Oyun terapisi; çekingenlik, sosyal fobi, duygularını ve ihtiyaçlarını ifade edememe gibi psikolojik sorunlar yaşayan çocukların daha güçlü ve sağlıklı bireyler hâline gelmeleri için uygulanan stratejilerin genel ismidir. Çocukların duygu durumlarını etkileyen fobilerin ve çekingenliklerin oyun aracılığıyla aşılmasını sağlayan terapiler, uzman terapistler tarafından uygulanır ve pek çok çocukta büyük oranda fayda verir. Eğer siz de çocuğunuzun öfke kontrolü, sabırsızlık, korku, içine kapanıklık gibi sorunlarını çözmek isterseniz; oyun terapisi yönteminden yararlanabilirsiniz. Terapi stratejileriyle ilgili temel bilgileri ise bu yazının devamında bulabilirsiniz.
İçindekiler
Deneyimsel Oyun Terapisi
Oyunlar, çocukların kendilerini ifade etme ve dünyayı kavrama şekilleridir. Kimi zaman yetişkinler tarafından çok basit algılansalar da, oyunlar esasında çocuklar için son derece ciddi ve önemlidir. Bu sebeple oyunların psikolojik sorunların aşılmasında son derece önemli bir rolü bulunur. Çocuklar, dünyayı oyunlar aracılığıyla tanır ve kendi sınırlarını yine oyunlarla öğrenir. Bu sebeple oyunda elde edilen başarı, çocuklar için gerçek hayattaki başarılarla aynı önemdedir. Deneyimsel oyun terapisi ise bu olumlu duyguları çocuğun genel psikolojisindeki sorunları giderme ve daha sağlıklı bir hâle gelmesini sağlama amacıyla uygulanır.
Deneyimsel oyun terapisi, pedagoji alanında uzmanlaşmış bir terapistin denetiminde gerçekleştirilir. Terapide, çözülmesi istenen soruna yönelik olarak özel olarak dizayn edilmiş oyunlar oynatılır ve terapiye katılan çocuklar, oyunlardaki olumlamalar sayesinde gerçek hayattaki problemlerini herhangi bir yüzleşmeye ya da analize ihtiyaç kalmadan kolayca aşabilir. İlk olarak Amerikalı psikiyatr Dr. Byron Norton tarafından geliştirilen ve 40 yılı aşkın süredir dünyanın dört bir yanında uygulanan deneyimsel oyun terapisi yöntemleri, çocukların psikolojik terapiler esnasında olumsuz duygulara kapılmasını ve kendilerini savunmaya çekmesini de önler. Bu sayede yüksek bir etki gösteren terapi yöntemi, çocukların empati yeteneğinin gelişmesine de katkıda bulunur.
Oyun Terapisi Faydaları
Oyun terapisi, pek çok farklı durumda uygulanabilen bir yöntemdir. Çocuklar, hassas psikolojileri sebebiyle yetişkinlerin kolaylıkla baş edebileceği gelişmelerde dahi travma yaşayabilir ve bu durum ilk başta fark edilmeyebilir. Çocukluk travmaları, olumsuz duygulara yol açar ve bu olumsuz duygular da çeşitli davranış bozukluklarının gelişmesine sebep olabilir. Örneğin kardeş sahibi olmak, başka bir eve taşınmak, anne ve babanın yoğun çalışması ve çocuğuna yeterince vakit ayıramaması gibi basit sebepler, önemli davranış bozukluklarının temelini oluşturabilir.
Çocukların doğuştan gelen karakter özellikleri de düzeltilmesi gereken psikolojik sorunların gelişimini tetikleyebilir. Karakteri gereği içe dönük, kıskanç, sabırsız, öfkeli ya da kırılgan bir yapıya sahip olabilir. Oyun terapisi, çocukların karakter özelliklerinin iletişim bozukluklarına ve sosyal sorunlara dönüşmesinin önüne geçmenize de katkıda bulunur. Oyun terapisinin sağladığı diğer faydalar ise şu şekildedir:
- Oyun terapisi, çocukların korku, kaygı, endişe gibi olumsuz duygular sebebiyle ifade edemedikleri fikirlerini açığa çıkartmasına yardımcı olur ve böylece çocuğunuzla daha sağlıklı bir iletişim kurmanızı kolaylaştırır.
