Çoçuklarda saç dökülmesi nedenleri arasında bir çok seçenek yer alır. Alopesi olarak isimlendirilen saç dökülmesi sadece yetişkinlere özgü bir durum değildir. Saçların incelmesi ve bölgesel saç kaybı şeklinde ortaya çıkan bu durum başlangıçta oldukça korkutucu olabilir. Çocuklarda saç dökülmesi nedenleri içerisinde genellikle bakteri veya mantar kaynaklı enfeksiyonlar tespit edilir. Traksiyon alopesisi olarak isimlendirilen saçların kuvvetlice çekilmesi sonrası dökülmesi ve telogen effluvium olarak isimlendirilen stres kökenli saç kaybı da çocuklarda saç dökülmesi nedenleri içerisinde yer alır. Çocuklarda saç dökülmesi ile sonuçlanan olası durumların neler olduğu ve neler yapılabileceğine dair ayrıntıları yazının devamında bulabilirsiniz.
İçindekiler
Çocuklarda Saç Dökülmesi Nedenleri Nelerdir?
Çocuklarda saç bölgesinde oluşan mantar enfeksiyonları saç dökülmesi ile sonuçlanan durumların başında yer alır. Tinea capitis adı verilen ve bir dermatofit mantarı nedeniyle oluşan bu tablo genellikle şapka veya diğer kişisel eşyaların ortak kullanılması sonucu kolaylıkla yayılabilir. Tinea capitis gelişen çocuklarda bölgesel olarak saç kaybı olan alanlar ve saçların kırıldığı noktalarda siyah noktalar geliştiği tespit edilebilir. Bu bölgedeki cildin kepeklenmesi, kızarması veya kabarması, eşlik edebilecek diğer belirtiler arasında yer alır. Bazı çocuklarda bu hastalığın ağır seyretmesi halinde lenf bezlerinde şişme ve ateş gibi semptomlar da ortaya çıkabilir. Tinea capitis, çocuklarda saç dökülmesi nedenleri içinde yer alır.Tinea capitis, dermatoloji uzmanı hekimlerin çocukların saçlı kafa derisi bölgesini incelemesi ile kolaylıkla tespit edilebilir. Gerekli durumlarda hekimler enfekte deri bölgesinden kazıntı örneği alarak laboratuvarda tanının doğrulanmasını da sağlayabilir.
Alopesi areata, bağışıklık sisteminin saç köklerinde yer alan foliküllere karşı reaksiyon göstermesi nedeniyle meydana gelen bir çocuklarda saç dökülmesi nedenidir. Bu durum ile birlikte bazen tüm saçlarda incelme veya dökülme ortaya çıkabilir. Bazı çocuklarda alopesi areata gelişimi sonrasında kirpik ve kaşlarda da dökülme görülebilir. Bu durumun tinea capitis olgularından temel farkı, etkilenen deri bölgesinin normal cilt rengi ve yumuşaklığında olmasıdır. Alopesi areata olan çocuklarda bu rahatsızlık genellikle ataklar ve alevlenmeler şeklinde ortaya çıkar. Bu dönem içerisinde dökülen saç telleri iyileşme döneminde ise yeniden çıkar. Bu hastalığın birçok alt türü mevcuttur:
- Alopesi areata, yama şeklindeki bölgesel saç dökülmesini ifade eden alopesi türüdür.
- Alopesi totalis, saçlı derideki tüylerin tamamen dökülmesini tanımlar.
- Alopesi universalis, dökülmenin sadece saç derisi ile sınırlı kalmadığı ve vücuttaki bütün tüylerin döküldüğü alopesi türüdür.
Çoçuklarda Saç Dökülmesi Nedenleri için Diğer Noktalar
Psikiyatrik sebepler d çoçuklarda saç dökülmesi nedenleri içindedir. Enfeksiyon hastalıkları ya da otoimmün hadiseler dışında çeşitli psikiyatrik durumlar da çocuklarda saç dökülmesi ile sonuçlanabilir. Trikotillomani olarak isimlendirilen durumda çocuklar dürtüsel olarak saçlarını çeker ve koparırlar. Bazı çocuklar bu eylemi bir rahatlama mekanizması olarak kullanabilirler. Bazıları ise bunu yaptıklarının bile farkında değildir. Trikotilomani olan çocuklarda yama şeklinde kırılmış veya dökülmüş saçsız alanlar mevcuttur. Bazı çocuklarda bu durum sadece saç koparmak ile sınırlı kalmayabilir. Bu çocuklar kopardıkları saçları yiyerek karınlarında sindirilmemiş bir saç topunun meydana gelmesine neden olabilir. Çocukların saçlarını koparmayı bırakması halinde etkilenen bölgede tekrar saç çıkacağı için trikotillomani bilinçli olunması gereken bir durumdur.
