Hamilelik dönemi nihayet bitti ve bebeğini sağlıkla kucağına aldın! Doğumun gerçekleşmesiyle beraber hamilelik dönemi ile ilgili tüm soruları bir kenara atıp yeni bir döneme geçiyoruz.
Doğum sonrası anne ve bebek sağlığı için en önemli etkenlerden biri emzirmedir. Bu yüzden, emzirirken memede ağrı ya da yanma hissetmek anneler için acı verici olduğu kadar korkutucu da olur.
Emzirme döneminde memede kızarıklık, ağrı ve yanma problemlerine sebep olan en yaygın hastalık mastit. En kısa tanımıyla memede görülen iltihap anlamına gelen mastit hastalığı, birçok soru işaretini beraberinde getiriyor. Mastit nedir, mastit neden olur ve en önemlisi mastitken bebeğimi emzirebilir miyim bu sorulardan yalnızca birkaçı.
Yazımızın ilerleyen bölümlerinde mastit hastalığı ile ilgili tüm sorularınızın cevaplarını bulabilirsiniz!
İçindekiler
Mastit Nedir?
Mastit, ya da halk arasında bilinen adıyla meme apsesi, süt kanallarının tıkanması sebebiyle memenin başına yakın ya da dış kadranlarda oluşan iltihaba verilen isimdir. Süt kanallarının tıkanması olarak özetlenebilecek mastit hastalığında kanallar süt ya da iltihap ile tıkandığı için mastit, çoğunlukla emzirme döneminde gözlemlenir. Genellikle doğumdan sonraki ilk 10- 28 gün aralığında ortaya çıkar. Yapılan araştırmalar, doğumdan sonraki ilk üç haftada lohusaların %4’ünde mastit oluştuğunu göstermiştir.
İki göğüste birden tıkanmaya bağlı meme apsesi gelişmesi nadir rastlanan bir durumdur. Bu yüzden meme yolu apsesi genellikle tek memede oluşur demek yanlış olmayacaktır.
Meme Apsesi Neden Olur?
Süt kanallarında tıkanıklık oluşması sonucu ortaya çıkan mastit, süt kanallarında süt birikmesi ya da süt kanallarında iltihaplanma nedeniyle ortaya çıkar. Bu yüzden;
- Bebeğin yeteri kadar emmemesi ya da sürekli tek memeden emmesi,
- Bebeğin memeyi doğru kavrayamaması,
- Düzensiz emzirme,
- Aniden sütten kesilme ya da emzirmeyi bırakma sonucu süt kanalları süt ile dolup tıkanabilir.
- Bunların dışında emzirme işlemi sırasında bebeğinden ağzındaki bazı bakterileri anne memesindeki çatlak ve yara yollarını kullanarak süt kanalına ulaşıp iltihap, yani mastite yol açabilir.
Mastit Belirtileri Nelerdir?
- Emzirme sırasında göğüste acı ve yanma hissi,
- Göğüsün bir bölümünde ağrılı şişlik,
- Göğüsün yine aynı bölümünde kızarıklık,
- Göğüslerde normalden fazla hassasiyet ve ağrı,
- Halsizlik.
Yukarıda saydığımız belirtiler mastit habercisi olabileceği gibi başka bir sağlık problemine işaret edebilir, ya da duruma göre normal karşılanabilir. Her enfeksiyon gibi semptomlarını kademeli bir şekilde göstermeye başlayan mastit hastalığında da gözlem çok önemlidir. Memenin bir bölgesinde oluşan kızarıklık ile başlayan mastit belirtilerine aynı bölgede ağrı, sıcaklık ve çoğu zaman şişlik de eşlik edecektir.
Her Göğüs Ağrısı Mastit Olduğunuz Anlamına Gelmez
Hamilelik boyunca olduğu gibi doğumdan hemen sonra ve emzirme döneminde de göğüs ağrıları size eşlik etmeye devam edecek. Özellikle emzirme işleminin çok sık olduğu doğumdan hemen sonraki dönemde göğüslerde hissedilen çoğu ağrı normal kabul edilir. Bu dönemde emzirme işleminin çok sık olması ve hem anne hem bebek için yeni öğrenilen bir şey olması göğüs ağrısı kapılarını aralar. Bu yüzden, her göğüs ağrısını mastit ya da başka bir hastalık habercisi olarak yorumlamak doğru olmayacaktır. Tekrarlayalım, ilk belirtisi genellikle göğüsün belirli bir bölgesinde görülen kızarıklık olan mastite aynı bölgede ağrı, aşırı sıcaklık ve yanma da eşlik eder. Göğüs ağrınıza bu belirtilerden en az biri eşlik ediyorsa mastit olduğunuzdan şüphelenebilirsiniz.