- Çocuğa özel olarak uygulanan oyun terapisi yöntemleri, çocuğunuzun zihinsel olarak kendi kendine koyduğu bariyerleri oyun dünyasında güvenli bir şekilde aşmasını ve böylece aynı bariyerlerden gerçek hayatta da kurtulmasını sağlar.
- Farklı çocuklarla birlikte uygulanan terapi yöntemleri, çocukların arkadaş edinme, diğer çocuklarla paylaşımda bulunma ve yardımlaşma yeteneklerini geliştirir ve böylece sosyal fobilerin büyük bir kısmını onarır.
- Oyun terapisinde ihtiyaç duyulması hâlinde kâğıt, kalem, boya kalemi gibi resim malzemeleri de kullanılır. Bu sayede kendisini sözel olarak ifade etmekte ve sorunlarıyla yüzleşmekte zorluk çeken çocuklar, problemlerini resim çizme yoluyla ortaya koyabilir ve bu durum da teşhis adımını kolaylaştırır.
Sembolik Oyun
Oyun terapisi yöntemi, terapistin çocukla ve ailesiyle görüşmesi ve şikayetçi olunan sorunun kaynağına inmesiyle başlar. Bu aşama, terapi sürecinin en çok dikkat isteyen bölümüdür. Çocuk, bu noktada sorunlarını açmakta ve kendisini ifade etmekte güçlük çekebilir ya da korkuya kapılabilir. Bu sebeple, teşhis aşamasının son derece titizlikle sürdürülmesinde ve çocuğa olumsuz herhangi bir duygu yaşatmamasına özen göstermekte yarar bulunur. Eğer sorun teşhisi, sözlü görüşmelerle yapılamıyorsa sembolik oyunlara geçilir.
Sembolik oyun, psikoterapistin uzmanlığından yararlanarak çocuğun psikolojisine çözümleme yaptığı bir safhadır. Çocuk, oyuncak seçenekleriyle dolu bir odaya alınır ve kendisini rahat hissetmesi ve oyun oynaması sağlanır. Çocuğun tercih edeceği oyunlardaki detaylar ise psikolojisi hakkında önemli bilgiler verir. Psikoterapist, çocuğun hangi oyuncağı seçtiğine, hangi oyuncaktan uzak durduğuna, oyun esnasında ne gibi senaryolar canlandırdığına, oyuncağı hangi eliyle tuttuğuna ve oyun esnasında çevresiyle nasıl iletişim kurduğuna dair gözlemler yapar ve çıkarımlarda bulunur. Bu çıkarımlar, oyun terapisinin temelini oluşturur. Psikoterapistin çocuğun psikolojisindeki temel sorunu tespit etmesini sağlayan sembolik oyun safhası; istismar, ayrılık anksiyetesi, düşük öz benlik saygısı gibi zorlu psikolojik sorunların bile açığa çıkmasını sağlar. Sonraki aşamada ise çocuğu travmalarıyla yüzleştiren ve kaygılarını geride bırakmasını sağlayan oyunlar oynatılır. Bu sayede, çocuğun temel olumsuz duygularının aşılması hedeflenir.
Oyun Terapisinde Ebeveyn Etkisi
Ebeveynler, çocuklar için her koşulda son derece önemlidir. Bu sebeple oyun terapisi esnasında da ebeveynlerin destekleyici ve yüreklendirici bir tavır takınması önerilir. Anne ve babaların çocuğun temel psikolojik sorunlarını tetiklemekten kaçınmaları da son derece önemlidir. Çocuğun yaşadığı sorunların temelinde, anne ve babasının davranışları yatıyor olabilir. Ebeveynlerin çocuğu korumak amacıyla aşırı baskıcı davranması, çocuğu kontrol altında tutmaya çabalamaları ya da çocukla güvenli bağlanma gerçekleştirememesi gibi durumların çocuğun çözülmesi gereken davranış bozukluklarını tetikleyen temel faktör olma ihtimali son derece yüksektir. Bu gibi durumlarda, anne ve babaların terapistin yönlendirmelerine uymaları ve çocuğu yargılamamaları önerilir.
Eğer siz de hamilelik, kadın sağlığı ve çocuk bakımı hakkında daha fazla bilgiye kolayca ulaşmak isterseniz, Ciciçocuk’u takip etmeyi sürdürebilirsiniz.
Kaynakça: http://www.oyunterapileridernegi.org/uploads/6/4/5/5/6455557/cik.pdf
