağlığına ilişkin de endişelendiren bir problem haline gelebilir. Aklınıza takılan tüm soruların yanıtlarına göz atmak için, okumaya devam edebilirsiniz. Vajinal mantarın tam olarak ne olduğu, belirtilerden nasıl emin olunacağı, nasıl tedavi edilebileceği ve verdiği zararlar ise bu enfeksiyonu hamilelik döneminde ilk kez yaşayan kadınlar için henüz cevaplanmamış büyük sorulardır.

1- Vajinal Mantar Enfeksiyonu Nedir?

Araştırmalara göre kadınların %75’i hayatında en az bir kere vajinal mantar enfeksiyonu geçirmiştir. Normalde de vajinada yaşayan sağlıklı bakteriler vardır. Ancak vücutta bağışıklığın düşmesi ya da hormon değişimi gibi nedenlerle vajinada yaşayan mantarlar büyür ve sayıca çoğalır. Bu durum vajinada kaşıntı, yoğun akıntı ve kızarıklık gibi problemlere yol açarak kişiye rahatsızlık verebilir.

2- Hamilelikte Mantar Enfeksiyonu Neden Olur?

Hamilelikte hormon değişimi sebebiyle vajinanın pH dengesinin bozulması mantar enfeksiyonu riskini arttırır. Değişen pH değeri vajinayı, onu mantar enfeksiyonuna karşı koruyan laktobasil bakteriler için yaşanmaz hale getirir. Mantar enfeksiyonuna karşı direnci kırılan vajina da bu koşullar altında mantarlar için yaşanacak en uygun yerlerden biri olur. Spesifik olarak östrojen hormon değerlerindeki değişmenin mantar enfeksiyonuna yol açtığını söyleyenler de vardır. Bunlardan bağımsız olarak vajinal mantar enfeksiyonunu tetikleyen sebepler olabilir. Kandaki şeker oranının artması ve yetersiz sıvı tüketimi en büyük mantar enfeksiyonu tetikleyicilerdir. Bağışıklık sistemi gücü düştüğü için antibiyotik kullanımı hamilelik döneminde genellikle vajinal mantar enfeksiyonuna neden olur. Sentetik iç çamaşırı ve dar kıyafetler de enfeksiyona sebep olabilir.

3- Hamilelikte Mantar Enfeksiyonu Neden Daha Sık Görülür?

Vajinal mantar enfeksiyonuna yol açan temel neden, vajina florasında bulunan Candida albicans adlı bir maya hücresidir. Normal şartlarda söz konusu hücre, vajina florasındaki diğer bakterilerle bir denge sağlar. Ancak farklı nedenlerden kaynaklı vajina florası dengesi bozulduğunda, maya hücreleri normalden çok daha hızlı şekilde çoğalmaya başlar ve mantar enfeksiyonu oluşur. 

Vajina florasının dengesini bozan birçok farklı unsur olabilir. Stres, antibiyotik kullanımı, yetersiz hijyen, yanlış yapılan genital temizlik, yanlış iç çamaşırı kullanımı, genital bölgenin uzun süre ıslak mayo ya da çamaşır ile temas etmesi ve bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar; söz konusu dengeyi bozarak enfeksiyona yol açabilir. 

Gebelik dönemi, anne adaylarının vücudunda hormon değişikliklerinin olduğu bir süreçtir. Bu nedenle gebe kadınlarda mantar enfeksiyonu görülme riski daha fazladır. Gebelikte ortaya çıkan vajinal mantar enfeksiyonuna yalnızca bu dönemde değişen hormon düzeyleri de yol açabileceği gibi, sözünü ettiğimiz diğer unsurlardan kaynaklanan enfeksiyonlar görülebilir. Ayrıca, düşük riski taşıması nedeniyle vajinal krem ya da fitil kullanan anne adaylarının mantar enfeksiyonu geçirme olasılığı daha fazladır. 