Mastit Tedavisi
Mastit süt kanallarının tıkanması sonucu vücutta oluşan bir enfeksiyon hastalığı olduğundan mastit tedavisinde genellikle antibiyotik kullanılır. Ancak bu elbette doktorunuza danışmadan antibiyotik kullanmayı önerdiğimiz anlamına gelmiyor. Nadiren de olsa tedavi edilmeyen mastit enfeksiyonu apse oluşturup ameliyat gerektirebildiğinden mastit tedavisi için geciktirmeden bir uzmana başvurmak önemlidir. Özellikle,
- Memeden süt ile birlikte iltihap ya da kan geliyorsa,
- Annenin ateşi 38 derece üzerine çıktıysa,
- Grip benzeri semptomlar gösteriyorsanız,
- Ve göğüsteki belirtiler 12- 24 saattir devam ediyorsa hiç vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmalısınız.
Mastit Oldum, Bebeğimi Emzirebilir Miyim?
Evet. Hatta mastit geçirirken emzirmeye devam etmenin apse oluşumunu engellediği için faydalı ve gereklidir. Tıkanan süt kanallarını boşaltmak için ne kadar acılı ve zor olsa da emzirme işleminin devam etmesi şarttır.
Öncelikle şu konuda içinizi rahatlatalım mastit enfeksiyonu sırasında emzirmek bebeğinize hiçbir zarar vermez. Enfeksyion nedeniyle memeden gelen süt biraz tuzlu olur, bu durum bebeğin emmek istememesine sebep olabilir. Farklı emzirme pozisyonları denemek ve emzirmeye iltihaplı memeden başlamak faydalı olacaktır.
Emzirme dışında süt sağma işlemine devam etmek süt kanallarını boşaltmanıza yardımcı olacaktır. Sütteki tuzlu tat azalana kadar bu işleme devam edebilirsiniz.
Mastit Nasıl Önlenir?
Hemen hemen her hastalık için söylediklerimizi mastit için bir kez daha tekrarlayalım: mastiti önlemek için bazı tedbirler almak mümkün, ancak bu tedbirleri uygulamak kesinlikle mastit olmayacağınız anlamına gelmiyor.
İşte mastit enfeksiyonunu önleme yolları:
- Süt kanallarının tıkanmasını engellemek için altın kural sık sık, 2-3 saatte bir, emzirmektir.
- Uzmanlardan bebeğinizi hangi pozisyonda ve nasıl emzirmeniz gerektiğine dair yardım alın. Doğru pozisyonda emzirme göğüste oluşacak yaraları azaltmak için oldukça önemlidir.
- Bebeğinizi her iki memeyi de kullanarak emzirmeye özen gösterin.
- Memeye masaj yapmak, sıcak kompres uygulamak ya da ılık bir duş süt kanallarının tıkanmasını önlemede etkilidir. Hatta bu işlemler süt kanallarını açarak emzirmeyi kolaylaştırır.
- Emzirme işleminde bebeğiniz doyduktan sonra göğüslerinizde hala şişlik ve setlik hissediyorsanız mutlaka süt sağımı yapın. Vücudunuz bebeğinizin ihtiyaç duyduğundan fazla süt üretiyor olabilir.
- Meme uçlarını sabunlu su ile yıkamak yerine steril bir pamukla temizleyin. Meme ucunda yara oluşması durumunda krem kullanmayı ihmal etmeyin. İyileşmeyen göğüs ucu yaraları mastit enfeksiyonuna zemin hazırlar.
- Dar kıyafet ve sütyenler süt kanalı tıkanıklığını tetikler. Bu yüzden dar kıyafetlerden kaçınmaya özen gösterin.
Bu yazı ilginizi çekebilir:
Referans:
https://bornovadh.saglik.gov.tr/TR,416664/emzirme-danismanligi.html
https://www.ttb.org.tr/STED/sted0104/anne.pdf
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. Yıllardır çalıştığı özel kliniğinde, perinatoloji alanında uzmanlaşmıştır.
