Saç biti, özellikle sokakta oyun oynayan ya da kreş, anaokulu, ilkokul gibi eğitim kurumlarına devam eden çocuklarda sıklıkla rastlanan bir problemdir. Çocuktan çocuğa geçen saç bitleri, esasında küçük boyutlu böceklerdir. En fazla 3 mm boyuna ulaşabilen bitler, saç diplerine yumurta bırakarak hızlı bir şekilde çoğalır ve dikkat edilmemesi durumunda çocuğunuzun saçlarına kısa sürede yayılır. Sıçrama özelliğine sahip olan bitler, birbirleriyle yakın temas kuran ya da birbirlerinin şapka, bere, tarak gibi eşyalarını kullanan çocuklardan birbirine kolayca bulaşabilir. Anneleri en çok korkutan sorunlar arasında yer alan saç bitleri, erken teşhis edilmeleri durumunda bir günde giderilebilir. Bu yüzden çocuğunda bit gören annelerin soğukkanlı kalması ve vakit kaybetmeden bitten kurtulma yöntemlerine başvurması önerilir. Eğer siz de çocuğunuzun saçlarında bit gördüyseniz, aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurarak bu sorunu kısa sürede çözebilirsiniz.
İçindekiler
Saç Biti Nedir, Neden Olur?
Saç biti, yalnızca insan vücudunda ve saç diplerinde yaşayabilen böcek türleridir. Kanatsız böcekler olan bitler, ağırlıklı olarak kahve ya da açık gri renktedir. Hayvanlarda ya da açık havada yaşayamayan bitler, hayatta kalmak için insan saçlarına yerleşir ve sayılarını kısa sürede çoğaltır. Bitler, yerleştikleri saç diplerine sirke adı verilen yumurtalarını bırakır ve bu yumurtalar yaklaşık 7 ila 10 günlük kuluçka süresinden sonra çatlar. Sirkeden çıkan larvalar, ilk etapta çıplak gözle fark edilemeyecek kadar küçük boyutlarda olsalar da 2 hafta içinde 1 ila 3 mm arasına kadar büyüyebilir.
Saç bitleri, dikkatli bakılmadığı sürece gözden kolayca kaçabilseler de son derece dikkat çekici bir belirtiye yol açar: Kaşıntı! Bitler, saç diplerini ısırarak vücut asitlerini çocuğunuzun saç derisine geçirir. Bu asit ise şiddetli kaşıntılara yol açar ve çocukların başlarını dikkat çekecek seviyede kaşımasına yol açar. Eğer siz de çocuğunuzun başını şiddetli şekilde kaşımaya başladığını fark ederseniz, saç biti şüphesi yaşayabilirsiniz. Halk arasında bitin yağlı ve kirli saçlarda oluştuğuna dair bir inanış bulunsa da bu fikir doğru değildir. Bitlerin ortaya çıkmasının tek yolu, başka bir çocuktan çocuğunuza bulaşmasıdır ve çocuğunuzun saçlarının temiz olması, bulaşma riskini düşürmez. Bu yüzden çocuğunuzda bit olduğunu fark ettiğinizde temizlik konusunda endişe etmeden bitten kurtulma yöntemlerine odaklanmanızda yarar bulunur.
Saç Biti Nasıl Bulaşır?
Saç bitleri, simbiyotik böcek türleridir ve bu yüzden de doğaları gereği mümkün olan herkese bulaşma eğilimi gösterirler. Bu sebeple de aynı ortamda bulunan çocuklardan birine saç biti bulaşması, ortamdaki diğer tüm çocukların aynı sorunla karşılaşmasına yol açabilir. Bitlerin başka kişilere bulaşabilmesi için iki kişinin birbirine temas etmesi yeterlidir. Çocukların oyun oynarken, ders çalışırken ya da kantinde sıra beklerken birbirlerine yaklaşmaları ve saçlarının birbirine temas etmesi, bir çocuktan diğerine saç biti sıçraması için yeterlidir. Ortak eşya kullanımı da en yaygın bitlenme sebepleri arasında yer alır. Bit yumurtaları da tek başlarına bulaşabilme özelliğine sahiptir. Bu yüzden ortak tarak, saç fırçası, şapka, bere, kapüşon kullanımı, bit yayılımının gerçekleşmesi için yeterlidir.
Saç Biti Nasıl Geçer?
Bitlenme, hem anneler hem de çocukları için korkutucu olabilir. Özellikle çocuğunun başındaki bitleri çıplak gözle gören anneler, bu tatsız durum karşısında paniğe kapılabilir. Esasında bitlenme, kısa sürede kesin çözüme kavuşturulabilen bir sorundur ve bu yüzden korkmanıza gerek yoktur. Saç biti sorununu kolayca çözmeden önce aşağıdaki adımları takip etmeniz ve çocuğunuzda bit olup olmadığından kesin şekilde emin olmanız önerilir.
- Çocuğunuzun başını, özellikle de saç diplerini yoğun şekilde kaşıdığını fark ederseniz, bu durumu göz ardı etmemeniz ve hemen bit şüphesiyle harekete geçmeniz önerilir. Bitler, kısa sürede zararsız bir şekilde temizlenebilse de uzun süre boyunca yayılmaları durumunda çeşitli enfeksiyonlara yol açabilir ve çocuğunuzu hasta edebilir. Bu yüzden kaşıntıyı gördüğünüz anda harekete geçmenizde yarar bulunur.
