Tüm anne babaların çocuklarının gelişimi ve sağlığı konusunda oldukça hassas olduğuna şüphemiz yok. Siz takipçilerimizin ise bebeklerine sağlıklı bir gelişim sağlamak için ellerinden gelen her şeyi yaptığını biliyoruz.
Birçok ebeveyn rutin bebek bakımı ve yaygın bebek hastalıkları konusunda yeterli bilgiye sahip. Peki ya acil durumlar?
Evde ya da dışarıda yaşanabilecek kazalarda hastaneye ulaşmadan önce ilk yardım uygulamanın çok önemli olduğunu biliyoruz. Elbette bir bebeğe uygulanan ilk yardım, yetişkinler için ilk yardımdan farklıdır.
Minik bebeğinizin kazaları mümkün olan en az hasarla atlatmasını sağlamak için önce ilk yardım yöntemlerini bilmek, sonra kaza anında sakin kalmak çok önemlidir. Unutmayın, duruma nasıl müdahale edileceğini bilmek sakin kalmanın ilk ve en önemli kuralıdır.
İçindekiler
Temel Yaşam Desteği
Temel yaşam desteği kalp durmasına karşı dış kalp masajı, solunum durmasına karşı ise suni teneffüs olarak bilinen solunum desteği ile uygulanan ilk yardımlara verilen genel isimdir. Bebek ve çocuklarda bir hastalığın ani belirtisi sonucu, ya da yaşı daha büyük olan çocuklarda suda boğulma sonucu ortaya çıkabilecek durumlardır.
Bunların anne ve babaların hayal bile etmek istemeyeceği durumlar olduğunun farkındayız.Ancak bu gibi durumlarla karşılaşıldığında profesyonel sağlık ekibi alana ulaşana kadar kişiye sağlanan ilk yaşam desteği çok önemlidir.
Bebeklerde Kalp Masajı Nasıl Uygulanır?
- Öncelikle bebek ya da çocuğun göğüs çevresine baskı yapabilecek kıyafetleri çıkarmak veya önünü açmak önemlidir.
- Göğüs merkezi tespiti yapın. İki meme ucunun altından çizilen bir doğrunun tam ortası göğüs merkezidir.
- Elinizin orta ve yüzük parmaklarını bebeğin göğüs merkezine koyun.
- Göğüs kemiğinden 2,5- 4 cm aşağıya inecek şekilde parmaklarınızla göğüse baskı yapın.
- Göğüs masajının ortalama hızı 60 saniyede 100 kez olacak şekilde ayarlanabilir.
- Her 30 kalp masajı baskısından sonra 2 suni solunum yapılır.
- Eğer etrafta sizden başka kimse yoksa ilk 30 kalp masajı baskısından sonra 112 Acil Servis’i arayın.
- Bebeğin yaşamsal refleksleri yerine gelene ya da tıbbi yardım ulaşana kadar masaja devam edin.
Bebeklerde Suni Solunum Nasıl Yapılır?
- Bebeği sert bir zemin üzerine sırt üstü olacak şekilde yatırın.
- Suni solunum için uygun pozisyonu alın. Eğer bebek yüksek bir zemindeyse ayakta durmak, yerde ise diz çökmek gerekir.
- Bebeğin göğsünü saran kıyafetler varsa çıkartılıp baskı azaltılmalıdır.
- Bebeğin ağzını aralayıp solunuma engel olan şeyin yabancı bir cisim olup olmadığını kontrol edin. Yabancı bir cisim var ise iki parmak kullanarak çıkartın.
- Bir elinizin işaret ve orta parmağını bebeğin alnına, diğer elinizin aynı parmaklarını ise çene altına yerleştirerek çeneyi hafifçe yukarı doğru itin. Baş geri, çene yukarı pozisyonu hava yolunu açmak için önemlidir.
- Ağız dolusu bir nefes alın ve ağzınızı bebeğin ağız ve burnunu kapatacak şekilde yerleştirin.
