Pandemi sürecinde anne adaylarının ya da bebeğini kısa süre önce kucağına almış olan anneleri en çok endişelendiren konulardan biri, bebeklerinin sağlığıdır. Özellikle gebelik döneminde Covid-19 geçiren anneler, doğum esnasında ya da emzirme döneminde bebeklerine virüs bulaştırmaktan oldukça korkar. Zorunlu haller dışında evden çıkmadığımız bu dönemde, market alışverişi gibi basit eylemler bile ebeveynlerin aklına bebeklerine virüs taşıma kaygısını getirebilir. Peki, koronavirüs bebeklere hangi koşullarda geçer? Koronavirüsün anne sütünden bebeğe bulaşması mümkün mü? Bebeklerde korona belirtileri nasıl olur? Bebeğinizi koronavirüse karşı korumak için hangi önlemleri almalısınız? Gelin, aklınıza takılan tüm soruları birlikte yanıtlayalım.
İçindekiler
Koronavirüs, bebekler ve çocuklar da dahil olmak üzere tüm yaş gruplarından kişilere bulaşabilir. Doğum sonrası dönemde bebeğe temas eden ve enfekte olan herkesten virüs geçişi söz konusu olabilir. Bebekler ve çocuklar çoğunlukla hastalık sürecini semptom göstermeden geçirse de, özellikle yenidoğan bebeklerde hafif ya da şiddetli belirtilere sıklıkla rastlanır. Bebeklerde Covid-19 tanısının laboratuvar testleri, görüntüleme, sürüntü örneği ya da hızlı tarama testi aracılığıyla konulması mümkündür. Solunum yolunda ya da kan örneğinde Covid-19 pozitif tespit edilmesi halinde, bebek kesin olarak bir Covid-19 vakası olarak değerlendirilir.
Koronavirüsle ilgili elde edilen veriler halen sınırlı olsa da; gebelik döneminde Covid-19 geçiren annelerin bebeklerine ilişkin yapılan ve 936 yenidoğanı kapsayan bir araştırmada, virüsün anneden bebeğe geçiş oranının %3,7 olduğu saptanmıştır. Söz konusu oran, anne karnında bebeğe geçebilecek diğer enfeksiyonlarla benzer değere sahiptir.
Koronavirüs geçiren bir annenin bebeğine antikor geçişi olup olmayacağı da başka bir merak konusudur. Yapılan araştırmalara göre, annede oluşan IGM plasenta yoluyla geçiş yapmadığı için antikorun bebeğe geçme olasılığından söz etmek mümkün olmaz.
Koronavirüs, doğumdan hemen sonra ya da doğum sırasında bulaş yolu ile bebeğe geçebilir. Sağlık Bakanlığı’nın bildirdiği koşullar neticesinde, pandemi sürecinde negatif basınçlı izole odalardan oluşan doğum üniteleri kullanılır. Anne adayının Covid-19 hastası olması durumunda, bebeğe doğum esnasında virüs geçişini önlemek için gerekli tüm önlemler alınır. Vajinal akıntının bebeğe virüs geçmesine yol açtığına dair saptanmış herhangi bir bulgu yoktur. Öte yandan, Covid-19 varlığında gerçekleştirilen doğumların çoğunlukla sezaryen ile yapıldığı da gözlemlenir.
Anne sütü, yenidoğan bebeklerin sağlıklı gelişim sürecinin ve bağışıklık sisteminin desteklenmesi açısından oldukça önemli bir role sahiptir. Ancak koronavirüsün emzirme yoluyla bebeğe geçip geçmeyeceği de pandemi sürecinde annelerin aklına takılan sorular arasında yer alır.
Günümüzde halen bu sorunun yanıtını inceleyen çok sayıda araştırma bulunmaz. Çünkü şimdiye kadar anne sütünde virüs tespit edilen bir vaka ile karşılaşılmamıştır. Çin’in Wuhan kentinde yapılan bir araştırmada, gebelik döneminde Covid-19 geçiren 6 anneden emzirme döneminde anne sütü örneği alındı. İncelenen örneklerin tümünde koronavirüs testi negatif çıktı. Öte yandan Dünya Sağlık Örgütü, Covid-19 testi pozitif çıkmış ya da daha önceden Covid-19 geçirip atlatmış annelerin bebeklerini emzirmeye devam edebileceğine ilişkin görüş bildirdi. Siz de böyle bir durumda doktorunuzla görüşerek en doğru yol haritasını çizebilirsiniz.
Koronavirüs emzirme yoluyla olmasa da, damlacık yoluyla bebeğinize bulaşabilir. Başka bir deyişle bebeğiniz; sizin ya da koronavirüs taşıyan bir aile üyenizin hapşırması, öksürmesi ya da nefes alıp vermesi sonucunda havaya saçılan damlacıkları soluyarak virüs kapabilir. Bu nedenle koronavirüs taşımanız halinde bebeğinizle geçirdiğiniz tüm zaman dilimleri boyunca maske takmaya ve bebeğinizin temas ettiği yüzeyleri sürekli olarak dezenfekte etmeye özen göstermelisiniz.
Dünya Sağlık Örgütü, Covid-19 hastası olan annelere bebeklerini emzirirken şu önlemleri almalarını tavsiye eder:
Eğer hastalık belirtilerini bebeğinizi emziremeyecek kadar ağır yaşıyorsanız, sütünüzü sağarak bebeğinizi besleyebilir ve doktorunuzla fikir alışverişi yaparak en doğru çözümü hayata geçirebilirsiniz.
