Toksoplazma, insanlara genellikle pişmemiş ya da az pişmiş etin tüketilmesiyle bulaşan bir parazitin oluşturduğu hastalıktır. Toksoplazma enfeksiyonu sağlıklı kişilerde sıklıkla belirti vermez. Belirti oluşturma oranı az olduğu ve bulguların başka hastalıklarda karıştırılması olası olduğu için toplumda görülme oranı kesin olarak bilinmemektedir. Gebelik sırasında geçirilen toksoplazma enfeksiyonunun anne rahmindeki bebek için bazı gelişimsel kusurlara yol açması söz konusu olabilir. Toksoplazma testi, gebelikten önce ya da gebelik ilk fark edildiğinde yapılarak, enfeksiyonun geçirilmekte olduğu ya da daha önce geçirilmiş olup olmadığı anlaşılabilir.
İçindekiler
Toksoplazma Nedir?
Toksoplazma, bilimsel adı Toksoplazma gondii olan bir parazit türüdür. Bu parazitin bilinen kesin konakları evcil kedilerdir. Kedi dışkısında rastlanır. İnsanlara, kuşlara, sığırlara ve diğer hayvanlara bulaşarak toksoplazma enfeksiyonuna sebep olur. Gebelik sırasında toksoplazma enfeksiyonu geçirilmesi anne rahmindeki bebeğe geçebilir, bebeğin gelişimi için risk oluşturabilir.
Toksoplazma Testi Nedir?
Toksoplazma testi, kişinin enfeksiyon geçirip geçirmediğini araştırmak için kanda bulunan bazı proteinlerin varlığının ölçülmesidir. Toksoplazma testi, enfeksiyonun daha önceden geçirilip geçirilmediğini ya da geçirilmekte olup olmadığını araştırmak için yapılır. Kandan alınan örnekle toksoplazma parazitine karşı kanda bulunan iki immünolglobulin türü aranır. Immunoglubulin M (IgM); geçirilmekte olan bir enfeksiyona işaret ederken; immünoglobulin G (IgG) daha önce geçirilmiş toksoplazma enfeksiyonunu ifade eder. Test sonucu 4 şekilde değerlendirilir:
- Yalnız IgG varlığı, enfeksiyonun daha önceden geçirilmiş olduğunu gösterir.
- Yalnız IgM varlığı, enfeksiyonun daha önce geçirilmediğini, ancak şu anda geçirilmekte olduğunu ifade eder.
- Hem IgM, hem IgG proteinlerine rastlanıyorsa; enfeksiyon daha önce geçirilmiş ve şu anda tekrar geçirilmektedir.
- Bu iki proteinin ikisi de bulunmuyorsa, kişi hiç enfekte olmamıştır.
Gerekli durumlarda, bu proteinlerinin miktarları da ölçülebilir. Kesinlik ve doğruluk açısından testler birden fazla kez tekrarlanabilir.
Toksoplazma Belirtileri Nelerdir?
Toksoplazma enfeksiyonu genellikle belirti vermeyen bir enfeksiyondur. Enfeksiyon geçiren kişilerin yaklaşık %10 ila %20’sinde belirtiler görülür. Belirti verdiği durumlarda lenf bezleri şişer, ciltte döküntüler meydana gelir. Ağır enfekte olan kişilerde beyin, kas, retina gibi kas ve sinir dokuları enfekte olabilir. Semptom gösteren kişilerde ateş, halsizlik, kas ağrıları olabilir. Gebelik sırasında belirti vermeden de geçirilebilir. Belirti vermeden geçirilen enfeksiyonun anne rahmindeki bebeğe geçme riski azalmaz.
Toksoplazma Nasıl Bulaşır?
Toksoplazma paraziti insanlara farklı yollarla bulaşabilir. Sık bulaşma yolları şunlardır:
- Enfeksiyon geçiren hayvanın etinin az pişmiş şekilde ya da pişirilmeden yenmesi veya çiğ etin temas ettiği başka yiyeceklerin çiğ olarak yenmesi
- Kedi dışkısı ile kirlenmiş yiyecek ve su tüketilmesi
- Organ ya da kan nakli
- Gebelik sırasında anneden bebeğe geçiş
Toksoplazma Bebeğe Geçerse Ne Olur?
Toksoplazma enfeksiyonu gebelik sırasında anneden bebeğe bulaşabilir. Enfeksiyonun bulaşma riski her semesterda artar. Gebeliğin ilk üç ayında bulaş riski daha azken, gebelik ilerledikçe bu risk artar. Gebelik sırasında bebeğe bulaşan parazit; bebekte beyin, göz, karaciğer gibi organlarda hasara yol açabilir. Bebekte gelişim geriliğine sebep olabilir. Düşük oluşma riski de bulunur. Anne rahminde enfeksiyon geçirmiş bebekte doğumdan sonra gelişimsel kusurlar bulunabilir. Bunlardan bazıları nörolojik gelişim kusurları, karaciğer ve dalakta büyüme, lenf bezlerinin büyümesi, göz enfeksiyonları, beyinde oluşan hasarlardır.
Toksoplazma Testi Kaçıncı Haftada Yapılır?
Toksoplazma testi gebelik düşünülmeye başlandığında uygulanabildiği gibi, genellikle gebelik ilk fark edildiğinde uygulanır.
Toksoplazma Tedavisi Nasıldır?
Gebelik geçirmeyen sağlıklı kişilerde toksoplazma tedavisi uygulanmasına gerek duyulmaz. Gebelik sırasında ise enfeksiyon şüphesi olunan durumlarda antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Enfeksiyon tanı yöntemleriyle kesin bir şekilde doğrulanırsa, üçlü ilaç tedavisi uygulanır ancak bu tedaviler paraziti ve oluşturduğu hasarı tam olarak yok etmez.
Referans:
http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/enfeksiyon/dr_bulent_durdu.pdf
https://www.cdc.gov/parasites/toxoplasmosis/gen_info/faqs.html