- Her biri bir saniye sürecek şekilde bebeğin ağız ve burun bölgesine iki nefes verin.
- Kendinizi geri çekip havanın geri çıkması için zaman verin, bu sırada bebeğin solunumunu kontrol edin. Bu işleme solunum yerine gelene kadar devam edilmelidir.
Solunum Yolu Tıkanıklıklarında İlk Yardım
Solunum yolu tıkanıklığı, solunumun gerçekleşmesi için gerekli olan havanın çeşitli sebeplerle solunum sisteminden geçememesi durumunu ifade eder.
Halk arasında daha çok boğulma olarak anılan solunum yolu tıkanıklığına bebeklerde genellikle küçük parçalı oyuncak ya da gıdaları yutmaya çalışmak gelir. Solunum yolu tıkanması kısmi ve tam tıkanma olarak iki türe ayrılır. Bu iki türün belirtileri ve uygulanması gerek ilk yardım farklıdır.
Kısmi Tıkanma
Solunum yolunda tıkanma olsa da hava girişi tamamen engellenmemiştir. Az da olsa bir hava girişi vardır. Kısmi tıkanma yaşayan bir bebek öksürür, nefes alabilir ve konuşabilir. Bu durumda uygulanması gereken ilk yardım yöntemi bebeğe dokunmadan onu öksürmeye teşvik etmektir.
Tam Tıkanma
Solunum yolunun tamamen tıkandığı durumları ifade eder. Bu durumu yaşayan bir kişi konuşamaz, nefes alamaz, acı çeker ve morarmaya başlar. Bebeklerde tam solunum tıkanması durumunda nasıl ilk yardım uygulanır?
- Bebeği kolunuzun üzerine yüzüstü olacak şekilde yatırın.
- Bebeğin boynunu da kavrayacak şekilde çenesinden tutularak yüzüstü pozisyonda aşağı doğru eğin. Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, bebeği kolunuza yüzüstü şekilde yatırdıktan sonra parmaklarınızı çenesine yerleştirerek başını destekleyin ve kolunuzu aşağı doğru eğin. Bu pozisyonda bebeğin başının, gövdesinden aşağıda durması önemlidir.
- El bileğinizin iç kısmi ile bebeğin sırtında kürek kemikleri arasında kalan bölgeye beş kez vurun.
- Sırtına vurduğunuz eliniz ile bebeğin başını kavrayarak bebeği bu kolunuzun üzerine sırt üstü yatırın.
- Solunum yoluna kaçan cismin çıkıp çıkmadığını kontrol edin.
- Çıkmadıysa bebeği kolunuzda sırt üstü pozisyonda yatırmaya devam edin. Bu pozisyonda da bebeğin başının gövdesinden aşağıda olması önemlidir.
- Bu kez işaret ve orta parmağınızı kullanarak alt göğüs ve üst karın arasında kalan bölgeye cisim çıkana kadar baskı uygulamaya devam edin.
- Bu işlemleri uygularken 112 Acil Servis’i arayarak yardım istemeyi unutmayın.
Isı Dengesi Bozulmalarında İlk Yardım- Yanıklar ve Elektrik Çarpması
Yüksek derece ısıya maruz kalınması sonucu dokuda oluşan bozukluklara yanık adı verilir. Yanık durumunda uygulanacak ilk yardım yanık sebebine göre değişen hassas bir mevzudur.
Yanık ilk yardımı nasıl yapılır sorusunu cevaplamadan önce kesinlikle yapmamanız gerekenlere değinelim. Yanık sonrası yanmış olan dokuya doğrudan buz ve krem uygulamak dokuya daha çok zarar veren büyük bir hatadır.
Isı Sebebiyle Oluşan Yanıklarda İlk Yardım
- Bebeğiniz büyük ihtimalle koşup kaçmaya çalışacaktır. Yanmaya devam ediyorsa onu durdurun. Su ya da sentetik olmayan bir kumaş ile yangını söndürün.