4- Mantar Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

• Vajina ve vulvada kaşıntı
• Dış genital bölgede kızarıklık ve şişlik
• Peynir kesiği gibi ya da yeşil akıntı
• İdrar kaçırıyormuş gibi hissettiren su gibi akıntı
• Özellikle tuvalet ve cinsel ilişki esnasında genital bölgede yanma hissi

5- Hamilelikte Mantar Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Hamilelikte vajinal mantar enfeksiyonu genellikle kendini dış genital bölgede oluşan akıntı ile gösterir. En sık görülen belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Dış genital bölgede yanma hissi
• Kızarıklık
• Beyaz ya da yeşil renkli akıntı
• Çok yoğun kıvamlı akıntı
• Kesik peynir şeklinde akıntı
• Dış genital bölgede kaşıntı

Bazı anne adayları hiçbir belirti taşımasa da, rutin kontroller sırasında mantar enfeksiyonu tespit edilebilir.

6- Hamilelikte Vajinal Mantar Nasıl Tedavi Edilir?

Hamilelikte vajinal mantar enfeksiyonunun tedavi sürecini, çoğunlukla anne adayının şikayetleri ve mevcut klinik tablo belirler. Ağızdan alınan ilaçların kullanımı, gebelik dönemi boyunca uygun değildir. Bebeğe zarar verme riski taşımayan tek kullanımlık vajinal kremler ve fitiller tercih edilir. Doktorunuz, bu durumda kullanmanız gereken ilaçlar hakkında sizi detaylı olarak bilgilendirecektir. Mantar enfeksiyonuna dair hiçbir şikayetiniz olmadığı takdirde, tedavinin ertelenmesi de söz konusu olabilir. Ancak vajinal mantar enfeksiyonunun kendi kendine geçmesi, yalnızca oldukça güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olan kişiler için mümkündür ve nadiren görülür. 

Gebelik döneminde mantar enfeksiyonu ile karşılaşmanız halinde, öncelikle doktorunuzun tavsiyeleri ışığında hareket etmeli ve verilen ilaçları düzenli olarak kullanmalısınız. Ayrıca;

• Genital bölgenizi kuru ve temiz tutmaya özen göstermelisiniz.
• Genital bölge temizliğinizi önden arkaya doğru olacak şekilde yapmalısınız.
• Genital bölgenizdeki cilt dokusunun nefes almasını önleyecek ölçüde dar ve sıkı kıyafetlerden uzak durmalısınız. 
• Pamuklu iç çamaşırlarını tercih etmelisiniz. 
• Mantar enfeksiyonu şikayetiniz kronikleştiği takdirde, şeker ve rafine un içeren besinleri tüketmekten mümkün olduğunca kaçınmalısınız. 
• Parfümlü sabun ya da duş jeli kullanmamalısınız.
• Bağışıklık sisteminizi güçlü tutmak adına dengeli ve sağlıklı beslenmeli, uyku düzeninizi korumaya çalışmalısınız.
• Probiyotik kullanımı konusunda doktorunuza danışabilirsiniz.

7- Hamileyken Mantar Enfeksiyonu Tedavisi İçin Hangi İlaçlar Kullanılabilir?

Hangi ilaçların kullanılıp hangilerinin kullanılamayacağına geçmeden önce altını çizmemiz gereken bir nokta var: hamileyseniz ve mantar olduğunuzu düşünüyorsanız doktorunuza danışmadan kesinlikle mantar ilaçlarından herhangi birini kullanmayın. Enfeksiyonun ciddiliğine göre doktorunuz size en uygun tedavi yöntemini uygulayacaktır. Bazı zamanlarda mantar sandığınız şey başka bir bakteri enfeksiyonu da olabilir. Yanlış ilaç kullanmak bu bakteri enfeksiyonuna kötü etki edip farklı türde zararlara yol açabilir. Bununla birlikte oral yol ile alınan mantar ilaçları hamileler için tavsiye edilmez. Dış genital bölgede kaşıntı problemi varsa kullanılabilecek en iyi ilaç mantar kremidir. Hamilelik öncesi kullanılan kremler hamilelik döneminde de kullanılabilir. İleri düzeydeki mantar enfeksiyonları için kimi zaman fitil önerilir. Vajinal fitili doktor önerisi dışında kullanmayın. Hamilelik dönemi dışında 3-7 gün arası uygulanıp etki gösteren krem ve fitil tedavisi süresi hamilelikte 10-14 güne kadar çıkabilir. Endişelenmeyin. Bu durum hamilelik sürecinde vücutta yaşanan değişiklikler sebebiyle meydana gelir ve normaldir.

