Motor gelişimi nedir? Motor gelişim, hareket etmek için vücuttaki kasların nasıl kullanılacağını öğrenme sürecidir. Anne karnında başlayan bebeğin gelişimi doğumdan sonra da hızla devam eder. Bebeğinizin ilk aylarda hızlı ve ani hareketler yaparken aylar ilerledikçe daha kontrollü, yumuşak hareketler yapmaya başladığını fark etmişsinizdir. Refleks hareketlerden zaman içinde bilinçli ve iradeli hareketler bütününe dönüşümün sebebi motor gelişimidir. Bebeğinizin ilk gününden itibaren başlayan motor gelişimi tüm çocukluk hayatı boyunca gelişimini sürdürmeye devam eder. Aslında vücudumuzdaki bütün fiziksel aktivitelerin kaynağı olan motor becerilerinin gelişimi, çocuk gelişiminin en önemli parçalarından biridir. Bu yazımızda ince ve kalın motor becerileri ve bu becerileri geliştiren aktiviteler hakkında öneriler bulabilirsiniz. Yani motor gelişimi nedir sorusunun cevabını özetlemek gerekirse “Motor beceriler , vücudun kaslarını hareket ettirme ve koordine etme ile ilgili becerilerdir” diyebiliriz.
İçindekiler
İnce ve Kalın Motor Beceri Farkı
Motor gelişimi nedir? İnce Motor Becerileri Nelerdir?
İnce motor becerileri, el, ayak gibi daha küçük kas gruplarını kapsayan motor becerileridir. Bu becerilerin gelişimiyle bebeğiniz diş fırçalama, kalem kullanma ve yazı yazma, düğme ilikleme gibi el-göz koordinasyonu gerektiren eylemleri gerçekleştirebilir.
İnce Motor Becerilerini Geliştirmek İçin Evde Yapılacak Aktiviteler
Aşağıda listelenen aktivitelerden bebeğinize en uygun olanları seçip bebeğinizin ince motor becerilerini güçlendirmeye yardımcı olabilirsiniz.
- Bu küçük kas gruplarını geliştirmek için oyun hamuru gibi nesneler dokunsal anlamda bebeğinize yardım edecek ve hamuru şekillendirirken el ve parmak kaslarını da doğru şekilde kullanmayı öğrenecektir.
- Ayrıca mutfakta çocuğunuzun yaşına uygun ona bazı işler vermek, örneğin hamura beraber şekiller vermek veya elle marulu daha küçük parçalara bölmek hem sorumluluk duygusu kazanması hem de ince motor becerilerini geliştirmesi açısından çok güzel olacaktır.
- Ek olarak çocuğunuza resim yaptırmak, kalem veya tutmayı ayrıca çizimlerini renklendirmeyi öğreterek hem fiziksel hem de zihinsel anlamda çocuğunuzun gelişimine yardım edecek ve böylece yazı yazma aktivitesinin de temelleri atılmış olacak.
İnce Motor Becerilerini Geliştirmek İçin Dışarıda Yapılacak Aktiviteler
- Islak kumlar ile şekiller yapmak veya kuru kumu kazmak ve de kumu başka alana taşımak da çocuğunuzun motor gelişimine fayda sağlayacaktır.
Kaba Motor Becerileri Nelerdir?
Kaba motor becerileri, genel olarak daha büyük kas gruplarını hareket ettirme yeteneğidir. Kol, bacak, gövde gibi vücut bölgelerinde bulunan bu kaslar zaman ilerledikçe daha da hızlı gelişmeye başlar. Örneğin bebeğinizin yüz üstü yatıyorken kafasını kaldırmaya çalışması onun ilk kaba motor becerilerinden biridir. Emeklemeyle beraber bebeğin kaba motor hareketlerinde gelişim aşamaları başlar. Bu becerilerin gelişimiyle çocuğunuz yürüme, koşma, zıplama gibi eylemleri gerçekleştirebilir.
Kaba Motor Becerilerini Geliştiren Aktiviteler
Aşağıda listelenen aktiviteler kaba motor becerilerini güçlendirmeye yardımcı olacak aktivitelerdir.
- Açık hava ve doğa oyunları ile bedensel ve sportif faaliyetler kaba motor becerisini en çok geliştiren aktivitelerdendir. Örneğin çocuklarınızın sek sek oynamaları veya top oynamaları kaba motor gelişimlerini destekler. Öte yandan siz ebeveynlerin çocuklarınızı parka götürmesi hem kaba motor becerileri hem de çocuğunuzla aranızdaki bağı güçlendirerek beraber anımsanacak anılara sahip olmanıza yol açar.
- Eğimli arazilerde inmeye ya da çıkmaya çalışmak veya düz bir çizgi üzerinde yürümeye çalışmak gibi denge geliştirici aktiviteler kaba motor becerilerini geliştirir.
- Dans ve müzik ile beraber vücutta birçok kasın çalışması sağlanır. Bu nedenle çocuğunuza dansı sevdirmek ve beraber dans etmek motor becerilerinin daha yoğun kullanılmasını ve de gelişmesini sağlar.
- Sabit duran topa vurmak, hareket halindeki bir topu elle veya ayakla yakalamaya çalışmak el ve ayak kaslarını geliştiren ve kaba motor gelişimi için oyunlar kategorisindedir.
- Son olarak belli bir yaş sonrası çocuklarınızın bisiklet kullanımını öğrenmesi hem denge hem el-göz koordinasyonu ve de çoğu kasın kullanımına yol açarak kaba motor gelişimini destekler.
Yazımızda gördüğünüz üzere motor becerilerinin gelişiminde günlük hayatta kolayca uygulayabileceğiniz çok fazla aktivite var. Ebeveynler olarak çocuklarınızın tüm fiziksel aktivitelerinde rol oynayan motor becerilerinin gelişimi konusunda gerekli çalışmaları düzenli yapmanız gerekmektedir. Bu sayede hem çocukların öz bakım yetenekleri gelişecek hem de içlerindeki enerjilerini atmaları sağlanarak daha rahat uyumaları sağlanacaktır.
Referans:
https://www.ttb.org.tr/kutuphane/okulabaslama.pdf
https://childdevelopment.com.au/areas-of-concern/gross-motor-skills/
Ege Üniversitesi Psikoloji bölümü mezunu, uzmanlık alanı; Çocuk, Ergen ve Anne psikolojisi, özgüven eksikliği, depresyon, öfke kontrolü gibi bir çok psikolojik alanlarda çalışmalar yapmaktadır.
