Koruyucu aile olmak, bir çocuğun hayatına unutulmaz bir dokunuş yapmanın en etkili yollarından biridir. Kimsesiz ya da bakıma muhtaç çocuklara yardımcı olabilmeniz amacıyla oluşturulan koruyucu aile sistemi, sıklıkla evlat edinme yöntemiyle karıştırılsa da temelde son derece farklıdır. Evlat edinme sisteminde kimsesiz çocuk, yasal olarak evlat edinen ailenin soy kütüğüne kaydedilir ve resmi olarak o ailenin çocuğu olarak işlem görür. Koruyucu aile sistemi ise dileyen ailelerin kimsesiz çocukların barınma, bakım, beslenme, eğitim gibi ihtiyaçlarını gönüllü olarak karşıladığı bir uygulamadır.
Koruyucu ailelikte çocuklar, ailelerin nüfusuna yazılmaz ve koruyucu ailelik, uygun koşullar karşılanırsa maaşlı bir şekilde de uygulanabilir. Eğer siz de pek çok çocuğu hayata bağlayan bu önemli sistemin detaylarını merak ediyorsanız, sizin için hazırladığımız bu yazıyı inceleyebilirsiniz.
İçindekiler
Koruyucu Aile Nedir, Nasıl Olunur?
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı her birey, 18 yaşını dolduruncaya kadar çocuk olarak kabul edilir ve tüm çocukların yetişkin gözetiminde büyümesi gerekir. Ailesi yaşayan ve yeterli maddi güce sahip olan çocukların yasal vasileri, doğal olarak kendi anne ve babaları ya da en yakın kan bağı bulunan akrabalarıdır. Ailesi hayatta olmayan ya da yeterli maddi gücü bulunmayan çocuklar ise devlet kurumlarında koruma altına alınır. Çocukları korumakla yükümlü kuruluşlar, yasal şartların karşılanması durumunda isteyen ailelere çocukların her türlü ihtiyacını giderme koşuluyla koruyucu ailelik görevi tanımlayabilir. Koruyucu aileler, gönüllü ve maaşlı olmak üzere iki gruba ayrılır. Gönüllü koruyucu aileler, şartlarını karşıladıkları sürece devlet kurumlarındaki çocukların sorumluluğunu üstlenebilir ve masrafları kendileri karşılar. Ücretli koruyucu aileler ise çocuğa yapacakları harcamalar için devletten belirli oranlarda maaş alabilir.
Koruyucu ailelik, kimi zaman gönüllü ailelik yöntemiyle de karıştırılabilir. Gönüllü ailelikte çocuklar, devlet kuruluşlarında ikâmet etmeyi sürdürür ve gönüllü aileler belirli zamanlarda çocuklarla moral verici ya da eğitici etkinlikler düzenleyebilir. Gönüllü aileler, hafta sonu ve bayram gibi dönemlerde çocukları kendi evlerine de götürebilir ancak önceden belirlenen izin süresi dolduğunda çocuğu kuruma geri götürmeleri zorunludur. Koruyucu ailelikte ise çocuk, ailenin evinde ikâmet eder ve tüm sorumluluğu aileye teslim edilir. Koruyucu aile olmak için Aile, Çalışma, Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne ya da e-devlet kapısına başvurmak ve gerekli şartları karşılamak gerekir. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından belirlenen koruyucu aile olma şartları ise şöyledir:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
- Düzenli olarak Türkiye’de ikâmet etmek,
- 25 ila 65 yaş aralığında bulunmak,
- En az ilkokul mezunu olmak,
- Çocuğun biyolojik annesi, babası ya da vasisi olmamak,
- Düzenli ve ispatlanabilir bir gelir beyan etmek.
Yukarıdaki şartları karşılayan kişiler, erkek kadın, evli ya da bekar olmalarına bakılmaksızın koruyucu aile olabilir. Başvuru gerçekleştirildikten sonra kişinin sunduğu evrakların gerçek olup olmadığı incelenir ve herhangi bir sorun tespit edilemeyen kişi ya da aileler, koruyucu aile olarak değerlendirilir.