8- Hamilelikte Vajinal Mantar Enfeksiyonu İçin Doğal Yöntemler Kullanılmalı mı?

Vajinal mantarın doğal ve bitkisel çözümlerle tedavi edilip edilemeyeceği konusunda tıp literatüründe 17 farklı çalışma bulunur. Bu çalışmalarda sirke, kızılcık, sarımsak, aloe vera, kefir, çörek otu ve soğan kürü gibi farklı malzemeler konu edilir. Ancak bitkisel tedavilerin kabul görmüş bir kullanım şekli ve dozu olmadığı için, istenmeyen yan etkilerle karşılaşılması riski taşırlar. Bu nedenle mantar enfeksiyonu olmanız halinde mutlaka doktorunuzun önerilerine bağlı kalarak hareket etmeli, doktorunuz onay verdiği takdirde bitkisel yöntemleri tedaviyi destekleyecek nitelikte kullanmalısınız. 

9- Hamileyken Mantar Olmak Bebeğe Zarar Verir mi?

Hayır. Hamilelik sürecinde yaşanan ve tedavi edilen mantar enfeksiyonu bebeğe hiçbir şekilde zarar vermez. Ancak doğum zamanı geldiğinde annede tedavi edilmemiş vajinal mantar enfeksiyonu bulunuyorsa bu enfeksiyon doğum esnasında bebeğe geçebilir. Doğum esnasında bebeğe geçen mantar enfeksiyonu genellikle pamukçuk hastalığına neden olur. Bebeklerde pamukçuk hastalığı ile ilgili detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

10-Hamilelikte Mantar Enfeksiyonu Kanama Yapar Mı?

Hayır. Hamileyken mantar enfeksiyonuna benzer sulu ya da yeşil renkte akıntıya ağrı ve kanama eşlik ediyorsa doktor tarafından kontrol edilmesi gereken bir durum var demektir. Vakit kaybetmeden doktorunuza ya da başka bir sağlık kuruluşuna başvurun.

11- Hamileyken Vajinal Mantar Olmamak İçin Ne Yapılabilir?

Söylediğimiz gibi hamilelikte yaşanan vajinal mantar enfeksiyonları temelde hormon değişimi sebebiyle meydana gelir. Bu yüzden mantar enfeksiyonundan tamamen korunmak ya da hiç mantar olmamak gibi bir durumdan söz etmek zordur. Ancak her enfeksiyonda olduğu gibi mantar enfeksiyonu için de riski azaltacak bazı önlemler almak mümkün.

• Genital bölgenin hava almasına izin veren, pamuklu iç çamaşırları tercih edin.
• Genital bölge temizliğinden sonra bölgenin iyice kuruduğundan emin olun.
• Islak iç çamaşırı ya da bikinileri mümkün olduğunca kısa sürede değiştirin.
• Tuvalette genital bölge temizliğini önden arkaya doğru yapın.
• Genital bölge temizliği için olduğu iddia edilen sabun ve spreyleri kullanmayın.
• Parfümlü ped ya da tampon kullanmayın. Günlük ped kullanmaktan kaçının.
• Şeker tüketimini azaltın.
• Genital bölge ve karnı sıkan kıyafetlerden uzak durun. Rahat kıyafetler tercih etmeye çalışın.
• Canlı probiyotik içeren besinler bölgede mantarlarla savaşmak için etkili olabilir. Probiyotik takviyesi almak için doktorunuza danışın ve yoğurt tüketmeye özen gösterin.

Referans:

https://ezheah.saglik.gov.tr/TR,397143/vajinit-nedir.html

https://www.cdc.gov/fungal/diseases/candidiasis/genital/index.html

Op. Dr. Ahmet Hayati

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. Yıllardır çalıştığı özel kliniğinde, perinatoloji alanında uzmanlaşmıştır.