Her ebeveyn çocuğu için mutlu, güzel ve başarılı bir gelecek inşa etmek ister. Elbette, belirli bir yaştan sonra, nasıl bir hayat kuracakları çocukların kararlarına göre şekillenir. Ancak gelişim süreçleri boyunca, belli başlı kazanımları elde edip kendilerini donanımlı birer birey olarak yetiştirmeleri açısından, ebeveynlere önemli roller düşer. Söz konusu rollerden biri de çocuklara kitap okuma alışkanlığı kazandırmaktır.
Teknoloji her geçen gün ilerlerken çocuğunuza kitap okuma tutkusunu aşılamak size ilk etapta zor görünebilir. Ne var ki kitap okumak, çocukların hayatı tanıması, hayal güçlerini ve iletişim becerilerini geliştirmesi açısından oldukça önemlidir. Aşağıda sözünü edeceğimiz bazı ipuçlarını takip ederek çocuğunuza okuma alışkanlığı kazandırabilir, onun kitapların büyülü ve eğlenceli dünyasına adım atmasına ön ayak olabilirsiniz.
İçindekiler
Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırmak Neden Önemlidir?
Öncelikle kitap okuma alışkanlığının çocukların gelişim sürecinde neden bu denli önemli bir rol oynadığını daha detaylı açıklayalım. Kitaplar çocukların psikolojik, duygusal ve bilişsel açıdan gelişmelerini destekleyen en önemli araçlardan biridir. Çünkü yalnızca çocuklara değil, her yaştan kişiye; düşünmenin, farklı bakış açıları kazanmanın ve sorgulamanın çeşitli yollarını öğretirler. Kitap okumanın yaşı yoktur. Ancak bu eylemin kişilerde bir alışkanlık halini aldığı düşünülürse çocukların kitaplarla tanışma şekli ve zamanı, onların tüm hayatını etkileyebilir.
Kitaplar çocukların hayal dünyalarına sayısız farklı pencere açar. Çocuklar da bu pencerelerden farklı insanları, kültürleri, deneyimleri, olayları ve fikirleri tanıma fırsatı bulur. Öte yandan, kitap okumak çocukların dil ve algı gelişimlerini, eleştirel bakış açılarını ve empati yeteneklerini geliştirir. Karar vermekten sorun çözmeye, gözlem yapmaktan akademik başarı kazanmaya kadar sayısız süreç, kitap okuma alışkanlığı sayesinde gelişebilir. Kısacası, kitaplar yalnızca çocukların boş zamanlarını verimli değerlendirmeleri cephesinde değil; kendilerini her açıdan geliştirebilmeleri, farkındalık kazanmaları ve hayatı tanımaları açısından da önemli bir rol oynar.
Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırmak İçin Tavsiyeler
Gelelim, bu değerli ve önemli alışkanlığı çocuklarınıza aşılamak için uygulayabileceğiniz ipuçlarından söz etmeye… Her çocuk farklıdır ve onlara kitap okuma alışkanlığı kazandırabilmek ya da en azından bu süreci destekleyebilmek açısından özel bir yol izlenmelidir. Ancak aşağıdaki ipuçları size bu süreçte oldukça yardımcı olabilir.
Çocuğunuzun Rehberi Siz Olun
Çocuklar öğrenme süreçleri boyunca ebeveynlerini birer rol model olarak görür, hatta çoğunlukla onları taklit ederler. Bu davranış, onların yaşamla ve aileleriyle bağ kurma yollarıdır. Bu nedenle eğer çocuğunuzun kitap okuma alışkanlığı kazanmasını istiyorsanız, işe ona rehber olarak başlamalısınız.
Kitapların dünyasıyla ilk kez tanışacak olan bir çocuk, elbette hangi kitabı okuyacağını seçmekte ya da ne zaman kitap okumak istediğine karar vermekte zorlanır. Bu anlarda çocuğunuza yol göstermeli, ona okuyabileceği kitap seçenekleri sunmalısınız. Ayrıca, yanınızda her an çocuğunuzun okumaktan hoşlanabileceği bir kitap bulundurabilirsiniz. Bu sayede onun hangi aktiviteyle ilgilenmek istediğine karar veremediği anlarda kitap okuma seçeneği sunabilir ve kararı ona bırakabilirsiniz.
Kendi Kitaplarını Seçmesine İzin Verin
Her çocuğun kişiliği, alışkanlıkları ve tercihleri bir diğerinden farklıdır. Yine bu noktadan hareketle, her çocuk her kitabı sevmek zorunda da değildir. Bu nedenle ona rehberlik etmeyi, tümüyle onun adına karar vermekle karıştırmamalısınız. Çocuğunuzla birlikte kitapçı ziyaretleri yapabilir, ona farklı konulardan bahseden ve yaşına uygun kitap alternatifleri sunabilir, böylece onun kitaplara duyduğu ilgiyi pekiştirebilirsiniz. Çocuğunuz; konusu, kapak tasarımı ya da resimleri ilgisini çeken bir kitapla karşılaştığında, okumak için daha çok heyecan ve merak duyabilir.