Koruyucu Aile Başvurusu ve Çocuk Bakım İçin Ücretleri
Koruyucu aile olmak için başvuruda bulunanların başvuruyla eşzamanlı olarak evlerini ve yakın çevrelerini de hazırlamaları gerekir. Evinde çocuğun yaşayabileceği ve gereksinimlerini karşılayabileceği bir ortam bulunmayan kişi ya da ailelerin başvuruları olumsuz şekilde sonuçlanır ve bu kişiler koruyucu ailelik yapamaz. Çocuğun psikolojik açıdan herhangi bir zarar görmemesi için, koruyucu ailelerin yakın çevrelerini bilinçlendirmeleri de büyük önem taşır. Koruyucu aileler, başvuru esnasında korumaları altına alacakları çocukların yaşlarını ve cinsiyetlerini belirleyebilir. Ailelerin talep etmesi durumunda koruyucu ailelere çocukların ihtiyaçlarını karşılamak üzere ücret de ödenir.
Çocukların yaş grubu arttıkça, ihtiyaçları ve masrafları da yükselir. Bu sebeple de koruyucu ailelere ödenen ücretler, çocukların yaşlarına göre belirlenir. Koruyucu aile maaşları, her yıl enflasyon oranına göre güncellenir. Ailenin birden fazla çocuğu koruma altına alması durumunda ise her çocuk için ayrı bir ücret ödenir. Koruyucu ailelerin alacağı ücretler, ailelere banka hesapları aracılığıyla iletilir ve her ayın belirli günlerinde otomatik olarak hesaplara yatar. Çocukların servis, üniversiteye hazırlık, tedavi gibi ihtiyaçları durumunda ek ödeme yapılabilir. Bu gibi durumlarda koruyucu ailelerin ilgili kuruma başvuruda bulunması gerekir. Ayrıca kurum müfettişleri, yapılan ödemelerin gerçekten çocuk için harcanıp harcanmadığını tespit etmek için belirli dönemlerde çeşitli kontroller yapma hakkına sahiptir.
Koruyucu Aile ile Çocukların Değişen Hayatı
Koruyucu ailelik sistemi, çocukların hayatını tamamen değiştiren ve pek çok hayırseverin tercih ettiği bir yöntemdir. Türkiye’de 2021 yılı itibariyle yaklaşık 5.500 koruyucu aile bulunur. Türkiye Cumhuriyeti Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı verilerine göre, bu hizmetten yararlanan çocukların sayısının ise yaklaşık olarak 6.500’dür. Koruyucu aileler tarafından evlerine alınan çocuklar, aile sıcaklığı içinde büyüme, sosyal ilişkilerini geliştirme, iyi bir eğitim alma gibi avantajlara sahip olur. Koruyucu aileliğin anne ve babası hayatta olan çocuklar için de geçerli olması, çocukların hem kendi aileleriyle iletişim içinde kalabilmesine hem de ihtiyaçlarını giderebilecek hayırseverlerin yardımlarından yararlanabilmesine imkân tanır.
Ailesini kaybetmek ya da maddi sebeplerden ötürü ailesinden ayrılmak, çocukların yaşayabileceği en travmatik olayların başında yer alır. Koruyucu ailelik sistemi, bu travmaların etkisini azaltır ve çocukların daha sağlıklı, daha güçlü bireyler olarak yetişmesine yardımcı olur. Koruyucu ailelik sistemi, çocuklara kardeş duygusu yaşama konusunda da avantaj sağlar. Pek çok koruyucu aile, çocuklu ailelerden ya da aynı anda iki ya da üç çocuğa koruyuculuk yapan kişilerden oluşur. Bu sayede çocukların küçük yaşlardan itibaren daha sıcak ilişkiler geliştirmesine yardımcı olan sistem, yalnızlığın oluşturabileceği psikolojik sorunların engellenmesi açısından da son derece yararlıdır. Eğer siz de bir çocuğun hayatını değiştirmek istiyorsanız, koruyucu ailelik yöntemine başvurabilirsiniz. Çocuk bakımı, annelik ve koruyucu ailelik hakkında daha çok bilgi almak için ise Ciciçocuk’u takip etmeyi sürdürebilirsiniz.
Kaynakça:
1- https://ailevecalisma.gov.tr/koruyucuaile/sss-sayfasi
2- https://ailevecalisma.gov.tr/media/40289/koruyucu-ai-le-adaylari-rehberi-pdf.pdf
3- https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2020/01/I.Serdar4.pdf
