Bebeklerde Aylara Göre Boy ve Kilo Takibi

Başarılı bir doğumla dokuz aylık hamilelik süreci bitti ve minik bebeğinizi kucakladınız. Artık yepyeni bir macera sizi bekliyor. Henüz dünyaya gelmiş olan bu sevimli bebeği korumak için elinizden geleni hatta daha fazlasını yapmaya hazır olduğunuzu biliyoruz. Bebekler doğumdan sonraki ilk aylarda neredeyse sadece emer ve uyur. Ağlamak dışında pek bir kabiliyetleri olmadığından bebek gelişimini ilk aylarda davranışlardan takip etme seçeneği oldukça kısıtlıdır. Ancak doktorlar tarafından yakın takibe alınan boy ve kilo değerleri ilk bir yılda bebeklerin aylık gelişimini takip etmek için yeterlidir. Bu süreçte anne ve babaların da yeni doğan bebek kilosunun kaç olması gerektiği, bebeklerde kilo takibinin nasıl yapıldığı ve aylara göre bebek kilosunda nasıl değişim görüldüğü gibi konularda bilgi sahibi olup bebeğin gelişimini gözlemlemesi çok önemlidir. Boy için de aynı bilgilere sahip olmak bebeklerin aylık gelişimini takip etmek için ebeveynlerin yapması gereken en önemli şeylerden biridir.

Bebeğinizin Boy ve Kilo Grafiğini Anlama

• Ay ay bebek kilosu ve boyu hakkında ortalama değerleri vermeden önce bu değerlerin nasıl yorumlanması gerektiği hakkında konuşalım. Akıldan asla çıkarılmaması gereken ilk nokta erkek bebek kilo ve boy oranları ile kız bebek değerlerinin farklılık gösterdiğidir. Erkek bebekler çoğunlukla daha hızlı gelişim gösterir. Bu sebeple normal bebek kilosu gibi bir değerden bahsetmek doğru olmayacaktır. Aynı şey bebek boy değerleri için de geçerlidir. Aşağıdaki tablolarda bulunan değerler ortalama erkek bebek kilo ve boy oranları ve ortalama kız bebek kilo ve boy oranlarını göstermektedir.
• Akıldan çıkarılmaması gereken ikinci nokta ise tüm bebeklerin farklı olduğudur. Elbette bebeklerin aylık gelişimini takip etmek için aylara göre boy ve kilo takibi yapmak oldukça önemlidir. Ancak sadece bu değerler ile karşılaştırıp bir problem olduğunu düşünmek doğru olmayacaktır. Doktorunuzla beraber takibe devam edin, o bir soruna işaret ettiğini söylemediği sürece bebeğinizin bu ortalama değerlerin dışında kalması sorun değildir.

Yeni Doğan Bebek Kilosu ve Boyu Ne Olmalı?

İlk olarak, doğum ağırlığı büyük ölçüde doğumun kaçıncı haftada gerçekleştiğine bağlıdır. Bu da çocuğun rahimde ne kadar zaman geçirdiği anlamına gelir. Uç örnekler olduğunun farkındayız ancak elbette 5 aylık doğan bebek ile 42.haftadan sonra doğan postmatüre bir bebeğin aynı boy ve kiloda olmasını bekleyemeyiz. Normal doğum zamanı olan 40.haftada gerçekleşen doğumlarda ortalama yeni doğan bebek kilosu 2,4- 3,9 kg aralığındadır. Aynı haftada gerçekleşen bir doğumda normal bebek boyunun ise 48 ila 52 cm aralığında olması beklenir.

Bu değerleri erken doğan ve geç doğan bebekler için kullanamayacağımızı yukarıda belirtmiştik. Örneğin 28.haftadan önce doğan bebekler genellikle 1 kilodan düşük ağırlıkta olur. Normal bebek kilosundan düşük görünen bu ağırlık prematüre bir bebek için normaldir.

Erken doğmuş bebekler tam gelişime sahip olmadıkları için, genellikle yenidoğan yoğun bakım ünitesinde sarılık, anemi, solunum sıkıntısı veya kalp sorunları gibi yüksek sağlık komplikasyonları riski taşırlar. Fakat yine de, sadece premetüre bir bebeğin normal vaktinde doğan bir bebekten daha küçük olduğu için otomatik olarak daha az sağlıklı oldukları anlamı çıkarılamaz.