Covid-19 tüm yaş gruplarındaki bireylerde görülebilir ve farklı belirtiler gösterebilir. Bu nedenle hastalığın sık görülen belirtilerini, çocuklar ve bebekler için genellemek mümkündür. Çocuklar genellikle asemptomatik taşıyıcılar kategorisinde değerlendirilir. Virüsü kapmalarına rağmen herhangi bir hastalık belirtisi göstermezler ancak virüsü başka kişilere bulaştırabilirler. Ne var ki, hastalık sürecini hafif belirtilerle geçiren çocuklar da bulunur. Toplumda en sık görülen Covid-19 belirtileri bebeklerde korona belirtileri ile aynıdır ve aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Koronavirüs taşıyan bir çocukta bahsi geçen belirtilerin biri ya da birkaçı görülebileceği gibi, hiç belirti görülmemesi de mümkündür. Araştırmalar, hastalık sürecini hafif belirtilerle geçiren 5 yaşın altındaki çocukların, yetişkinlere nazaran daha fazla virüs yükü taşıyabileceğini gösterir.
Bebeklerde görülen Covid-19 belirtileri de yetişkinlere ve çocuklara benzer şekilde seyrediyor. Koronavirüs yenidoğan bebeklerde henüz gelişimini tamamlamamış akciğere tutunduğu takdirde, zatürre ve nefes darlığı gibi önemli belirtiler ortaya çıkabilir. Yenidoğan bebeklerin bağışıklık sistemi de henüz gelişme sürecini tamamlamadığı için, nadir görülse de multisistemik inflamatuar sendrom tablosu gözlemlenebilir. Kusma ve ishal, bebeklerde koronavirüs nedeniyle en yaygın görülen belirtiler arasındadır. Bazı bebeklerde emme problemlerine ve iştah kaybına da rastlanabilir. Az önce de sözünü ettiğimiz gibi, birçok bebek söz konusu belirtilerin hiçbirini göstermeden hastalık sürecini atlatabilir.
Bebeğinizi koronavirüse karşı korumak için, öncelikle kişisel ve ev içi hijyeninize özen göstermelisiniz. Bebekler, dış dünyayı keşfetme süreçlerinde her gün birçok yüzeye ve nesneye dokunur. Bu nedenle bebeğinizin temas edebileceği tüm yüzeyleri ve cisimleri temiz tutmanız, onun bulunduğu ortamı düzenli olarak havalandırmanız önemlidir. Bebeğinizle temas kuran herkesin, temas öncesinde ve sonrasında ellerini en az 20 saniye boyunca yıkaması gerekir.
Bu dönemde mümkünse misafir kabul etmemeli, bebeğinizle temas kuran kişi sayısını en az seviyede tutmaya özen göstermelisiniz. Dışarı çıkarken mutlaka maskenizi takmalı, ek tedbir almak istediğiniz durumlarda siperlik de kullanmalısınız. Bebeğinizle birlikte dışarı çıkmanız halinde kapalı ve kalabalık ortamlardan uzak durmalı; açık havada, tenha yerleri tercih etmelisiniz.
Bebeğinizi koronavirüse karşı koruyacak temel unsurlardan biri, onun henüz gelişmekte olan bağışıklık sistemidir. Bu nedenle bebeğinizi ilk 6 ay boyunca anne sütüyle beslemeli, ek gıdaya geçiş döneminde ise bebeğinizin vücudunun ihtiyaç duyduğu tüm mikro ve makro besinleri kapsayan gıdaları tercih etmelisiniz. Bebeğinizin uyku düzeni de, onun bağışıklık sisteminin güçlenmesi için oldukça önemlidir. Bebeğinize huzurlu ve sessiz bir uyku ortamı oluşturmalısınız.
Dışarıdan aldığınız tüm eşyaların dezenfekte edilmesi de bu süreçte son derece önemli. Ayakkabılarınızı mümkünse ev dışında ya da kapalı bir dolapta veya kutuda saklayabilirsiniz. Eve gelen kişilerin mutlaka maske takmasını talep etmeli, onlar evden ayrıldıktan sonra evinizi havalandırmalısınız. Tüm bu önlemler eşliğinde bebeğinize korunaklı bir ortam oluşturabilir, koronavirüsle mücadele edebilirsiniz.
Referans:
https://cigliegitimh.saglik.gov.tr/TR,455309/cocuklarda-covid-19-enfeksiyonu.html
https://www.ttb.org.tr/kollar/COVID19/yazdir.php?Tablo=tbl_haber&Guid=58bd9248-75a7-11eb-88b2-b02bc55b7849
2001-2005 yılları arasında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı (Pediatri) olarak çalışmalarına devam eden Uzm. Dr. Canan Yılmaz Durur, 2005-2010 yılları arasında ise Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Ünitesi’nde üst ihtisasını tamamlamıştır.
8 yaşındaki çocuğunuz hala sizinle bir aile olarak vakit geçirmek konusunda istekli bir yaştadır. Bu…
Hamilelik dönemini başarıyla atlattıktan sonra nihayet bebeğinizi kucağınıza aldınız. Şimdi ise tek odak noktanız bebeğinizin…
Bazı çocuk soruları, çocuğunuzu yakından tanıyarak hoşlandığı şeyleri öğrenmenize ve çocuğunuzla iletişim kurmanızı sağlar. İşte…
Bebeklerde çoğunlukla bez kullanımından kaynaklı olarak ortaya çıkan pişik problemi için anne ve babalar en…
Rahim ağzı kanseri, kadınlarda oldukça yaygın şekilde görülen ancak aşı ile önlenebilen nadir kanser türlerinden…
Anne babaların çocukları ile ilgili merak ettikleri konuların başında ergenlik dönemi gelir. Ergenlik çocukluktan erişkinliğe…