Doğum izni ve süt izni, çalışan anne adaylarının ve yeni annelerin yasal hakları arasında yer alır. 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtilen esaslara göre hamileliğin 7. ayından itibaren başlayan doğum izni, anne adaylarının doğuma ve anneliğe en etkili şekilde hazırlanabilmelerine yardımcı olur. Emzirme sürecinde alınan süt izni ise annenin bebeğini sağlıklı bir şekilde besleyebilmesi ve büyütebilmesi açısından son derece büyük önem taşır.
Annenin çalışma hakkını güvence altında tutan doğum ve süt izinlerinin sınırları, SGK tarafından belirlenir. Aktif bir çalışma hayatına sahip olan tüm anne adaylarının, doğum ve süt izni haklarını bilmesi büyük önem taşır. Siz de hamileliğinizin son dönemlerinden itibaren yasal izin haklarınızı kullanmak istiyor ve doğum izninizi nasıl hesaplayacağınızı merak ediyorsanız, aşağıdaki bilgilerden yararlanabilirsiniz.
Doğum izni, çalışan kadınlara tanınan 16 haftalık bir izin hakkıdır. Doğumdan iki ay önce başlayan ve doğumdan sonraki iki ayı da kapsayan izin, kadınların doğuma sağlıklı bir şekilde hazırlanmasını, kendilerinin ve bebeklerinin sağlığını korumasını ve anneliğin ilk dönemini huzurlu bir şekilde geçirebilmesini mümkün kılar. Doğum izni hesaplanırken, tekil gebeliklerde hamilelik 40 hafta olarak düşünülür ve anne adayları, başvurmaları durumunda 32. haftadan itibaren yasal izin haklarını kullanmaya başlayabilir. Çoğul gebelik yaşayan kadınlara ise ek olarak 2 haftalık daha izin hakkı tanınır. Doğum izni, tekil gebeliklerde 16 haftayı, çoğul gebeliklerde ise 18 haftayı geçemez.
Anne adaylarının doğum izinlerini kullanmak istemedikleri ve çalışmayı tercih ettikleri durumlarda, gebeliklerinin çalışmalarına engel teşkil etmediğini belirten bir rapor almaları istenir. Gerekli raporu alan anne adayları, hamileliklerinin 37. haftasına kadar mevcut işlerinde çalışmaya devam edebilir. Hamileliğin 37. haftasından sonra ise çalışma izni verilmesi yasalarca mümkün değildir. Gebelikte 37. haftayı dolduran kadınlar, çalışmak isteyip istemediklerine bakılmaksızın zorunlu olarak idari izne çıkarılır. 37. haftaya kadar çalışmayı sürdüren kadınlar, doğum öncesinden kalan 5 ila 7 haftalık haklarını doğum sonrasına aktarabilir ve bu sayede doğumdan sonra daha uzun süreyle izin kullanabilir. Doğum sürecinde izin kullanan annelere, SGK tarafından doğum izni parası ödenir. Anne adaylarının doğumdan sonra 6 aya kadar ek izin kullanma hakkı bulunur. Ek izinler ücretsiz izin olarak verilir ve bu hakkını kullanılan kadınlar herhangi bir ödeme almaz.
Süt izni, annelerin gün içinde bebeklerini emzirebilmeleri için verilen bir izin türüdür. Süt izni kullanmak isteyen kadınlar, durumu dilekçeyle iş yerlerine bildirdikten sonra gün içinde belirli sürelerde bebeklerini emzirmeye vakit ayırabilir. Doğum izni bittikten sonra kullanılabilen süt izni, ilk 6 ay boyunca günde 3 saat olarak verilir. İkinci aylık dilimde ise süt izni günde 1,5 saat ile sınırlandırılır. Süt izninin hangi saat dilimlerinde kullanılacağı, anne tarafından belirlenir. İş yerinden uzakta yaşayan ya da bebeğine daha geniş vakit ayırmak isteyen kadınlara, süt izni kullanmamak şartıyla yarım gün çalışma hakkı da tanınabilir. İlk bebeğini doğuran kadınlar iki ay, ikinci bebeğini doğuran kadınlar dört ay, üçüncü bebeğini doğuran kadınlar ise altı ay süreyle yarım gün çalışma hakkı kazanır. Yarım gün çalışma hakkı, dördüncü ve daha sonraki bebeklerde de altı ay süreyle verilir.