Yeni Doğan Bebek Kilosunu Etkileyen Faktörler

• Hem hamilelikten önce hem de hamilelik sırasında kendi diyetiniz ve kilonuz (fazla kilo problemi olan annelerde normal değerlere göre bebek kilolarında artış, hamileyken yeterli besin alamayanlarda ise normal bebek kilolarına göre daha düşük değerler görülebilir.)
• Doğum öncesi sağlığınız (içki, sigara kullanımı veya şeker hastalığınızın olması bebek kilosunda düşüşe sebep olabilir.)
• Kendi doğum kilonuz, artı genetik faktörler (doğumdaki bedeniniz, artı sizin ve eşinizin boy ve kilosu yeni doğan bebek kilosu üzerinde etkilidir.)

• Yaşınız (genç annelerin daha küçük bebekler doğurduğu gözlemlenmiştir.)
• Bebeğinizin kız mı yoksa erkek mi olduğu (erkek bebek kilosu kız bebeklere göre daha yüksek olma eğilimindedir.)
• Bunun ilk çocuğunuz olup olmadığı (ilk çocuklar sonrakilere kıyasla daha küçük olma eğilimindedir.)
• Bebeğinizin ikiz mi yoksa üçüz mü olduğu (çoklu doğumlarda bebek kiloları daha az olur.)

Bebek Doğum Ağırlığı ve Diyabet

Yenidoğan döneminde hem normalden ufak hem de normalden büyük bebekler ile ilişkili bazı sağlık sorunları olabilmektedir. Düşük kilolu bebeklerin onları sıcak tutmak veya kan şekerlerini yükseltmek için yeterli yağ depoları yoktur. Kan şekeri çok düşerse, hayati tehlike olabilir ve besin takviyesi verilmesi gerekir. Benzer şekilde, yüksek kiloda doğan bir bebeğin diyabetik veya glikoz intoleransı olan bir annesi varsa doğumdan kısa bir süre sonra vücudu çok fazla insülin üretmeye başlayabilir. Kan şekerinin düşmesine neden olan bu durum çoğunlukla müdahale gerektirir.

Yüksek kan şekeri bebeğin daha daha kilolu doğmasına neden olur.

Doğum kilosu yüksek olan yeni doğan bebeklerin aylık gelişimi normal bebek kilosunda olanlarınkinden farklı olabilir. Normal kiloda olan bebeklerin çoğu yeniden kazanmadan önce doğum ağırlıklarının yaklaşık yüzde 10’unu kaybederken yüksek kiloda doğan bebekler daha çok kilo kaybedebilir. Eğer annenin diyabeti varsa yüksek kiloda doğan bir bebeğin vücut ağırlığının yüzde 10’undan fazlasını kaybetmesi genellikle endişe verici bir duruma işaret etmez.

Ay Ay Bebek Kilosu ve Boyu

Yeni doğan bebek kilosunu etkileyen birçok faktör olduğundan ve normal bebek kilosu bu faktörlere göre belirlendiğinden bebek gelişiminde asıl önemli nokta doğum kilosunun kaç olduğu değil, bebeğin boy ve kilo oranına göre ay ay nasıl bir gelişim gösterdiğidir. Bebeklerin çoğu doğumu takip eden ilk haftada kilo kaybeder. Bebek iyi beslendiği, idrar ve dışkı yaptığı ve doğum ağırlığının % 10’undan fazlasını kaybetmediği sürece, bu bir sorun değildir. Doğumdan sonraki ilk haftada yaşanan kilo kaybı doğum şişliğinin atılması anlamına gelir. İki hafta içinde bir bebeğin doğum kilosuna geri dönmesini beklenir. İlk 6 ila 9 aylık dönem arasında bebek gelişimi çok hızlıdır. Genelde sekizinci aydan sonra bebeklerde kilo alım hızı yavaşlar. Yeni doğan kilo alımı ve boy artışı dediğimiz dönem en az altıncı en çok dokuzuncu aya kadar olan dönemi kapsar. Çoğu bebek doğum kilosunu beş veya altı ayda ikiye katlar ve bunu bir yılda üç katına çıkarır. Ancak bunların ortalama değerler olduğunu unutmayın. Bu standartlardan farklı olan bir bebek de sağlıklı kilosunda olabilir. Asıl önemli olan nokta aylara göre bebek kilosundaki artışı gözlemlemektir.

