Orta kulak iltihabı bazı virüs ve bakterilerin kulak zarı arkasında toplanmasıyla oluşan bir iltihap türüdür. Orta kulak iltihabı, bebek ve çocuklarda orta kulağı burun ve boğaza bağlayan östaki borusunun daha kısa olması ve daha birçok sebepten dolayı daha sık görülür. Bu yazımızda orta kulak iltihabı nedir, orta kulak iltihabı neden olur ve nasıl tedavi edilir gibi soruları sizler için cevaplamaya çalıştık.
İçindekiler
Orta Kulak İltihabı Nedir?
İnsan kulağı iç, orta ve dış olmak üzere üç bölümden oluşur. Orta kulak kabaca kulak zarı arkasında kulağı boğaz ve buruna bağlayan östaki borusunun bulunduğu bölgeye verilen isimdir. Hem yetişkin hem çocuklarda bu bölge çeşitli sebepler dolayısıyla kimi zaman iltihap ile dolar. Bu duruma tıpta otitis media, halk arasında ise orta kulak iltihabı adı verilmiştir.
Orta kulak İltihabı Neden Olur?
Orta kulak iltihabının birçok farklı nedeni olabilir. Sizler için çocuklarda orta kulak iltihabına sebep olan durumları en yaygından en nadir görülenine doğru sıraladık.
- Östaki borusu kaynaklı: Orta kulak iltihabına yetişkinlerde de rastlamak olası olsa da bu problem çoğunlukla çocuklarla ilişkilendirilir. Bunun sebebi belli bir yaşa kadar östaki borusu ve tüpünün yetişkinlere göre farklı şekilde olmasıdır. Östaki kanalının kulaktaki hava basıncını düzenlemek, orta kulakta hava alışverişini sağlamak ve yine orta kulaktaki salgıları boşaltmak gibi önemli görevleri vardır. Ancak çocuklarda östaki kanalı daha yatay, geniş ve kısadır. Bu şekil farklılığı östaki kanalının orta kulaktaki sıvıları boşaltmasını zorlaştırır. Orta kulakta biriken bu sıvılar ise orta kulak iltihabına sebep olur.
- Geniz eti: Tıptaki ismiyle adenoid, bilinen ismiyle geniz eti östaki kanalına yakın bir bölgede yer alır. Diğer organlara oranla çocuklarda daha büyük olan geniz eti, kimi zaman bazı hastalıklar tarafından tetiklenmesiyle büyür ve östaki kanalının tıkanmasına yol açar.
- Pasif içiciliğe maruz kalmak: Yetişkinler için bile oldukça büyük zararları olan sigara dumanının çocuklarda yaratacağı zararları hayal etmek zor olmamalı. Hiçbir zaman hiçbir şekilde çocuğunuzun yanında sigara içmemeli ve buna müsaade etmemelisiniz.
- Düşük doğum kilosu: Erken doğum ya da başka sebeplerle ortaya çıkabilen bebeklerde düşük kilo problemi orta kulak iltihabı gibi hastalıklara ortam hazırlayabilir.
- Soğuk algınlığı, grip, astım, solunum problemleri gibi hastalıklar da orta kulak iltihabına zemin hazırlar.
Çocuklar Neden Orta Kulak İltihabı Olur?
Orta kulak iltihabı çocukluk ve bebeklik döneminde oldukça yaygın bir hastalıktır. Yapılan araştırmalar 3 yaşına kadar her 5 çocuktan 4’ünün en az bir kere orta kulak iltihabı geçirdiğini ortaya koymuştur. Hal böyleyken peki çocuklar neden orta kulak iltihabı olur sorusu ebeveynler için büyük önem taşır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi çocuklarda orta kulak iltihabı riskini arttıran temel faktör özellikle 4 yaşına kadar östaki borusunun kısa, yatay ve geniş olmasıdır. Bu şekil östaki borusunda sıvı boşaltım işlemini zorlaştırır ve orta kulakta sıvı birikimine sebep olur. Biriken sıvının içerdiği virüs ve bakteriler orta kulakta iltihap oluşturur.
Orta kulak iltihabının çocuklarda çok yaygın olmasının bir diğer sebebi yine yukarıda belirttiğimiz geniz etinin büyük olması problemidir. Bağışıklık sistemleri yetişkinlere göre daha güçsüz olan çocuklar hastalıklara daha çabuk yakalanır. Çeşitli hastalıklar geniz etinin şişip östaki kanalını tıkamasına sebep olabilir. Bunun sonucu olarak ise orta kulak iltihabı gözlemlenir.