Bir diğer çocuklarda saç dökülmesi nedenleri içinde olan şey ise telogen effluvium adı verilen rahatsızlıktır. Telogen kelimesi, saçların büyüme döngüsü içerisinde büyümesinin durduğu ve folikülün dinlenme evresine geçtiği dönemdir. Bu evrenin ardından yaşlanan saç telleri canlılığını yitirerek dökülürler ve ardından bu bölgede yeni saç telleri çıkar. İnsan saçlarının yaklaşık olarak %10-15’i bu evre içerisindedir. Çocuklarda gelişen telogen effluvium vakalarında oldukça fazla sayıda saç folikülü telogen fazına geçer. Dolayısıyla günlük normal kabul edilen 100 saç teli yerine kaybedilen saç teli miktarı 300 tele kadar çıkabilir. Vakaların bazılarında bu dökülme dışarıdan fark edilemeyebilir. Bazı çocuklarda ise telogen effluvium gelişimi sonrasında saçlı deride bölgesel kelleşmeler ortaya çıkar.
Telogen effluvium, çocuklarda saç dökülmesi nedenleri içinde yer alır. Telogen effluvium rahatsızlığının ortaya çıkmasına neden olabilecek çeşitli faktörler vardır. Fiziksel yaralanmalar, duygusal stres, yüksek ateşli seyreden bir hastalığın geçirilmesi, genel anestezi altında gerçekleştirilen cerrahi operasyonlar veya bazı ilaçların kullanımı sonrası gibi durumlarda çocuklarda telogen effluvium ortaya çıkabilir. Gözle görülebilecek kadar dökülmenin olmadığı vakalarda bireyler bu rahatsızlığa sahip olup olmadığının farkında olmayabilir. Telogen fazının birkaç ay boyunca devam etmesi, saç dökülmesi düzeyinin anlaşılmasını güçleştirici eki gösterir. Dolayısıyla vakaların tedavisinde genellikle geç kalınmış olur. Ancak tetikleyici faktörlerin etkisinin azalması ile saç tellerinin zaman içerisinde tekrar uzaması sağlanabilir. Bu genellikle 6 ay-1 yıl arasında değişen bir süre içerisinde meydana gelir.
Çocuklarda Saç Dökülmesine Ne İyi Gelir, Önleme Yolları Nelerdir?
Çocuklarda saç dökülmesi nedenleri tespit edildikten sonra uygun tedavi uygulanmalıdır. Çocuklarda saç dökülmesi tedavisi bu durumun altında yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Çocuğun kafatasının incelenmesi ile konulan tanının alopesi areata olduğu vakalarda maalesef şu an için tamamen ortadan kaldıran bir tedavi yöntemi mevcut değildir. Hekimlerin uygun gördüğü vakalarda kortikosteroid içeren krem veya losyonlar ve çeşitli ilaçların reçetelendirilmesine başvurulabilir. Tedavi planlamasının doğru şekilde yapıldığı alopesi areatalı çocuklarda yaklaşık olarak 12 ay içerisinde saçların yeniden çıkması sağlanabilir.
Trikotillomani ile saç dökülmesinin önlenmesinde çocuğun bu davranışının kontrol altına alınması gerekir. Bilişsel davranışsal terapi adı verilen terapi uygulamalarında çocuğun bu davranışı hakkında farkındalık kazanması amaçlanır. Çocuklarda saç dökülmesi nedenlerinin başında gelen tinea capitis varlığında ise altta yatan neden bir mantar enfeksiyonudur. Dolayısıyla tedavi planlamasında çeşitli antifungal ilaçlara başvurulur. Bu ilaçlar ile tedavi süresi 2 aya kadar uzayabilir. Ağızdan alınan bu ilaçlara ek olarak bazı antifungal etkili şampuanların kullanımı ile rahatsızlığın diğer çocuklara da bulaşması önlenebilir.
Çocuklarda saç dökülmesi oldukça farklı nedenlerle ortaya çıkabilen ve altta yatan bu etkenin tespit edilmesi ile kolayca kontrol altına alınabilen bir durumdur. Bu nedenle çocuğunuzda saç dökülmesine dair belirtileri tespit etmeniz halinde sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlerden destek almanız önerilir.
Kaynakça:
1- https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/hair-loss/hair-loss-in-children
2- https://www.medicalnewstoday.com/articles/326951
3- https://www.healthline.com/health/hair-loss-in-children
