Her çocuk, oyuncaklarla vakit geçirmeyi çok sever fakat oyuncakların hepsi eğlenceli görünse de çocuğunuzun yaşına bağlı olarak siz ebeveynlerin doğru oyuncağı seçmesi en önemli kararlardan biridir. Bilimsel araştırmalara göre oyuncaklar çocukların zihinsel ve fiziksel gelişimlerinde rol oynayan en büyük faktörlerdendir. Çocukların doğduktan sonra hayatı anlamlandırabilmeleri ve öğrenebilmeleri için oyuncaklar, dünya ile doğrudan deneyimi sağlamış oluyor. Bu yazımızda yaşa göre doğru oyuncak seçimini ele alacağız.
0-6 Ay Arası
Bebeklerde ilk aylar işitme ve görsel duyularının gelişmesiyle geçiyor. Bu nedenle bu yaş grubunda bebeğinize hafif sesler çıkaran çıngırak, müzikli kitaplar gibi oyuncaklar daha uygun. Ancak bu oyuncakları seçerken bebeğinizin ağzına kaçabilecek küçük parçalı oyuncaklardan ve yüksek sesli oyuncaklardan uzak durulmalı. 3.aydan itibaren görme duyusu da gelişmeye başladığından parlak renkli ve zıt renge sahip olan oyuncaklar dikkatlerini çeker. Ek olarak kırılmayan aynalardan kendi yüzünü görmesi ilgisini çeker. Eliyle sallayabileceği oyuncaklar, peluş veya zararlı olmayan yumuşak oyuncaklar da kaslarını kullanmasını sağlayarak fiziksel gelimine katkıda bulunacaktır.
6-12 Ay Arası
İlk 6 ayı arkada bırakan bebeğiniz daha da hareketlenmeye başlayacak ve artık yerde yuvarlanmalar, dönmeler başlayacak. 7.ay itibariyle oturmaya başlayabilir ve 9.ayında da emekleyebilir. Hatta 1 yaşında da ayaklanmaya başlayabilir. Bu yaş grubundaki bebeklere motor gelişimini destekleyen ve zekasını geliştiren oyuncaklar verilmeli. Örneğin üst üste koyulup kule yapılabilen oyuncaklar, plastik veya tahta tekerleği olan oyuncak arabalar, eğitici müzikler içeren oyuncaklar ve bol görsel ve renkli kitaplar verilebilir.
12 – 18 Ay Arası
Bu dönemle beraber çocukluk çağı da başlar. Zihinsel ve duygusal olarak belli seviyeye ulaşmış çocuklar bu dönemde öncelikle anne ve babası olmak üzere büyüklerini çok fazla gözlemler ve taklit etme davranışlarına başlar. Yemek yeme, oturup kalkma ve hatta gülme gibi en basit davranışları bile büyüklerine bakarak taklit ederler. Artık çevrelerindeki nesnelerin renk, şekil, büyüklük gibi özelliklerine de dikkat ettiklerinden seçicilik göze çarpmaya başlar. Bu nedenle çocuğunuzun analitik düşünmesine de katkı sağlayacak basit, büyük parçalı yapbozlar ve iç içe geçmeli lego gibi oyuncaklar hedefe varmasına yararlı olacak.
18- 24 Ay Arası
Bu dönemde hareketlenmeler de çok arttığından oyuncak güvenliğine çok dikkat edilmeli, üzerine bastığında veya bir yerlere attığında kırılmayacak ve ayrıca eline aldığında ona çok ağır gelmeyecek oyuncaklar tercih edilmeli.
2 – 3 Yaş Arası
Yavaş yavaş bazı kelimeleri söylemeye başlayan çocuklar bu dönemde konuşulanlara daha hakim olmaktadır. Böylece taklit etme konusunda da uzmanlık kazanmaya başlamışlardır. Ayrıca bebeklerle evcilik oynamak, aşçılık malzemeleri gibi şeylerle meslek oyunları oynamaya başlayarak gerçek dünyayı da deneyimleme fırsatı bulurlar. Parmak ve el koordinasyonları daha da geliştiğinden bu dönemde parçalanıp tekrar birleştirilebilen oyuncaklar onların küçük obje yaratma arzularını karşılar. Daha büyük yapbozlara geçilebilir, eğitsel resimli kitaplar ve oyun hamurları da verilebilir.
3 – 6 Yaş Arası
Bu yaş grubundaki çocuklara artık daha çok hayata dair bilgiler edinmesini sağlayacak ve daha bilimsel bilgiler edinmesini sağlayacak oyuncaklar verilmeli. Örneğin rakamları tanıtacağınız ve basit sayı sayma veya sayıları kartlarla eşleştirme gibi basit matematik gösterebileceğiniz oyunlar yararlı olacaktır. Resim çizmelerini sağlayan boya setleri yaratıcılıklarını geliştirecek. Ayrıca oyuncak gitar veya daha çok tuşlu, piyano gibi oyuncaklar onların hem müziksel hem de zihinsel gelişimine yardım edecektir. Bu dönemde fiziksel yeteneklerini de deneyimlemek amaçlı diğer çocuklarla interaktif oyunlara başlayacaklarından grupça oynanacak oyunları onlara anlatmak ve hatta beraber oynamak faydalı olacaktır.
Referans:
http://www.oyder.org.tr/cocuk-ve-oyuncak
https://www.webmd.com/parenting/features/choosing-right-toys-for-right-age#1
Ege Üniversitesi Psikoloji bölümü mezunu, uzmanlık alanı; Çocuk, Ergen ve Anne psikolojisi, özgüven eksikliği, depresyon, öfke kontrolü gibi bir çok psikolojik alanlarda çalışmalar yapmaktadır.
