Anne ve baba, bir çocuğun yaşamındaki en belirleyici faktörler arasında ilk sıralarda bulunur. Çocuğun karakterinin, psikolojisinin ve fiziksel sağlığının önemli bir bölümü, anne ve babanın tutumlarından etkilenir. Anne ve babalar, çocuklarının gelecek yaşamlarında sandıklarından çok daha aktif ve etkin bir role sahiptir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri de farkına varılmadan yapılan hatalardır. Pek çok anne ve baba, çocuğunun iyiliğini düşünürken ve çocuğunu çeşitli tehlikelere karşı korurken farkına varmadığı ancak geri dönüşü çok zor hatalar yapabilir. Bu sebeple, anne ve babaların çocuklarına karşı davranışlarını gözden geçirmeleri ve pedagojik tavsiyeler ışında ilerlemeleri önerilir. Siz de ideal anne baba tutumları hakkında detaylı bilgi almak istiyorsanız, bu yazının devamını inceleyebilirsiniz.
İçindekiler
Anne Baba Tutumları Nelerdir?
Çocukların dış dünyayla ilk iletişimleri ve ilk sosyal ilişkileri, anne ve babayla gerçekleşir. Geniş ailelerde ya da kalabalık ortamlarda büyüyen çocuklar için dahi anne ve baba, en önemli iki figürdür. Anne, çocuklar için ileri yaşlara kadar beslenme, bakım, korunma, sevgi ve şefkat duygularını temsil ederken baba ise güven ve onaylanma isteğini karşılaması beklenen kişidir. Bu ihtiyaçların doğru bir şekilde karşılanması ise çocuğun ilerleyen yıllarda sağlıklı bir psikolojiye, ayakları yere sağlam basan bir karaktere ve güçlü bir metabolizmaya sahip olması açısından büyük önem taşır. Anne ve babanın çocuğa sağlıklı bir tutum göstermesi, çocuğun kendisini güvende, mutlu, huzurlu, özel ve önemli hissetmesine yardımcı olur ve böylece kişisel gelişim sürecine katkı sağlar. Hatalı tutumlar ise çocuklarda özgüven eksikliği, değersizlik duygusu, iletişim bozukluğu, sosyal fobi, öfke kontrolü ve şımarıklık gibi sorunlara yol açabilir.
Anne baba tutumları, klinik psikiyatrlar tarafından çeşitli gruplara ayrılır. En yaygın olarak bilinen anne baba tutumları ise şunlardır:
Demokratik Tutum
Demokratik tutum, en ideal anne ve baba tutumlarından biridir. Demokratik ailelerde anne ve baba, çocuğun her türlü beslenme, barınma, giyinme ve bakım ihtiyacını eksiksiz bir şekilde karşılar ve çocuğun bireyselliğine saygı gösterir. Ailece alınan kararlarda çocuğa da fikri sorulur, çocuğu ilgilendiren konularda çocuğun kendi hislerini ve düşüncelerini açıklamasına izin verilir. Demokratik tutumu tercih eden aileler, çocuğun özel alanlarına saygı duyar ve kendisini gerçekleştirebilmesi için çocuğa belirli bir özgürlük sunar.
Korumacı Tutum:
Korumacılık, elbette ki tüm anne ve babalarda olması gereken bir özelliktir. Bu özelliğin abartılması ise çocuğa yarardan çok zarar getirebilir. Aşırı korumacı tutum gösteren anne ve babalar, çocuğun zarar göreceğinden korkarak her türlü aktiviteyi kısıtlar. Çocuğun oyun oynarken, arkadaşlarıyla vakit geçirirken, okula giderken aşırı korumacı bir tutumla karşılaşması, özgüven eksikliğine ve sosyal iletişim bozukluklarına yol açabilir. Aşırı korumacı tutum, aynı zamanda çocuğun fiziksel gelişimini de olumsuz yönde etkileyebilir.
