Doğum yapan kadınlar, Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından desteklenir. Yeni annelere çeşitli destekler verilir. Devlet tarafından yeni doğum yapmış kadınlara sunulan imkânlar arasında, doğum yardımı da bulunur. Halk arasında “çocuk parası” olarak bilinen doğum yardımı, her canlı doğum için bir defaya mahsus olmak üzere verilen özel bir ödenektir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan tüm yeni anneler, doğum yardımı hakkından yararlanabilir. Eğer siz de doğum yaptıysanız ve çocuk parası almak için ne yapmanız gerektiğini merak ediyorsanız, bu yazının devamını inceleyebilirsiniz.
İçindekiler
Çocuk Parası Nedir?
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, doğum sürecindeki annelerin maddi problem ve kayıp yaşamaması için çeşitli ödemelerde bulunur. Kimi durumlarda bu ödemeler birbirine karışabilir. Çocuk parası ismiyle de bilinen doğum yardımı, SGK tarafından çalışan annelere verilen destek ödemesinden tamamen farklıdır. SGK tarafından verilen ödemede annenin son bir yıl içinde 90 gün sigortalı bir şekilde çalışmış olması şartı aranırken doğum yardımında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı ya da mavi kart sahipliği dışında herhangi bir şart aranmaz. Çocuk parası uygulaması, 15.5.2015 tarihinde faaliyete geçtiği için bu günden itibaren doğmuş tüm çocuklar için geçerlidir. Çocuk parası hakkında, ödeme için herhangi bir zaman kısıtlaması bulunmaz ve bu hak, 15.5.2015 tarihine kadar olmak şartıyla geriye doğru da kullanılabilir. Bir diğer ifadeyle, 2015 yılının Mayıs ayında ve sonrasında doğum yapmış Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı tüm kadınlar, gerekli işlemleri yapmaları hâlinde çocuk parası haklarını kullanabilir.
Çocuk Parası (Doğum Yardımı) Almak İçin Ne Yapılmalı?
Çocuk parası, yalnızca anneye yapılan bir ödemedir ve bu sebeple de tüm süreçlerin anne tarafından takip edilmesi gerekir. Kimi kadınlar, doğum telaşı, yorgunluk ve doğum sürecinin karmaşık psikolojisi sebebiyle doğum yardımına başvurmayı unutabilir ya da bu sürecin çok zahmetli olacağını düşünerek başvuru yapmaktan çekinebilir. Oysa doğum yardımı süreci, son derece kolay bir şekilde işler ve doğumdan sonra herhangi bir zaman sınırlaması olmaması sayesinde kolaylıkla tamamlanabilir. Çocuk parasının ödenmesi için, bebeğin canlı olması ve bu durumun ispatlanması gerekir. Bebeğin canlı olduğunun anlaşılması için ise doğumu gerçekleştiren hekimin imzaladığı bir rapor talep edilir. Annenin doğumda ya da sonrasında vefat etmesi durumunda, vefatın resmi belgeyle ispatlanması ve başvurunun baba tarafından yapılması beklenir.
Doğum belgesi, pek çok hastanede rutin prosedürler gereğince çıkarılır ve doğumdan sonra anne ve babaya birkaç nüsha hâlinde verilir. Bu evraklardan biri bebeğin kimlik işlemleri için nüfus müdürlüğüne verilirken anne ve babanın işyerleri için de en az birer nüsha gerekir. Bu sebeple, eğer anne de çalışıyorsa ve hastaneden size üç nüsha doğum belgesi verildiyse, doğum yardımı talep edebilmek için dördüncü bir kopya istemeniz önerilir. Size verilen kopyayı doğum yardımı başvurusu için saklamanız son derece önemlidir. Doğumun yorucu ve yıpratıcı etkisini atlattıktan sonra ikâmet ettiğiniz şehrin Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne giderek başvurunuzu bizzat yapabilir ve doğum yardımı alma sürecinizi kolayca başlatabilirsiniz. Başvuru sonrasında annelerin herhangi yeni bir adım atmasına gerek yoktur. Başvuruda sunulan belge ve bilgiler devletin resmi kurumları tarafından incelendikten sonra herhangi bir problem tespit edilmemesi durumunda başvuru onaylanır ve anne, çocuk parası yardımı almaya hak kazanır.
