Bebeklerde el ayak hastalığı enfeksiyöz olarak ifade edilen ve oldukça tehlikeli olan bir hastalıktır. Özellikle bebeklerde ve çocuklarda görülmesi nedeniyle ciddi riskler taşıyan bu hastalık konusunda ebeveynlerin oldukça hassas olması gerekir. Genellikle 3 yaş ve 3 yaş altındaki çocuklarda görülen el ayak hastalığı kreş ve anaokulu gibi yerlerde yaz – sonbahar mevsimlerinde yoğun bir şekilde gözlemlenir. Bebeklere bulaşmasında bir virüsün etkili olduğu bu hastalık dışkı ve idrara temas nedeniyle ortaya çıkar. Bu nedenle hijyen konusunda yaşanan problemlerden kaynaklandığı konusunda net ifadelerde bulunulabilecek bu hastalığa karşı ebeveynlerin bebeklerini korumaları için el ve ayak temizliğine maksimum önem vermeleri gerekir. Bunun yanında anne ve babaların, çocuklarını bu hastalığa yakalanmış kişilerden uzak tutmaları da gerekir. Nitekim bu durum bebeklerde el ayak hastalığı görülme riskini düşürür.
Daha sık kullanılan adıyla el ayak ağız hastalığı; her yaştan insanda görülebilecek bir hastalıktır. Ancak özellikle bebeklerde ve 10 yaşın altındaki çocuklarda, bu hastalığa daha sık rastlanır. Bu hastalığın kesinleşmiş bir tedavi yöntemi olmamakla birlikte, çocuklarda ve bebeklerde çoğunlukla ciddi bulgular göstermeden seyreder. Ancak elbette ebeveynleri endişelendiren bir hastalıktır. Siz de bebeklerde ve çocuklarda sık rastlanan el ayak hastalığı hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak istiyorsanız, doğru yerdesiniz. Gelin, bu hastalığın belirtilerine, nedenlerine ve tedavi yöntemlerine daha yakından göz atalım.
İçindekiler
El Ayak Hastalığı Nedir?
El ayak hastalığı, bir virüsten kaynaklı enfeksiyon oluşumu sonucunda ortaya çıkan, döküntülü bir hastalıktır. Hastalığın belirtileri; ellerde, bacaklarda, ayaklarda, dirseklerde, dizlerde, ağız çevresinde ve kalçalarda oluşan kabarcıklar ve döküntülerdir. Virüsten kaynaklı bir hastalık olması nedeniyle, el ayak hastalığı oldukça bulaşıcıdır. Her yaştan insanda görülebilir, ancak bebeklerde ve çocuklarda daha yaygındır. Ancak hastalığın tüm belirtilerinin tek bir hastada görülmesi şartı yoktur. Bazı bebeklerde ve çocuklarda, hastalığa bağlı olarak baş ağrısı, iştah kaybı, halsizlik ve tırnak düşmesi gibi belirtilere de rastlanabilir. İlerleyen vakalarda ciltteki döküntü ve kabarcıklar yaraya dönüşebilir. Ayrıca, ağız içinde aft oluşumu da söz konusu olabilir.
El Ayak Hastalığı Neden Olur?
El ayak hastalığı, Enterovirüs ailesinde yer alan coxsackie virüsünün bulaşması sonucunda ortaya çıkar. Genellikle hastalığın ilk evresinde vücuttaki döküntüler ve kızarıklıklar baş gösterir. Daha sonra döküntüler su çiçeği kabarcıklarına benzer şekilde su dolar ve yaklaşık bir hafta sonra kaybolur. Özellikle sonbahar ve yaz aylarında bir salgın halinde bulaşma hızı gösterebilir.
Hastalık, hastalığı taşıyan bir kişinin hapşırması ya da öksürmesi sonucu çıkan tükürük, lezyonların yakın olduğu bölgedeki deri teması ve idrar – dışkı yoluyla bulaşabilir. Özellikle havuza giren bebeklerde ve çocuklarda, bu hastalığa rastlanma sıklığı yüksektir. Enfekte olmuş havuz suyunundaki virüs, klorlamaya rağmen dirençli kalarak çocukların ve yetişkinlerin sağlığını riske atabilir.