40.haftada doğan bebek için ortalama boyun 48-52 cm. aralığında olduğunu söylemiştik. Bebeklerde boy artışının en hızlı olduğu dönem ilk üç aydır. Ortalama bir değer vermek gerekirse ilk üç ayda bebeklerin toplam 10 cm. uzadığını söyleyebiliriz. 3-6 aylık dönemde 7 cm., 6-9 aylık dönemde ise 5 cm. olmak üzere boy artışı azalarak devam eder. Ancak bu boy değerlerinin bebekten bebeğe farklılık değiştireceğini unutmayın. Özellikle erkek bebek boyu ve kız bebek boyu arasında farklılıklar görülmesi oldukça normal ve yaygındır. Bu değerlere göre birinci yılın sonunda normal bebek boyunun 70- 75 cm. aralığında olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

1 Aylık Bebek Kilo ve Boyu

Bebeğinizi kucağınıza alalı bir ay oldu bile. Artık ilk iki hafta içinde bebeğin yeni doğum kilosunun %10’unu kaybedip geri alabileceğini biliyorsunuz. Ancak birinci ayın sonunda bebeğiniz kaç kilo ve kaç santimetre olmalı, hangi durumlar probleme işaret olabilir emin değilsiniz. 1 aylık kız bebekler için ideal ağırlık 4,2 kg, ideal boy ise 53.7 cmdir. Birinci ayın sonunda erkek bebeklerde kilo ideali ise 4,5 kg iken ideal boy 54,7 cm’dir.

2 Aylık Bebek Kilo ve Boyu

Ay ay bebek kilosu takibinde ikinci aya geldik. Bebeğinizin çok hızlı büyüdüğünü, özellikle çok hızlı boy aldığını fark etmişsinizdir. Bir ve ikinci ay arasında bebeklerin kilosu ortalama 900 gr artarken ortalama boy artışının 4 cm olduğu gözlemlenir. 2 aylık bebek kilosu kız bebekler için ortalama 5100 gr iken bu dönemde ideal erkek bebek kilosu 5500 gramdır. Bebeklerde boy tablosuna göre iki aylık dönemde ideal erkek bebek boyu 58.4 cm, kız bebek boyu ise 57.1 cmdir.

3 Aylık Bebek Kilosu ve Boyu

Bebeğinizin çok hızlı büyümesi ona yetişemiyor olma ve bu değerli anların tadını çıkaramama konusunda sizi endişelendiriyor olabilir. İçinize su serpelim, üçüncü ayın bitmesi ile beraber bebeğinizin büyüme hızı yavaşlayacak. Aylara göre bebek kilosu ve boyu çizelgelerini incelediğimizde, üçüncü aydan sona hem kız hem erkek bebeklerde kilo ve boy artışında yavaşlama gözlemlenmeye başlar. Bu yavaşlama hiçbir probleme işaret etmez, yani rahatlayıp bu güzel zamanların tadını doya doya çıkarmaya başlayabilirsiniz. Üçüncü ayın sonunda ulaşılması beklenen ideal erkek bebek kilosu 6400 gr, ideal erkek bebek boyu ise 61.4 cmdir. Üç aylık kız bebeklerin kilosu bu ayın sonunda ortalama 5800 gr, boyları ise 59.8 cm’dir.

4 Aylık Bebek Kilosu ve Boyu

Aylara göre bebek kilosu ve boyu takibinde ilk üç ayı geride bıraktır. Artık bebek boyları için ortalama artışın önümüzdeki üç ay sonunda toplam 7 cm olması beklenir. Bu dönemin sonu olarak belirttiğimiz altıncı ayda ise normal bebek kilosu doğum kilosunun iki katına çıkar. Gelelim 4 aylık bebek kilosu ve boyu değerlerine. 4 aylık bir kız bebek için ideal kilo 6400 gr, ideal boy ise 62.1 cm’dir. Bu değerler erkek bebekler için 7,0 kg ve 63.9 cm olacak şekildedir.

5 Aylık Bebek Kilosu ve Boyu

Beşinci ayın bitmesiyle anne babalar ay ay bebek kilosu ve boyu takibinde uzmanlaşmaya başlar diyebiliriz. Artık ortalama büyüme hızı değişimleriyle öğrenilmiş ve bebeğin nasıl bir gelişim geçirdiğini gözlemlemek için yeterince zaman geçmiştir. Ebeveynler bu dönemde gözlemleri doğrultusunda tahminler yapabilmeye başlar. 5 aylık bebek kilosu artış hızında büyük bir değişim göstermeyip kız bebekler için ortalama 6900 gr, erkek bebek kilosu içinse ortalama 7500 gr’a gelecektir. Boy artışı da benzer seyirde devam edip kız bebeklerde ortalama 64.0 cm, erkek bebeklerde ise yaklaşık 65.9 cm.’e denk gelecek şekilde artacaktır.