Çocuk Parası (Doğum Yardımı) Başvuru ve Detayları
Çocuk parası başvurusunda annelerin yazılı beyanda bulunması gerekir. Bu noktada devlete verilecek dilekçe, Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nden anneye iletilir ve anne, gerekli bilgileri doldurup dilekçeyi imzaladıktan sonra resmi başvurusunu dilekçeyle tamamlar. Dilekçenin işleme konması ve ödemenin yapılması için gerekli olan yasal süre 90 gündür. Pek çok Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, sonraki dönemin ödemelerini önceden planladığı için ödemenin net tarihi hakkında da anneye bilgi verebilir.
Dilekçeyle resmi başvuru yapıldıktan sonra, işlemlerinizi takip etmeniz de son derece kolaydır. E-devlet kapısına giriş yaptıktan sonra “Doğum Yardımı Başvuru Sorgulama” işlemini seçerek başvurunuzun hangi aşamada olduğunu kolayca takip edebilirsiniz. E-devlet üzerinden ayrıca doğum yardımı itiraz işlemlerini de gerçekleştirebilirsiniz. Eğer başvurunuzda herhangi bir problem tespit edilmezse ve talebiniz olumlu şekilde karşılanırsa, doğum yardımınız 90 günlük süre dahilinde PTT’ye sizin adınızla yatırılır. Ödemenin yattığı bilgisini aldıktan sonra Türkiye genelindeki dilediğiniz herhangi bir PTT şubesine giderek doğum yardımı ödemesi alacağınızı söyleyebilir ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaranızı ibraz ederek ödemenizi elden nakit olarak alabilirsiniz.
Çocuk Parası Miktarı
Çocuk parasının miktarı, belirli aralıklarla güncellenir ve annenin çocuk sayısına göre değişiklik gösterir. 2020 yılında belirlenen ve 2021 yılında da hâlen geçerli olan çocuk parası miktarları şu şekildedir:
- 1. çocuk için 300 TL,
- 2. çocuk için 400 TL,
- 3. ya da daha sonraki çocuklarda 600 TL.
Doğum parası miktarı güncellendiğinde bu durum gerekli mercilere iletilir ve Resmi Gazete aracılığıyla da halka duyurulur. İşlem esnasında annenin herhangi bir miktar telaffuz etmesine gerek olmadığı için doğum parasının güncel miktarını bilip bilmemeniz, başvurunuz üzerinde herhangi bir etki yaratmaz.
Doğum yardımı kuralları, kamu çalışanları için farklılık gösterir. Kamu personeli olan kadınlar, sözleşmeden ötürü kurumlar arası fark ücretinden yararlanır ve bu durum da doğum parası hakkını etkiler. Kamuda çalışan anneler, kurumlarından doğum yardımı miktarından daha yüksek bir ödeme alırsa, kendilerine çocuk parası ödenmez. Bu gruptaki annelerin aldığı fark ücretinin doğum yardımından düşük olması durumunda ise annenin aldığı ücrete ve kaçıncı çocuğunu dünyaya getirdiğine göre yeni bir hesaplama yapılır.
Eğer siz de 15.5.2015 tarihinden sonra doğum yaptıysanız ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı iseniz, doğum yardımı hakkınız için hemen başvuruda bulunabilirsiniz. Hamilelik, annelik, bebek bakımı gibi pek çok konuda bilgi almak için ise Ciciçocuk’u takip etmeyi sürdürebilirsiniz.
Kaynakça:
1- https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.20157695.pdf