- Yanık bölgeyi en az 20 dakika soğuk su altında tutun. Akan suyun çok tazyikli olmamasına dikkat etmelisiniz. Bir kabın içine su doldurarak yanık bölgeyi kapta bekletmeyi de deneyebilirsiniz.
- Yanık bölgesi yakınında kıyafet, aksesuar gibi vücutta ödem oluşturabilecek şeyleri çıkartın.
- Yanık deriyi sabunlu su ile dikkatlice temizleyin. Su toplayan yerleri patlatmayın.
- Yanık derinin üzerini temiz bir bezle örtün.
- Bilinci açık bebeklerde yanık sonrası su kaybını önlemek için sıvı tüketimi önemlidir. Bebeğinize su içirin.
- Sağlık kuruluşuna başvurun.
Elektrik Yanıklarında İlk Yardım
- Elektrik sebebiyle yanık oluşumunda yapılması gereken ilk hamle bebeğe dokunmadan önce elektrik akımını kesmektir. Aksi takdirde siz de zarar görebilirsiniz.
- Akımı kesme ihtimaliniz yoksa yalıtkan bir madde kullanarak bebeğin elektrik ile temasını kesin. Bu madde tahta ya da kağıt olabilir.
- Bebeği kımıldatmadan hasar gören dokunun üstünü kapatıp dış etmenlerden koruyun.
- En önemlisi hiç vakit kaybetmeden Acil servise başvurun.
Kimyasal Yanıklarda İlk Yardım
- Kimyasal maddenin deriyle temasını kesin.
- Isı yanıklarında olduğu gibi yanık bölgeyi 20-25 dakika kadar tazyikli olmayan soğuk su altında tutun.
- Yanık bölgenin üzerine kesinlikle buz koymayın.
- En yakın sağlık kuruluşuna başvurun.
Kırık, Çıkık ve Burkulmalarda İlk Yardım
Kırıklarda İlk Yardım
Darbe sonucu ya da kendiliğinden gelişen bir durum sebebiyle kemik bütünlüğünün bozulmasına kırık denir. Açık, kapalı ve parçalı kırık olmak üzere üç farklı kırık çeşidi olsa da kırık belirtileri her kırık çeşidi için neredeyse aynıdır. Tek farkın açık kırıkta deri bütünlüğünün de bozulması olduğu söylenebilir.
En kesin kırık belirtileri, bölgenin hareket ettirdikçe hareketi engelleyecek şiddette ağrıması ve şişmesidir. Vücudun sağlam bölgeler ile karşılaştırıldığında şekil bozukluğu görülmesi de hasarlı bölgede kırık olduğuna işaret olabilir. Peki kırıklarda ilk yardım nasıl yapılır?
- Başta kırık bölgesi olmak üzere bebeğin tüm vücudunda hareketi mümkün olduğunca önlemeye gayret edin.
- Kırığı yerine koymaya çalışmayın! Kırık bölgesi doktor müdahalesi olmadan kesinlikle hareket ettirilmemelidir.
- Açık kırık söz konusu ise enfeksiyonu önlemek için kırık bölgesini temiz bir bez ile sarın.
- Kırık bölgesini en yakındaki alt ve üst kemiği kapsayacak şekilde sabitleyin. Bu işlem için tahta gibi sert cisimler kullanmalısınız.
- Bebeğinizin kırık bölgeyi hareket ettirmesine engel olun. Ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.
Çıkıklarda İlk Yardım
Çıkık ve kırık arasındaki fark sıklıkla merak edilir. Kırık kemik bütünlüğünün bozulması anlamına gelirken çıkık eklem yüzeylerinde bütünlüğün bozulmasını ifade eder. Çıkıklar için ilk yardım kırık ilk yardımına benzerdir. Bölge kesinlikle hareket ettirilmemeli ve çıkık yerine takılmaya çalışılmamalıdır. Çıkık ilk yardımında kırık ilk yardımına göre gözlemlenen tek fark, bölgeyi sert cisimlerle sabitlemeye ihtiyaç duyulmamasıdır.