6 Aylık Bebek Kilosu ve Boyu

Altıncı ayın bitişiyle beraber büyüme hızında değişiklik gözlemlenecek yeni bir döneme gireceğiz. Bu yeni dönemin özelliklerine gelmeden önce 6 aylık bebek kilosu ve boyu ile yeni doğan arasında bir karşılaştırma yaparak bebeklerin 6 aylık gelişimini özetleyelim. Sağlıklı gelişimin altı ayını tamamlayan bir bebek doğum kilosunun iki katına, doğum boyunun ise 15 ila 17 cm üzerine çıkmıştır. Bu oranlara göre 6 aylık bebek kilosu kız bebekler için ortalama 7,3 kg iken ortalama 6 aylık bebek kilosu 7,9 kg’dır. Bu oranlar boy için sırasıyla 65.7 ve 67.6 cm’dir.

7 Aylık Bebek Kilosu ve Boyu

Aylara göre bebeklerin boy ve kilo tablosunda bir başka döneme girdik. Bu dönemde büyüme hızı ilk üç ayın yarısına düşer demek yanlış olmayacaktır. Bu dönem 12.ayın sonuna kadar devam edecektir. 7 aylık bebek kilosu kız bebekler için ortalama 7600 gr iken bu dönemde ortalama erkek bebek kilosu 8300 gr’dır. Benzer şekilde 7 aylık ideal kız bebek boyu 67.3 cm iken 7 aylık erkek bir bebek için ideal boy uzunluğu 69.2cm’dir.

8 Aylık Bebek Kilosu ve Boyu

Aya göre bebek kilosu ve boyu takibinde iyice uzmanlaştığınızı tahmin ediyoruz. Artık bebeğinizin kendi büyüme grafiklerinden büyük ihtimalle haberdarsınız ve sekizinci ayın sonunda ne beklediğinizi biliyorsunuz. Biz yine de 8 aylık bebek kilosu ve boyu için ortalama değerleri sizler ile paylaşalım. 8 aylık bebeklerde ortalama kilo kızlar için 7900 gr, erkekler için ise 8600 gr’dır. Bu ayın sonu için ideal kız bebek boyu 67.7 cm, ideal erkek bebek boyu ise 70.6 cm olarak görülür.

9 Aylık Bebek Kilosu ve Boyu

Bebek kilo takibinde bir yılı tamamlamaya yaklaşıyoruz. Dokuzuncu ayın sonunda sağlıklı gelişme gösteren kız bebekler için ortalama boyun 70.1 cm, erkek bebekler için ise 72 cm olması beklenir. 9 aylık bebek kilosu ise kız bebekler için ortalama 8,2 kg iken erkek bebekler için 8,9 kg’dır.

10 Aylık Bebek Kilosu ve Boyu

Bebeğinizin iyice hareketlenmeye ve ek gıda takviyelerinin artmaya başladığı bu dönemde ay ay bebek kilosu ve boyu değişim tablosuna göz atmayı ihmal etmediğinizi umuyoruz. 10 aylık bebek kilosu kız bebekler için 8,5 kg iken 10 aylık ortalama erkek bebek kilosu 9,2 kg’dır. Benzer şekilde 10 aylık ortalama kız bebek boyu 71.cm iken erkeklerde ortalama boy uzunluğu yaklaşık 2 cm daha uzun olacak şekilde 73.3 cm’dir.

11 Aylık Bebek Kilosu

Bebek kiloları ve boyları özellikle dokuzuncu aydan sonra oldukça benzer şekilde seyreder. Bir terslik olmadığı sürece bebeğiniz kilo artışına kendi ortalama değeriyle devam edecektir. Ay ay bebek kilosundaki ideal artışa baktığımızda 11 aylık bebek kilosunun kız bebekler için 8,7 kg, erkek bebekler için ise 9,4 kg olduğunu görürüz. Bebeklerde kilo takibi gibi boy takibine de devam ettiğimiz bu ayın sonunda kız bebekler için ideal boy uzunluğunun 72.8 cm, erkekler için ise ortalama boy uzunluğunun 74,5 cm olduğu gözlemlenmektedir.