Baskıcı Tutum
Ailelerin yapabileceği en büyük hatalardan biri, çocuğa baskı uygulamaktır. Baskıcı tutum, anne ve babanın motivasyonu açısından korumacı tutumdan ayrılır. Korumacı tutumda anne ve babanın çocuğu koruma istekleri ön plana çıkarken baskıcı tutumda çocuktan ailesine itaat etmesi beklenir. Baskıcı tutuma sahip ebeveynler, anne ve babasının sözünü dinlemediğinde çocuğa çeşitli cezalar verilir, kimi zaman fiziksel şiddet bile uygulayabilir. Bu sebeple aşırı baskıcı tutum, anne ve babaların asla tercih etmemesi gereken bir yaklaşım biçimidir.
Çocuk Merkezli Tutum
Çocuk merkezli tutum da anne ve babaların iyi niyetle yapabileceği hatalar arasında yer alır. Bu tutumu benimseyen aileler, çocuklarının her isteğini yerine getirir. Çocuğun mutluluğu, diğer her türlü konudan daha önemlidir. Çocuk merkezli tutum, çocuğun sınırlarını öğrenememesine, zorluklarla ve engellerle yüzleşememesine ve bu sebeple de kendisini geliştirememesine yol açabilir. Her istediğine kolayca ulaşabilen çocuklar, ilerleyen yaşlarda sosyal ilişkilere, okula ve iş dünyasına adapte olmakta ciddi zorluklar yaşayabilir.
Kayıtsız Tutum
İlgisiz ve kayıtsız tutum da çocuklar üzerinde olumsuz etkilere yol açan bir yaklaşım biçimidir. Anne ve babaların çocuklarına karşı aşırı korumacı bir tavır takınması ne kadar yanlışsa, çocuklarıyla ilgilenmemeleri de bir o kadar yanlıştır. Anne ve babasının kendisiyle ilgilenmediğini fark eden çocuklar, dikkat çekmek için aşırı davranışlara yönelebilir ya da değersizlik duygusuna kapılarak yaşamsal motivasyonlarını yitirebilir.
Dengesiz Tutum
Anne ve baba olmak, kimi zaman yorucu ve zorlayıcı bir süreçtir, ancak bu zorlukların çocuğa yansıtılması ve dengesiz bir tavır takınılması son derece sakıncalıdır. Çocuğa bir gün ilgili bir gün ilgisiz, bir gün sakin öteki gün öfkeli yaklaşan anne ve babalar, çocukların psikolojik gelişimlerine olumsuz etkide bulunabilir. Ayrıca anne ve babanın izinler, özgürlükler ve davranışlar konusunda farklı görüşlerde olması ve bunu çocuğa yansıtması da çocuğun dengesizlik hissetmesine sebep olabilir.
Destekleyici, Hoşgörülü Tutum
Dengeleyici ve hoşgörülü tutum, en doğru anne baba tutumları arasında kabul edilir. Bu tutumu benimseyen anne ve babalar, ilgilerini ve korumacı tavırlarını dengede tutar. Çocuğu her türlü tehlikeye karşı korurken çocuğun kendisini baskı altında hissetmesini önler. Hoşgörülü anne ve babalar, çocuğun hatalarını tolere eder ancak neyin neden yanlış olduğunu uzlaşmacı bir yaklaşımla açıklar. Bu sayede sevgi, saygı ve hoşgörü ortamında büyüyen çocuk, kendi kararlarını doğru bir şekilde alabilme konusunda yeterlilik kazanır.
Anne Baba Tutumları Nasıl Olmalıdır?
Anne baba tutumlarının çocuğa olumsuz bir duygu hissettirmesi, çocuğun ömür boyunca taşıyacağı psikolojik kusurlara yol açabilir. Bu yüzden tüm anne ve babaların baskıcı, aşırı korumacı, kayıtsız ve dengesiz tutumlardan kaçınması önerilir. Anne ve babaların tercih edebileceği en doğru yaklaşım, demokratik ve destekleyici tutumların sentezine ulaşmaktır. Bu sayede çocuğunuzun kendisine ve çevresine saygılı, özgüveni yüksek, ahlaklı ve sevgi dolu bir birey olarak yetişmesine yardımcı olabilirsiniz.
Annelik, çocuk bakımı ve kadın sağlığı ile ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak için Ciciçocuk’u takip etmeyi unutmayın!
Kaynakça:
