Bu içeriği dinleyebilirsiniz
Geçmişten günümüze kadar birçok farklı uygarlığın üzerinde yaşam sürdüğü Anadolu, çok zengin bir kültüre sahiptir. Bu zengin kültür içinde pek çok farklı geleneği de barındırır. Düğünlerin öncesine ve sonrasına, hamilelik sürecine, bebeğin doğumuna ve büyüme aşamalarına bu gelenekler de eşlik eder. Örneğin diş buğdayı geleneği ile bebeğin ilk dişi kutlanır. Bebeğin ilk dişinin çıkması yemek yemeye başlaması anlamına gelmektedir. Bu da hayatındaki önemli bir adımdır.
Bazılarına göre batıdan gelen bir icat, bazılarına göre ise gereksiz masraf olarak düşünülen diş buğdayı hem bebek için unutulmaz bir anı hem anne için büyük bir moral desteği sağlayan bir gelenektir. Son yıllarda oldukça unutulan ve yerini diş partilerine bırakan diş buğdayı aslında Orta Asya’dan beri süregelen eski bir Anadolu geleneğidir. Anadolu’da yaygın olarak gerçekleştirilen diş buğdayı geleneği farklı ülkelerde de yapılmaktadır. Örneğin Nijerya’da da bebeğin çıkan ilk dişinin farklı adetlerle kutlanıldığı bilinmektedir. Ülkemizde de nesillerden nesillere aktarılan diş buğdayı geleneği özünü kaybetmeden günümüze uyarlanarak çeşitli etkinliklerle, her aile bütçesine uygun, arzu edinilen şekilde gerçekleştirilmektedir.
İçindekiler
Diş Buğdayı Nedir?
Bebeğin ilk dişinin çıkmasını kutlamak için yapılır. Yaygın olarak diş buğdayı olarak adlandırılan geleneğe, farklı yörelerde ‘’diş aşı, diş hediği, diş bulguru’’ da denilmektedir.
Bebek ilk dişini çıkarttığında yapılan diş buğdayı geleneği ile hem bebeğin hayatının bereketli olması temenni edilir hem de diş çıkartma sürecinde ailenin yanında olmak amaçlanır. Hamilelik süreci ve bebeğin ilk dönemleri özellikle anne için fiziksel ve ruhsal olarak yorucu geçebilir. Bebeğin ilk dişini çıkarması da oldukça zor bir dönemdir. İyice huzursuz hisseden, uyku ve yeme düzeni bozulabilen bebeklerde bazen yüksek ateş de görülebilmektedir. Anneler tüm bu süreçte yıpranarak, çevresinden kolaylıkla yardım talep edemeyebilir. Yüzyıllardır süre gelen tüm gelenek ve adetlerimizin bazen gösterişli bazen de karmaşık olabilen ritüellerinin altında naif bir anlam bulunmaktadır. Her ne kadar bir parti, bir kutlama olarak görülse de diş buğdayı geleneğindeki asıl amaç aile bireylerine, dost ve komşuların annenin ve bebeğin ihtiyaç duyduğu yardımı ve morali sağlamasıdır. Böylece hem anneye destek sağlanır hem de aile bireyleri ve dostlar arasındaki bağ güçlenir.
Diş Buğdayı Ne Zaman ve Nerede Yapılır?
Diş buğdayı bebeğin dişinin çıktığı ilk gün hemen yapılmak zorunda değildir. Aile tarafından bir tarih belirlenir. Davetlilere haber verilir. Tercihinize göre evinizde, farklı bir mekanda, kendiniz organize ederek ya da bir organizasyon şirketinden yardım alarak bu özel günü düzenleyebilirsiniz. İsteğinize göre balonlar, çeşitli yazılar ve özellikle günün önemine uygun diş şeklindeki parti malzemeleri ile dekorasyon yapabilirsiniz. Hem gelen davetlilerinizle hem bebeğinizle diş buğdayı kutlamanızın anlarını ölümsüzleştirmek için evinizde ya da kutlamanın yapıldığı mekanda fotoğraf çektirmek için özel alanlar oluşturabilirsiniz. Davetlilerinize küçük süs eşyaları veya magnetler hediye edebilirsiniz.
Diş Buğdayı Nasıl Yapılır?
Bebeğinin ilk dişi çıktığında anne görse bile kimseye söylemez. Başka birinin bebeğin çıkan ilk dişini fark etmesini bekler. Bebeğinin dişini ilk gören kişi davetin özel katılımcısıdır. Bebeğin o gün giyeceği kıyafeti alır, bebeği hazırlar, giydirir. Bazı yörelerde diş buğdayını pişirme görevi, çıkan ilk dişi gören kişiye aittir. Diş buğdayında aile ve yakın dostlar bir araya gelirler.