- İlk olarak çocuğunuzu dizinize yatırıp saçlarını dikkatle incelemeniz önerilir. Eğer çocuğunuzun saçlarında bitlenme problemi varsa, bu safhada yetişkin bitleri hareket hâlinde görmeniz son derece olasıdır. Saç biti sorunundan emin olduktan sonra vakit kaybetmeden temizlik adımlarına geçebilirsiniz.
- Gözle muayene esnasında canlı bite rastlamamanız, çocuğunuzda bit sorunu olmadığı anlamına gelmez. Çocuğunuzun başında, henüz yumurtadan çıkmamış çok sayıda larva bulunuyor olabilir ve bit yumurtaları da en az bit ısırığı kadar kaşıntıya yol açabilir. Canlı bit görmemeniz durumunda önünüze beyaz bir örtü açıp çocuğunuzun saçlarını sık dişli bir tarakla tarayabilirsiniz. Olası sirkeler, tarama esnasında beyaz örtüye düşer ve bu sayede çocuğunuzda bit problemi bulunduğundan emin olabilirsiniz.
- Bitleri tespit ettikten sonra aşağıdaki temizlik adımlarından birini seçerek çocuğunuzu bit probleminden kurtarabilirsiniz.
Saç Biti Nasıl Temizlenir?
Saç biti temizlemek için birkaç farklı yöntem bulunur. Çocuğunuzun sağlığına ve bitlenme seviyesine göre aşağıdaki yöntemlerden birini seçebilir ve bit sorununu kısa sürede ortadan kaldırabilirsiniz.
Bit Şampuanı
Bit bulaşmasından kurtulmanın en garanti yöntemlerinin başında bit şampuanı olarak da bilinen ilaçlar gelir. Bit şampuanları, yüksek etkileri sayesinde saçlarda yaşayan simbiyotik canlıları ortadan kaldırır ve bit sorunundan kısa sürede kurtulmanıza yardımcı olur. Saç biti ilaçları, henüz yumurtadan çıkmamış larvalar üzerinde de etkilidir ve bu sayede tek kullanımda çocuğunuzun saçındaki tüm bit tehlikesini ortadan kaldırır. Bit şampuanları, ağırlıklı olarak güvenli ürünler olsalar da kimi çocuklarda bu ilaçların içinde bulunan bileşenlere karşı alerji olabilir. Bu yüzden bit şampuanı kullanmadan önce çocuğunuzun genel sağlık durumunu takip eden doktora danışmanızda yarar bulunur. Bit şampuanlarını uygulamak son derece basittir. Çocuğunuzun saçını ıslattıktan sonra şampuanı elinizde köpürterek çocuğunuzun saç diplerine uygulamanız ve ürün prospektüsünde yazan süre kadar bekledikten sonra durulamanız, bitlerden kurtulmanız için yeterlidir.
Bit Tarağı
Çocuğunun saçlarına ilaç içerikli şampuanlar uygulamayı tercih etmeyen anneler, bit taraklarından da yararlanabilir. Normal taraklara kıyasla son derece sıkı dişlere sahip olan bit tarakları, bu sayede saçlar arasında dolaşan en küçük boyutlu bitleri bile rahatça yerinden sökebilir. Bit tarakları, ağırlıklı olarak yumurtaları da temizlemenize yardımcı olsa da tarak kullanımı, bit problemini tek seferde çözemeyebilir. Tarağın etki alanının dışında kalan bitler ve yumurtalar, çocuğunuzun başındaki varlıklarını sürdürebilir ve kısa sürede yeniden çoğalabilir. Bu yüzden tarak yöntemini tercih etmeniz durumunda temizlik işlemini bit kalmadığından emin oluncaya kadar tekrar tekrar uygulamanızda yarar bulunur.
Zeytinyağı
Bitlerden kolayca kurtulmak için uygulanan yöntemler arasında, saç diplerine bitkisel yağlar sürmek de bulunur. En etkili ve sağlık açısından en güvenli yağ türü ise zeytinyağıdır. Çocuğunuzun saçlarını yıkadıktan sonra saç diplerine bir avuç zeytinyağını yedirerek sürebilirsiniz. Ardından çocuğunuzun başını bir boneyle ya da eşarpla çok sıkı olmayacak şekilde sararak beklemeye geçebilirsiniz. Birkaç saat sonra çocuğunuzun saçlarını sıkı dişli bir tarakla tarayarak yağın öldürdüğü bitleri çocuğunuzun başından temizleyebilirsiniz. Zeytinyağı yerine farklı esansiyel yağlar da kullanabilirsiniz. Bu ürünleri uygularken yoğunluklarının çocuğunuzun tenine zarar vermeyecek seviyede olmasına ve ürünlerin çocuğunuzun gözüne kaçmamasına özen göstermenizde yarar bulunur. Doğru ölçü ve süreleri öğrenmek için doktorunuzdan görüş istemeniz de faydalıdır.
Referans:
https://www.unicef.org/pacificislands/media/851/file/Standard-Treatment-Manual.pdf
https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/no-panic-guide-to-head-lice-treatment