Burkulmalarda İlk Yardım
Çıkıklarda kalıcı olduğu gözlemlenen eklem yüzeyi ayrımının geçici olarak yaşanmasına burkulma denir. Burkulma tıbbi bir müdahale gerektirmez. Bu yüzden tedavisi için yapabileceğiniz şeyler çıkık ve kırığa göre daha uzun süreli ve etkilidir.
- Burkulma yaşandıktan sonra burkulan bölgeyi bandajla sıkıca sarmak sabitleme için yeterlidir.
- Kan dolaşımını sağlamak için burkulan bölgeyi yüksekte tutması konusunda bebeğinize destek olmalısınız.
- Aralıklarla burkulma bölgesine soğuk press uygulamak hem ağrıyı azaltacak, hem iyileşmeyi hızlandıracaktır.
Kanamalarda İlk Yardım
Gelelim muhtemelen en çok ihtiyaç duyacağınız ilk yardım yöntemine. Malum sevimli bebeklerimiz yaramazlık ve sakarlıkları sebebiyle sık sık minik kazalar geçirir.
Kanamalarda ilk yardımın nasıl yapılacağı konusunda altın kural steril ya da gazlı bez kullanımıdır. İlk yardım kutunuzda mutlaka bulunması gerekenlere yazımızın ilerleyen kısımlarında değineceğiz ama yeri gelmişken söyleyelim. Gazlı bez çocuklu aileler için büyük bir yardımcıdır.
- Temiz bir bez ya da gazlı bez ile kanayan bölgeye baskı uygulayın.
- Kanama bölgesi kol ve bacak gibi yukarıda tutulabilecek bir yerdeyse baskı uygularken bu bölgeyi kalp seviyesinden yukarıda tutmak kanamanın durmasını kolaylaştıracaktır.
- Yüz ve baş bölgelerine yakın kanamaların durması uzun sürebilir. Sakin kalın ve baskı uygulamaya devam edin. Bebeğinizin sakinleşmesi de kanamanın yavaşlaması için önemlidir.
- Kanama durduktan sonra yara bölgesini enfeksiyon kapmaması için dezenfekte edin.
Bebeklerde Burun Kanaması İlk Yardımı
- Bebeğin bu durumda sakin kalması zor olduğu kadar önemlidir de. Bu yüzden size düşen ilk görev bebeğe yanında olduğunu hissettirmek. Bebeği oturur pozisyona getirin, mümkünse kucağınıza oturtmak sakinleşmesi için etkili olacaktır.
- Çocuğunuzun başını öne eğerek kemikli kısımı baş ve işaret parmaklarınızın arasına alıp baskılayın. Bu işlem kanamaya bağlı olarak yaklaşık 10 dakika sürebilir.
- Burun kemiğine baskı sırasında alın ve enseye soğuk uygulamak kanamanın durmasına yardımcıdır.
İlk Yardım Çantasında Bulunması Gerekenler
Önce çocuğunuzun sonra kendinizin sağlığınızı korumak için evde hazır bir ilk yardım çantası bulundurmak çok önemlidir. Peki ilk yardım çantasında bulunması gerekenler nelerdir?
- Yara bandı
- Steril gazı bez
- Sargı bezi
- Elastik bandaj
- Pamuk
- Pamuklu çubuk
- Oksijenli su
- Makas
- Cımbız
- Antiseptik solüsyon
- Pomad
- Çengelli iğne
Referans:
http://www.ilkyardim.org.tr/cocuk-video-16.html
http://www.ilkyardim.org.tr/bebekler-icin-ilk-yardim.html
2001-2005 yılları arasında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı (Pediatri) olarak çalışmalarına devam eden Uzm. Dr. Canan Yılmaz Durur, 2005-2010 yılları arasında ise Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Ünitesi’nde üst ihtisasını tamamlamıştır.