Dilediğiniz şekilde diş buğdayınızı hazırlayabilirsiniz. Genellikle bir aile büyüğü tarafından diş buğdayı pişirilir. Sert ve ham bir buğday çeşidi olan hedik, iyice haşlanarak yenilebilecek kıvama getirilir. İçine isteğe göre kuru meyveler veya kuru yemiş eklenebilir. Diş buğdayı için farklı tariflere rastlayabilirsiniz. Fakat temelde diş buğdayının iki ana maddesi vardır: Buğday ve nohut. Diğer malzemeler damak tadınıza göre değişiklik gösterebilir. Diş buğdayını hazırlarken öncelikle 1 kilo buğday ayıklanıp 45 dakika bol suda kaynatılır. Buğday iyice piştikten sonra 1 su bardağı nohut ve 1 su bardağı fasulye eklenir. 30 dakika kadar pişirdikten sonra hafif suyu kalacak şekilde ocaktan alınır. Süzgeç yardımı ile suyu süzdürülür. Suyunu süzdükten sonra tuz eklenir, tat vermesi için pekmez de ekleyebilirsiniz. Arzuya bağlı olarak içerisine eklenecek kuru yemişler tavada hafifçe kavrulur. Kavrulan kuru yemişler hediğin içine eklenerek iyice karıştırılır. Üzerini süslemek için ceviz ve fıstık kullanılabilir.
Diş buğdayı oldukça fazla pişirilir. Davetlilere ikram edildikten sonra hediğin bir kısmı komşulara dağıtılır. Tabakla komşulara ikram edilen hedik, ev sahibine tabak yıkanmadan içine bahşiş ya da hediye konularak geri verilir. Böylece bebeğin dişlerinde çürük olmayacağına inanılır. Hediğin bir kısmı ise kuşlara verilir ve bebeğin daha bereketli ömrü olacağına inanılır. Başka bir inanışı göre de kuşlara dağıtılan hediğin amacı bebeğe doğa ve hayvan sevgisini aşılamaktır. Bebek yere serilen bir örtü üzerine ya da geniş bir tepsi üzerine oturtulur. Bebeğin başına bir örtü serilir. Soğuyan az miktarda hedik, bebeğin başından aşağıya serpiştirilir. Bazı yörelerde kız çocuklarının başına, erkek çocuklarının da boynuna takılması için yedi adet hedik bir ipe dizilir. İpe dizilmesindeki amaç bebeğinin dişlerinin inci gibi olmasıdır. Bebek tepsiden ya da örtüden uzaklaşmadan çevresine eşit mesafedeki kitap, kalem, makas gibi farklı anlamlar taşıyan nesneler bırakılır. Burada bebeğin ilk eline aldığı nesnenin ilerideki mesleği olacağına inanılır.
Diş Buğdayındaki Bazı Nesneler Ve Anlamları
Kitaba uzanan bebeğin yazar olacağına ya da eğitim hayatında başarılı olacağına,
Kur’an-ı Kerim’e uzanan bebeğin ileride imam gibi din ile ilgili bir mesleği olacağına,
Kaleme uzanan bebeğin iyi bir meslek sahibi olacağına,
Makas ya da iğne- ipliğe uzanan bebeğin terzi, ya da tasarımcı olacağına,
Aynaya ya da tarağa uzanana bebeğin kuaför olacağına,
Cetvele uzanan bebeğin mühendis olacağına,
Stetoskopa uzanan bebeğin doktor ya da hemşire olacağına,
Kaşığa uzanan bebeğin aşçı olacağına,
Paraya uzana bebeğin ileride zengin olacağına veya kendi işinin sahibi olacağına,
Boya veya fırçaya uzanan bebeğin ressam ya da sanatçı olacağına inanılır.
Diş buğdayında bebeğin çevresine konulan nesneler isteğe göre değiştirilip, farklı anlamlar yüklenebilir.
Temsili meslek seçiminden sonra gelen davetliler anneye bebek için aldıkları hediyeleri verirler. Sonrasında davetlilere ikramlarda bulunulur. İkramlardan birinin içine bir şeker saklanır. İçerisinde şeker bulunana ikramlığın denk geldiği kişi bebeğe ömür boyu saklayacağı bir hediye alır. Hep birlikte eğlenilir, oyunlar oynanır. Bebek için dua edilir. Bebeğin yeni dişi kutlanır.
Diş Buğdayı İkramlıkları
Diş buğdayı partilerinin olmazsa olmazı da ikramlardır. Geleneksek olarak hedik yenildikten sonra ev sahibinin çeşitli ikramları olur. İlk akla gelen tabii ki diş buğdayı pastasıdır. Genellikle diş şeklinde şeker hamurundan yapılan pastalar hem masanıza renk katacak hem de günün anlamına uygun olacaktır. Davetlileriniz için üzerinde bebeğinizin ismi yazan, farklı şekillerde diş buğdayı kurabiyeleri de ikram edebilirsiniz. Bunun yanında tuzlu ve tatlı kurabiyeleri, börekleri, kekleri, salataları da menünüzde bulundurabilirsiniz. Davetlerinizde bu ikramlıkları ailenizle veya dostlarınızda birlikte hazırlayıp, bu özel günün coskusunu birlikte paylaşabilir ya da yemek organizasyonu için bir catering firması ile anlaşabilirsiniz. Davetinizden ayrılırken misafirlerinize küçük ikramlı paketler hazırlayıp onları tatlı anılarla uğurlayabilirsiniz.