Orta Kulak İltihabı Nasıl Anlaşılır?
Orta kulak iltihabının çocuklarda ve yetişkinlerde gösterdiği belirtiler farklı olabilir. Yetişkinlerde hafif bir ağrıyla kendiliğinden de geçebilen orta kulak iltihabı belirtileri çocuklarda genellikle daha şiddetli seyreder.
İşte çocuklarda orta kulak iltihabı belirtileri:
- Kulak ağrısı. Çocuğunuzun sürekli kulağını tuttuğunu ya da çektiğini gözlemliyorsanız kulak ağrısından şüphelenebilirsiniz.
- Huzursuzluk ve durdurulamayan ağlama.
- Uyku problemi. Hiç uyumama ya da uykuya dalmada zorluk.
- Ateş.
- Kulaktan sıvı akıntısı.
- Denge kaybı. Eğer çocuğunuz yürüme yaşına geldiyse yukarıdaki belirtiler ile birlikte gözlemlenen denge problemi orta kulak iltihabı işaretçisi olabilir.
- Duyma problemleri.
Orta Kulak İltihabı Çeşitleri
Bu belirtileri gözlemlediğinizde teşhis için kulak burun boğaz alanında uzmanlaşmış bir doktora başvurmalısınız. Tedaviye geçilmeden önce hangi çeşit orta kulak iltihabının görüldüğünü bilmek önemlidir. Yaygın olarak görülen üç çeşit orta kulak iltihabı vardır: akut, efüzyonlu ve kronik.
- Akut orta kulak iltihabı: Birden bire ortaya çıkar. Kulakta ağrı, kulağa yakın boyun bölgesinde şişkinlik ve ateşe sebep olur. Östaki kanalında sıvı ve mukus birikmesi sebebiyle oluşur.
- Efüzyonlu orta kulak iltihabı: Orta kulak iltihabının bu çeşidi halk arasında daha çok sıvı orta kulak iltihabı olarak bilinir. Genellikle atlatıldığı düşünülen bir akut orta kulak iltihabından sonra orta kulak boşluğunda sıvı birikmesi sebebiyle yaşanır. Belirtileri akut orta kulak iltihabı kadar ani ve şiddetli değildir. Bu yüzden fark edilmesi zor olabilir. En yaygın belirtisi işitme kaybıdır. Çocuğunuz söylediğiniz şeyleri tekrarlatıyor, yüksek ya da alçak sesle konuşuyor veya televizyonun sesini çok açıyorsa bir duyma probleminden şüphelenebilirsiniz. Bu duyma probleminin sebebi efüzyonlu orta kulak iltihabı olabilir.
- Kronik orta kulak iltihabı: Östaki borusunda biriken sıvı akut orta kulak iltihabı süresine göre çok uzun sürüyorsa ya da tedavi edildiği halde sürekli tekrarlıyorsa kronik orta kulak iltihabından şüphelenilir. Üç aydan uzun süren belirtiler kronik orta kulak iltihabı olarak yorumlanır. Kronik orta kulak iltihabında oluşan mukoza komşu dokuları da zedeleyebildiği için oldukça hassasiyet gösterilmesi gereken bir hastalıktır. İşitme kaybı, delik kulak zarı ve kulak akıntısına sebep olabilir.
Orta Kulak İltihabı Tedavisi
Orta kulak iltihabı genellikle antibiyotik ile tedavi edilir. Çok uzun süren ya da geçmeyen orta kulak iltihabı çeşitlerinde kulak tüpü tedavisine başvurulabilir. Ameliyat gerektiren orta kulak iltihabı durumlarına oldukça nadir rastlanır.
Uygulanacak tedavi yöntemi
- orta kulak iltihabı çeşidi ve ciddiyeti,
- çocuğun orta kulak iltihabına yakalanma sıklığı,
- çocuğun yaşı,
- enfeksiyonun işitme ve kulak zarı üzerinde etkisi olup olmadığı,
- ve orta kulak iltihabının ne kadar sürdüğü gibi değişkenlere bağlı olarak farklılık gösterir.
Referans:
http://www.kbbbbcder.org/menu/291/akut-orta-kulak-iltihab%C4%B1
https://www.ttb.org.tr/STED/sted1000/2.html
2001-2005 yılları arasında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı (Pediatri) olarak çalışmalarına devam eden Uzm. Dr. Canan Yılmaz Durur, 2005-2010 yılları arasında ise Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Ünitesi’nde üst ihtisasını tamamlamıştır.