12 Aylık Bebek Kilosu

Bebeğinizle beraber bir yılı tamamladınız. Bu sürenin bebeklerde ay ay kilo ve boy takibi hakkında her şeyi öğrenmek için yeterli olduğunu düşünüyoruz. Tabii bilginiz kendi bebeğinizin büyüme grafiğiyle sınırlı olabilir, biz yine de kız ve erkek bebeklerde ideal değerleri paylaşalım. 12 aylık bebek kilosu ideali kız bebekler için 8,9 kg iken erkek bebekler için 9,6 kg’dır. Yine aynı dönemde kız bebekler için 74.0 cm olan ideal boy uzunluğu erkek bebekler için 75.7 cm’dir. Bebeğinize ve size birlikte geçireceğiniz, sağlıklı ve mutlu nice seneler dileriz!

Bebek Büyüme Grafiği Nedir ?

• Bir bebek büyüme grafiği size ve doktorunuza bebeğinizin nasıl büyüdüğünü izlemede yardımcı olur. Erkekler ve kızlar, bebekler ve büyük çocuklar için farklı çizelgeler vardır.
• Büyüme tabloları bebeğinizin uzunluğundaki, kilosundaki ve baş çevrenizdeki değişiklikleri kaydeder. Bu ölçümler tabloda işaretlenmiştir, böylece zaman içinde nasıl değiştiğini görebilirsiniz.
• Çocuğunuzun kişisel sağlık kaydında muhtemelen içinde bulunduğunuz duruma bağlı olarak bir büyüme tablosu olacaktır.
• Tüm bebekler farklı oranlarda büyür ve “normal” büyüme çok fazla değişir. Bebeğiniz büyümeye devam ettiği ve sağlıklı olduğu sürece, büyüme tablosundaki trend hakkında endişelenmenize gerek yoktur.

Birçok ebeveyn, çocuklarının boylarının, kilosunun veya baş boyutunun aynı yaştaki diğer çocuklarınkinden daha küçük olduğunu öğrenirse endişelenir. Çocuklarının okulda başarılı olup olmayacağı veya sporda ayak uydurabileceklerinden endişe ederler.

Birkaç önemli gerçeği öğrenmek, ebeveynlerin farklı ölçümlerin ne anlama geldiğini anlamalarını kolaylaştırabilir:

• Bebek ölçeğe girdiğinde ölçümde hatalar olmuş olabilir.
• Bir ölçüm büyük resmi göstermeyebilir. Örneğin, yürümeye başlayan bir çocuk bir ishal süresinden sonra kilo verebilir, ancak hastalık geçtikten sonra büyük olasılıkla yeniden kilo alır.
• “Normal” kabul edilenler için geniş bir yelpaze var. Çocuğunuz kilo için yüzde 15 oranında olduğunda (100 çocuktan 85’i daha ağır olduğu anlamına gelir), bu sayı nadiren çocuğunuzun hasta olduğu anlamına gelir, çocuğunuzu yeterince beslemiyorsunuzdur veya anne sütünüz bebeğiniz için yeterli değildir.
• Çocuğunuzun ölçümleri yetişkin olduğunda uzun, kısa, şişman mı yoksa sıska mı olacağını öngörmez.

Çocuğunuzun büyüme çizelgesindeki bazı değişiklikler, doktorunuzu diğerlerinden daha fazla endişelendirebilir:

• Çocuğunuzun ölçümlerinden birinde yaş gelişimi yüzde 10’un altında veya yüzde 90’ın üzerinde kaldığında
• Zamanla ölçülen kafa çok yavaş veya çok hızlı büyüyorsa
• Çocuğunuzun ölçümü grafikteki bir satıra yakın durmadığında
• Büyüme tablolarındaki anormal büyüme, yalnızca olası bir sorunun işaretidir. Doktorunuz bunun gerçek bir tıbbi sorun olup olmadığını veya çocuğunuzun büyümesinin dikkatlice izlenmesi gerekip gerekmediğini belirleyecektir.

Referans:

https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenmehareket-hesaplamalar

https://www.ttb.org.tr/sted/sted0204/cocukluk.pdf

Uzm. Dr. Canan Yılmaz Durur

2001-2005 yılları arasında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı (Pediatri) olarak çalışmalarına devam eden Uzm. Dr. Canan Yılmaz Durur, 2005-2010 yılları arasında ise Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Ünitesi’nde üst ihtisasını tamamlamıştır.