Bebeklerde El Ayak Hastalığı Belirtileri
Bebeklerde yoğun bir şekilde gözlemlenen ve ebeveynler tarafından can sıkıcı bir hastalık olarak kabul edilen el ayak hastalığının ilk ve en bilinen belirtisi bebeklerde görülen halsizlik ve hareketsizlik halidir. Genellikle düşük ateşin de görüldüğü bu hastalıkta 38,5 dereceye kadar ateş gözlemlenebilir. 3 gün süren bu ateşlenme bazı bebeklerde 7 güne kadar uzayabilir. Bu belirtilerin yanında iştahsızlık, sürekli ağlama, boğazda yaşanan yanma ve yutkunma sorunu, el ve ayak bölgesinde görülen dökülmeler de bebeklerde el ayak hastalığının belirtileridir. Genellikle 1 hafta 10 gün süren bu hastalıktan kurtulmak için etkin bir şekilde tedavi uygulanmalıdır.
El Ayak Hastalığına Ne İyi Gelir?
Virüsten kaynaklı bir rahatsızlık olduğu için, antibiyotik kullanımı hastalığın tedavisinde çözüm değildir. Kullanılması tavsiye edilen herhangi bir ilaç ya da aşı tedavisi de yoktur. Hastalık, bir tedavi yöntemi uygulanmasa dahi, vakaların büyük çoğunluğunda yaklaşık 7 – 10 gün içinde geçer. Ancak bu süreçte hastaların, başka insanlarla temas halinde olmaması büyük önem taşır. Aksi takdirde hastalık hızla yayılabilir.
El ayak hastalığından korunmanın başlıca yöntemi, hijyen koşullarına özen göstermektir. Hastalığı kapan bebeklerin ve çocukların iyileşme sürecini en iyi koşullarda atlatmasını sağlamak için, bağışıklık sistemini güçlendirecek, dengeli ve sağlıklı bir beslenme programı izlenmelidir. Boğaz ağrısını ve aft acısını önlemek için sıvı ve yumuşak gıdalarla beslenilmelidir. Eğer ciltte kaşıntı söz konusuysa, bir pediatristten destek alınarak kaşıntıyı gidermeye yönelik krem ve losyon kullanılabilir.
Bebeklerde El Ayak Hastalığında Karbonat Kullanımı
Bebeklerde el ayak hastalığının tedavisinde doktorlar tarafından çoğunlukla kaşıntı giderici merhemlerin ve boğaz ağrısını hafifletmeye yönelik spreylerin kullanılması tavsiye edilir. Uygulanması önerilen bitkisel çözümlerin arasında, karbonat gargarası yöntemine de rastlamış olabilirsiniz. Karbonatlı su ile yapılan gargara, ağız içindeki aftların acısını azaltabileceği için uygulanabilir. Ancak söz konusu bebekler olduğunda, gargara yapılması mümkün değildir. Öte yandan, doktorunuza danışmadan uyguladığınız her yöntem, bebeğinizin sağlığını riske atabilir. Bu nedenle bebeğinizin en kısa sürede iyileşmesi için, doktorunuzun önerileri ve tavsiyeleri çerçevesinde hareket etmeniz büyük önem taşır.
Bebeklerde El Ayak Hastalığı Tedavisi
Bebek vücudunun hassas ve metabolizmasının zayıf olması en ufak hastalıklarda dahi direncin düşmesine neden olur. Bu nedenle doğru tedavinin uygulanması bebeğin ilerleyen dönemde tekrar sorun yaşamamasına katkı sağlarken hastalık sürecini de minimize eder. Ateş düşürücü ve ağrı kesicilerle bebeğin rahatlatıldığı bu hastalıkta sıvı besinlerin bolca tüketilmesi gerekir. Siz de bebeğinizde el ayak hastalığı belirtilerini gözlemliyorsanız hemen bir hekime danışmalı ve bebeğinizin tedavisine başlamalısınız.
Referans:
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/bulasici-hastaliklar/el-ayak-hastaligi
https://www.ttb.org.tr/STED/sted0205/dokuntu.pdf
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/haberler/el-ayak-ve-agiz-hastaligi.html
2001-2005 yılları arasında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı (Pediatri) olarak çalışmalarına devam eden Uzm. Dr. Canan Yılmaz Durur, 2005-2010 yılları arasında ise Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Ünitesi’nde üst ihtisasını tamamlamıştır.
