Çocuklarda Kişilik Gelişimi için Bilmeniz Gerekenler

Çocuklarda kişilik gelişimi, anne ve babaların en çok dikkat etmesi gereken konular arasında yer alır. Çocuklarınızı fiziksel açıdan sağlıklı bireyler olarak yetiştirmeniz, onların ilerleyen yaşamları için son derece önemli olsa da tek başına yeterli değildir. Gelişmiş ve güçlü bir kişiliğe sahip olan çocuklar, ilerleyen yaşlarda son derece büyük avantajlar yakalar ve hayatta kendi ayakları üzerinde durma başarısı gösterebilirler. Sağlıklı bir kişilik gelişim süreci, çocukların psikolojik rahatsızlıklardan korunmasına da yardımcı olur.

Eğer çocuğunuzun kişilik gelişim sürecinde nasıl davranmanız gerektiğini merak ediyorsanız, bu yazıdan yararlanabilirsiniz.

Çocuklarda Kişilik Gelişimi Nedir? Neden Önemlidir?

Çocukluk, insan yaşamındaki en önemli ve en belirleyici dönemlerden biridir. Bireylerin hem fizyolojik hem de psikolojik sağlıklarının temelleri, yaşamın ilk yıllarında atılır. Çocukluk yıllarında yaşanan psikolojik travmalar, ilerleyen yıllarda kişide kalıcı fobiler ve davranış bozuklukları oluşmasına yol açabilir. Erken yaşlarda temelleri atılmamış olan davranış kalıpları da kişinin hem sosyal becerilerini hem de iş hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu sebeple anne ve babaların, çocukları doğduğu andan itibaren kişilik gelişimi konusuna özen göstermelerinde yarar bulunur.

Kişilik gelişimi için en temel noktalardan biri, çocuğun anne babasıyla ve diğer aile bireyleriyle güvenli bağlantı kurabilmesidir. Güvenli bağlantı, çocuğun en yakını olan aile bireyleriyle sağlıklı ilişkiler kurması anlamına gelir. Çocukların ailesindeki kişilerle güvenli bağlantı kurması, hem çevresine güven duymasına hem de kendi ayakları üzerinde duran güçlü bir kişilik oluşturmasına yardımcı olur. Ailesiyle güvenli bağlantı kurabilen çocuklar; kaygı, endişe, sosyal fobi gibi olumsuz duygulardan daha çok korunur ve ilerleyen yaşlarda bile güven temelli sosyal ilişkiler oluşturabilir.

Çocuklarda kişilik gelişiminin bir diğer önemi de etik ve erdem anlayışının ciddi bir bölümüne zemin oluşturmasıdır. Sabır, disiplin, temizlik, dürüstlük, saygı gibi etik kavramların erken yaşlardan itibaren öğrenilmesi, kişinin ilerleyen yıllarda daha sağlıklı ve güçlü bir karakter sahibi olmasına yardımcı olur. Yapılan bazı psikoloji araştırmaları, yetişkinlerin büyük bir bölümünün çocukluk anılarından fazlasıyla etkilendiğini ve ailesinde gördüğü temel davranış modellerini yaşamlarının ilerleyen yıllarında bile tekrar ettiğini öne sürer. Bu sebeple çocuklara huzur ve sevgi dolu bir yaşam ortamı sunmak da kişiliklerinin gelişimi açısından büyük önem taşır.

0-3 Yaş Aralığında Kişisel Gelişim için Neler Yapılmalı?

0-3 yaş aralığı, çocukların dünyayı, ailelerini ve kendilerini tanımaya başladıkları bir dönemdir ve bu evrede anne ve babaların göstereceği tutumlar, çocukların kişilik gelişiminde son derece önemli bir rol oynar. Çocukların kendi benliklerini keşfetmeye başladığı ve kendi kararlarını kabul ettirme çabasına girdiği 2 yaş sendromu da bu evre içinde yer alır. Bu sebeple, anne ve babaların 0-3 yaş aralığındaki çocuklara yaklaşımlarına çok dikkat etmeleri önerilir. Bu süreçte tüm ebeveynlerin dikkat etmesi gereken temel noktalar ise şunlardır:

• 0-3 yaş arasındaki çocuklar, çevrelerini ve aile bireylerini dikkate almadan kendi isteklerini elde etme eğilimi gösterir. Bu dönemde ailelerin çocuklarına sınırsız bir özgürlük alanı sunması ve her istediğini kabul etmesi, çocuğun kişilik gelişimine zarar verebilir. Ailelere düşen görev, çocuklarının özgüvenini zedelemeden ve travmatik duygular yaşamasına izin vermeden çeşitli sınırlar koymak ve çocukların bu sınıra uymasını sağlamaktır.
• 0-3 yaş aralığına denk gelen 2 yaş krizi, pek çok aile için son derece zorlayıcı bir süreç olabilir. Çocukların bu dönemde çok fazla ağlaması, en basit konuda bile direnmesi ve her konuda bildiğini okumaya çalışması, kimi aileler tarafından şımarıklık olarak değerlendirilir. Bu evre, esasında çocukların kendilerine olan saygılarını inşa ettiği bir dönemdir ve bu süreçte çocuklara kızmak, bağırmak, ceza vermek, çocukların özsaygılarını zedeleyebilir. 2 yaş sendromu yaşayan çocukların ailelerinin sabırlı ve sakin kalmasında yarar bulunur.
• Çocukların hareketlerini ve özgürlük alanlarını gereğinden fazla kısıtlamak da ailelerin sıklıkla yaptığı hatalar arasında bulunur. 0-3 yaş arasındaki çocuklar, dış tehlikelere diğer çocuklardan daha açık olsa da bu süreçte çocuğunuzu kısıtlamak yerine çevre güvenliğini maksimum noktaya taşımaya ve çocuğunuza kontrollü bir özgürlük sunmaya özen göstermeniz önerilir.
• Çocuklara tutarlı ve dengeli davranmak da kişilik gelişimi açısından büyük önem taşır. Aynı oyuna bir izin verip bir izin vermemeniz, çocuğun benzer hareketlerine bazen kızıp bazen gülmeniz, kafa karışıklığı oluşturabilir ve bu durum da çocuğun karakter temelini zedeleyebilir. Bu sebeple anne ve babaların çocuklarıyla tutarlı bir iletişim kurması tavsiye edilir.
• Özgüvenin büyük bir bölümü, 0-3 yaş arasında inşa edilir. Bu evredeki çocuklarınıza basit görevler verebilir ve başarılı oldukları zaman onları tebrik ederek kendilerine olan güvenlerinin artmasına yardımcı olabilirsiniz. Çocuğunuza başarısız olduğu konularda kızmaktan ve onu eleştirmekten kaçınarak da özgüven inşasının sağlıklı bir şekilde gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz.

Çocuklarda Kişilik Gelişimi için Yapılması Gerekenler

Kişilik gelişimi, doğumdan itibaren başlar ve kimi insanda 20’li yaşların ortalarına, kimi insanda ise çok daha ileri yaşlara kadar devam eder. Yaşam boyu gösterilen gelişimin sağlıklı olması için de tüm çocukluk evresinde dikkatli olmak gerekir. Çocuğunuzu benmerkezci olmaktan kurtarmak için sosyal ilişkiler geliştirmeye teşvik edebilir; spor kulüplerine, okul etkinliklerine, arkadaş toplantılarına katılması için cesaretlendirebilirsiniz.

Birden fazla çocuğunuz varsa kıyafetlerini, oyuncaklarını ve yiyeceklerini kardeşleriyle paylaşmalarını sağlayabilir, çocuklarınızın sadece dijital dünyayla vakit geçirmesinin önüne geçerek birlikte eğlenceli aktiviteler düzenleyebilirsiniz. Pek çok uzman, çocuğunuzun kişilik gelişimini sağlarken, ödül ve ceza sisteminden de uzak durmanızı tavsiye eder. Ödül ve ceza sisteminin çocukları kişisel çıkarlarına göre hareket etmeye teşvik ettiğini öne süren çok sayıda görüş bulunur. Bu yüzden çocuğunuzla korkutucu bir iletişim kurmaktan kaçınmanız; her türlü iletişiminizde samimi, içten ve çocuğunuzun kişiliğine saygı duyan bir tavır takınmanız önerilir. Bu dili kurarken sınırları kaybetmemeniz ve çocuğunuza sonsuz bir özgürlük alanına sahip olduğu hissini vermemeniz de önemlidir.

Eğer siz de hamilelik, doğum ve ebeveynlik hakkında daha fazla bilgiye kolayca ulaşmak istiyorsanız, Ciciçocuk’u takip etmeyi sürdürebilirsiniz.

Kaynakça:

1- https://www.doktortakvimi.com/blog/cocugun-kisilik-gelisimi

2- http://www.guncedanismanlik.net/index.php?option=com_content&view=article&id=53:cocuklarda-saglikli-kisilik-gelisimi&catid=21&Itemid=113&lang=tr

3- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/188683