Doğum izni kullanacak kadınların, izin haklarını kullanma şartlarını ve iznin başlangıç tarihini çalıştıkları kuruma yazılı olarak bildirmesi beklenir. Dilekçenizi yazarken sayfanın en başına çalıştığınız kurumun ismini yazmanız ve tarih atmanız gerekir. Sonrasında, aşağıdaki metni kendi durumunuza göre düzenleyerek ekleyebilirsiniz.
“Ekte bulunan raporda belirtildiği gibi, 8 hafta sonra doğum yapacağım için 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesinde belirtilmiş olan doğum öncesi analık izni ve doğum sonrası analık izni haklarımı kullanmak, doğumun erken gerçekleşmesi hâlinde kullanamayacağım doğum öncesi analık izni hakkımın doğum sonrası analık izni hakkıma eklenmesini istiyorum. Gereğinin yapılmasını arz ederim.”
Dilekçe metninin sonuna adınızı, soyadınızı, kurumdaki unvanınızı, TC kimlik numaranızı ve ikâmet adresinizi sıralı bir şekilde yazabilir ve imzanızı atabilirsiniz. Bu şekilde hazırlayacağınız bir dilekçe, izinlerinizi kullanmanız için yeterlidir.
Doğum yapan kadınların SGK’dan analık izni parası alabilmesi için çeşitli şartları yerine getirmesi beklenir. Bu şartlar ise şu şekildedir:
Yukarıdaki şartları yerine getiren kadınlar, doğumlarının SGK’ya bildirilmesinin ardından analık izni parası almaya hak kazanır. Pek çok hastane, doğum gerçekleştikten sonra gerekli belgeyi kişinin çalıştığı kurumla da paylaşır. Kimi hastanelerde ise bu uygulama yapılmaz. Bu sebeple anne ve babaların doğum ne şekilde gerçekleşirse gerçekleşsin aynı gün hastaneden belge alması, annenin çalıştığı şirketle ve SGK ile paylaşması önerilir.
Doğum izni parası, annenin doğumdan önceki son 3 aylık maaşının brüt hâli üzerinden hesaplanır. Bu sayede anneler, doğumdan sonra da maaşlı çalışıyormuş gibi para kazanabilir ve maddi ihtiyaçlarını giderebilir. Doğum raporu, işveren tarafından SGK’ya gönderilir ve gerekli ödemenin yapılması talep edilir. Analık izni parası, gerekli evrak SGK’ya gittikten sonra ortalama 15 gün içinde annenin banka hesabına yatar.
Doğum yapan kadınlara verilen ödemeler arasında, halk arasında “süt parası” olarak bilinen “emzirme ödeneği” de bulunur. Emzirme ödeneği, canlı doğum gerçekleştikten sonra yapılan ve tek sefere mahsus bir ödemedir. Bu ödemenin alınabilmesi için annenin SGK’ya doğum raporuyla birlikte başvurması yeterlidir. Raporun kabul edilmesinden 2 ila 4 hafta sonra ödeme annenin banka hesabına ya da PTT şubelerine yatırılır.
Kaynakça:
1- https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=23024&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
2- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/299572
3- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/627601
8 yaşındaki çocuğunuz hala sizinle bir aile olarak vakit geçirmek konusunda istekli bir yaştadır. Bu…
Hamilelik dönemini başarıyla atlattıktan sonra nihayet bebeğinizi kucağınıza aldınız. Şimdi ise tek odak noktanız bebeğinizin…
Bazı çocuk soruları, çocuğunuzu yakından tanıyarak hoşlandığı şeyleri öğrenmenize ve çocuğunuzla iletişim kurmanızı sağlar. İşte…
Bebeklerde çoğunlukla bez kullanımından kaynaklı olarak ortaya çıkan pişik problemi için anne ve babalar en…
Rahim ağzı kanseri, kadınlarda oldukça yaygın şekilde görülen ancak aşı ile önlenebilen nadir kanser türlerinden…
Anne babaların çocukları ile ilgili merak ettikleri konuların başında ergenlik dönemi gelir. Ergenlik çocukluktan erişkinliğe…