Kitap Okuma Aktiviteleri Düzenleyin
Kitap okumanın belirli bir yaşı olmadığı gibi, belli bir saati de yoktur. Kitap okumayı yalnızca günün belirli bir zaman dilimiyle, örneğin uyku öncesindeki yarım saatle sınırlarsanız bu eylemi hayatın olağan akışının dışına itmiş olursunuz. Bunun yerine, çocuğunuzun yaşam temposuna bağlı olarak kitap okuma aktiviteleri düzenleyebilir ve bu esnada ona katılabilirsiniz. Bu sayede hem birlikte geçirdiğiniz vakti daha nitelikli ve eğlenceli kılabilir hem de çocuğunuzun kitap okumayı bir alışkanlık haline dönüştürmesini kolaylaştırabilirsiniz.
Uygulayabileceğiniz bir diğer ipucu da çocuğunuzun okuduğu kitaplara ilgi göstermek. Birlikte kitap okuyamasanız dahi ona kitapları hakkında sorular sorabilir, kitabın konusunu anlatmasını isteyebilir ve onunla sohbet edebilirsiniz. Böylece kitaplar, çocuğunuz için sizinle keyifli bir iletişim kurabileceği alternatif bir araç haline dönüşmüş olur.
Kitapları Merak Unsuruna Dönüştürün
Çocukları belirli unsurları keşfetmeye iten en önemli duygu meraktır ve gelişim süreçleri boyunca gündelik hayata ilişkin sayısız şeyi merak ederler. Çocuğunuzun kitaplara olan ilgisini artırmak için onun size yönelttiği her soruya doğrudan cevap vermek yerine, onu cevapları konu alan bazı kitapları okumaya yönlendirebilirsiniz.
Ancak burada dikkat etmeniz gereken bir nokta var: Her kitap iyi bir öğretmen olmayabilir. Çocuğunuzun zihninde kitapları doğrudan eğitici araçlar ya da öğretmenler olarak kodlamak onların kitap okuma fikrinden soğumasına yol açabilir. İdeal dengeyi kurmak adına, çocuğunuza kitapları öğretici unsurlar olarak değil, keyifli birer keşif aracı niteliğinde tanıtabilirsiniz.
Görev ya da Ödev Algısı Oluşturmayın
Çocuğunuzun kitap okumayı yalnızca başarılı olmak ya da sizi mutlu etmek için yapması gereken bir eylem olarak tanıtmak da onun kitap okuma fikrinden uzaklaşmasına yol açabilir. Bu nedenle çocuğunuzu günün ya da haftanın belirli saatlerinde kitap okumaya zorlamaktan kaçınmalısınız. Onu o an keyif aldığı bir aktiviteden koparıp kitap okumaya yönlendirmemeli ya da kitap okuması için odasına göndermemelisiniz. Aksine, çocuğunuza kitap okumak için keyifli ortamlar yaratmalı ve onun bu eylemden nasıl daha çok keyif alabileceğine odaklanmalısınız. Kısacası, kitap okumak çocuğunuz için bir görev ya da ödev olmamalı.
Çocuğunuza Örnek Olun
Çocukların ebeveynlerini birer rol model olarak gördüklerinden az önce söz etmiştik. Tam da bu sebeple, eğer siz kitap okumayı yaşamınızın bir parçası haline getirmezseniz çocuğunuza bu fikri aşılamakta zorlanabilirsiniz. Çocuğunuz, başka hiçbir şey yapmasanız dahi, yalnızca sizi günün ya da haftanın belirli saatlerinde kitap okurken gördüğünde bile bu alışkanlığı kazanmaya daha meyilli hale gelebilir. Çünkü bu sayede idolünün, yani sizin de kitap okumayı önemli, değerli ve keyifli bulduğunuzu kavrayabilir.
Çocuğunuzu Zorlamaktan Kaçının
Son olarak, çocuğunuzda kitap okuma fikrine karşı organik bir ilgi ve sevgi yaratabilmek için onu asla zorlamamanız gerektiğini de hatırlatalım. Çocuğunuzu ona kıyasla daha sık ya da çok kitap okuyan başka çocuklarla karşılaştırmak veya kitap okumadığı için keyif aldığı aktiviteleri kısıtlamak yüksek olasılıkla ters teper. Pozitif ve güven veren bir iletişim dilini benimsediğiniz takdirde çocuğunuzu kitaplarla çok daha kolay bir şekilde tanıştırabilir, onun edebiyatla bağ kurmasına yardımcı olabilirsiniz.
Teknolojinin nimetlerinin çocuklara sunduğu etkileyici ve ışıklı dünya, kitapları onların ilgi alanlarının içinde birkaç basamak geri itebilir. Ancak sizin rehberliğinizde hiçbir şeyin imkansız olduğunu unutmayın. Çocuğunuza örnek olmanız, onu her zaman desteklemeniz ve ihtiyaç duyduğunda yönlendirmeniz yeterli olur. Bu sayede okuma alışkanlığının çocuğunuzun hayatının vazgeçilmez bir parçası olmasını sağlayabilir; onun sosyal, bilişsel ve duygusal becerilerinin gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.
Kaynak:
