Hamilelik ve doğum hakkında hiçbir şey bilmeyen biri bile anne sütünün bebek sağlığı ve gelişimi için ne kadar önemli olduğunu bilir. Anne sütü bebeğe enerji sağlayacak ve bağışıklık sistemini güçlendirecek tüm besinleri sağlar. Öyle ki anne sütü ile beslenen bebeklerin ayrıca su içmesine bile gerek yoktur. Anne ile bebek arasında benzersiz bir bağ oluşturan emzirme, özellikle ilk bebeğini dünyaya getirmiş anneler için oldukça heyecan verici bir durumdur ve diğer her şey gibi bu işlemin de bebek için mükemmel olmasını isterler. Bu yazımızda emzirme ve anne sütüyle ilgili genel bilgileri sizler için derledik ve bu konuda en çok merak edilen soruları cevaplamaya çalıştık.
İçindekiler
Anne Sütünün Faydaları
Anne sütü zengin antikor ve yağ asidi içeriğiyle bebekler için eşsiz bir besindir. Bebek gelişimini ve bağışıklık sistemini destekleyen anne sütü, bebeğin emzirme dönemindeki sağlığı için oldukça yararlı olmasının yanında gelecekteki sağlığı üzerinde de oldukça güçlü etkilere sahiptir. Anne sütünün bebeğe faydalarını şöyle sıralayabiliriz:
- Başta kulak enfeksiyonu olmak üzere bebeği tüm enfeksiyon hastalıklarına karşı korur.
- Sindirim ve mide problemlerine, ishale karşı bebeği korur.
- Alerjik hastalıklar ve egzama gibi cilt problemlerini azaltır.
- Bebeğin sağlıklı kilosuna ulaşmasını sağlar.
- Yemek seçme alışkanlığı ve obezite probleminin önüne geçmede oldukça etkilidir.
- Bazı araştırmalar anne sütünün bebeğin zeka gelişimi üzerinde olumlu etkisi olduğunu göstermektedir.
Anne ve bebek arasındaki bağı güçlendiren emzirmenin anne için faydaları bununla sınırlı kalmaz. Emzirme işleminin anne sağlığına olan yararları ise şöyle sıralanabilir:
- Rahmin eski haline dönme sürecine yardımcıdır.
- Yumurtalık ve meme kanseri riskini azaltır.
- Doğum kilolarının verilmesine yardımcı olur.
- Doğum sonrası depresyon ihtimalini azaltır.
Emzirme Döneminde Ne Yemeli, Ne Yemekten Kaçınmalı?
Doğum sonrası beslenme diyeti söz konusu olduğunda akla ilk gelen hangi yiyeceklerin anne sütünü arttıracağı olur. Tüm anneler haklı olarak minik bebekleri için eşsiz bir besin kaynağı olan anne sütünü en besleyici ve doyurucu haliyle bebeklerine sunmak ister. Sağlıklı ve bol anne sütü için öncelikle nelerden kaçınmak gerektiğine değinelim. Bu konuda maalesef sizler için sıralayabileceğimiz spesifik yiyecekler yok. Mideyi yoran, gaz yapan ve siz ya da diğer aile üyelerinin alerjik olduğu yiyeceklerden kaçının. Unutmayın siz ne tüketiyorsanız emzirme yoluyla bebeğinize geçecek. Bu yüzden kahve, çay, kola ve çikolata gibi kafein içeren gıda ürünlerinden mutlaka kaçının. Sizin için yeterli hatta az bile olacak kafein seviyesi bebeğiniz için oldukça fazladır ve ona büyük fiziksel rahatsızlıklar verebilir. Yine aynı sebepten asla sigara ve alkol tüketmemeli, pasif sigara içiciliğe maruz kalmamalısınız.
Gelelim anne sütünü arttıran besinlere. Doğum sonrası yeterli ve sağlıklı anne sütü sağlamak için uygulanması gereken beslenme diyeti hamilelik diyeti ile büyük farklar göstermez. Temel mantık yine yağ, protein, karbonhidrat ve vitamin değerlerinin hepsini dengeli olarak almaktır. Dengeli bir beslenme diyeti uygulamaya devam edin. Bunun yanında zengin besin değerleri ile anne sütünü arttırıcı etki gösteren bazı yiyeceklerin olduğu şehir efsanesi değildir. Özellikle sütte azalma gören annelere aşağıdaki besinleri tüketmek yardımcı olabilir:
- Et ürünleri: Dana ve kuzu eti. Ciğer.
- Meyve ve sebzeler: Üzüm, dut, armut, incir, domates, lahana, sarımsak, brokoli.
- Yemişler: Badem, ceviz, keten tohumu, fındık.
- Baklagiller: Mercimek, fasulye, barbunya, nohut.
- İçecekler: Kayısı kompostosu, maden suyu, süt, malt içeceği (alkolsüz bira), rezene çayı.
Emzirmeye Engel Durumlar Nelerdir?
Elbette her anne bebeğini bebekler için ideal beslenme olduğu düşünülen anne sütü ile beslemek ister. Ancak bazen anne sağlığı bazen bebek sağlığı bazen ise her ikisi birden anne sütünü en sağlıklı beslenme yöntemi olmaktan çıkarır. Bu durumlarda yapacağınız en iyi şey doktor tavsiyesine uymak, moralinizi bozmamak ve bebeğinize sağlayabileceğinizin en iyisini sağlamaktır. Unutmayın ki emzirme ile ilgili problemler bir eksik ya da hata değildir. Emzirmeye engel durumları HIV enfeksiyonu, radyasyon terapisi, anne sütüne geçip bebeğe zarar verebilecek ilaç kullanımı, alkol ve sigara bağımlılığı, son olarak da anne ya da bebekte görülen ciddi enfeksiyonlar olarak sıralayabiliriz.
Bazen yukarıdaki durumlar yaşanmamasına ve yeterli süt olmasına rağmen emzirme gerçekleştirilemez. Bunun sebebi çoğunluklu meme ucundaki yaralar, yanlış emzirme pozisyonu, bebekte görülen pamukçuk ya da diş çıkarma problemleridir. Bu problemlerin ilk ikisine yazımızın ilerleyen kısımlarında değineceğiz.
Doğru Emzirme Pozisyonu Nasıl Olmalıdır?
Eğer bebeğinizin yeterince ememediğini, kısa süre emdiğini ya da emerken çok yorulduğunu gözlemliyorsanız bu bebeğinizi emzirmek için yanlış pozisyonları tercih ettiğinize işarettir. Doğru emzirmek için birden fazla pozisyon vardır. Deneme yanılma yöntemiyle kendiniz ve bebek için en rahat olan pozisyonları bulup bunları kullanmaya başlayabilirsiniz.
Kucaklama Pozisyonu
En yaygın emzirme pozisyonlarından biridir. Bebek sağ memede emiyorsa sağ kola, sol memede emiyorsa sol kola yatırılıp kafası dirsek içine gelecek şekilde desteklenir. Diğer elinizle memeyi tutarak bulması için bebeğinize yardımcı olabilir.
Ters Kucaklama Pozisyonu
Kucaklama pozisyonunun tam tersidir. Sağ memede emen bebek sol kol ile, sol memede emen bebek sağ kol ile tutulur. Bebeğin kafası ele gelecek şekilde desteklenir.
Koltukaltı Pozisyonu
Sezaryen ile doğum gerçekleştiren anneler, erken ya da düş kiloda doğan bebekler, büyük göğüsleri olan ve ikiz bebek sahibi anneler için özellikle tavsiye edilen emzirme pozisyonudur. Bebeğinizin başını elinizle destekleyecek şekilde meme hizasında tutup vücudunu kolunuzun altına doğru gelecek yöne çevirerek emzirme pozisyonuna verilen isimdir.
Yatarak Emzirme
Genellikle geceleri ya da uyku saati gelen bebekleri uyutmak için tavsiye edilen emzirme pozisyonudur. Anne ve bebek yüzleri birbirine bakacak şekilde uzanır ve bebek bu pozisyondayken emmeye başlar.
Emzirme Döneminde İhtiyacınız Olabilecek Ürünler
Emzirme Yastığı
Özellikle emme ve gaz problemi yaşayan bebekler için konforlu pozisyonu sağlamak çok önemlidir. Bu noktada bebeğin başını, sırtını ve poposunu destekleyecek emzirme yastığı kullanmak oldukça işe yarar bir yöntemdir. Böylece özellikle uzun süre emen bebeklerde yaşanan anne yorgunluğu problemi de minimum düzeye indirilmiş olur.
Göğüs Ucu Kremi
Emzirme döneminin en büyük problemi göğüs ucunda oluşup acı ve ağrıya sebep olan çatlaklardır. Bu çatlak ve yaralar emme işlemini hem anne hem bebek için işkenceye çevirebilir. Probleminize göre en iyi kremi doktorunuz tavsiye edecektir. Ufak gibi gözükse de bir çatlak ile karşılaştığınızda vakit kaybetmeden doktorunuza haber vermeye özen gösterin. İlerleyen çatlak ve yaralar emmeyi engelleyecek kadar ciddi seviyelere gelebilir.
Emzirme Sütyeni
Özellikle doğumdan sonraki ilk haftalar emzirme sıklığı oldukça fazladır. Elbette her emzirme işleminde soyunup tekrar giyinmemek mümkün. Anneler için emzirme sütyeni ya da emzirme atleti kullanarak üzerini çıkarmadan istediği yerde rahatlıkla emzirmek mümkün.
Bebeğim Neden Emmiyor?
Yanlış emzirme pozisyonunun bebeğin konforsuz olmasına sebep olup emmeye engel olabileceğini söylemiştik. Bazı bebeklerin dikkati oldukça çabuk dağılabilir. Bu yüzden ikinci seçenek olarak emzirme işlemini sessiz ve dikkat dağıtıcı etkilerden uzak bir ortamda yapmayı deneyebilirsiniz. Eğer bebek hala emmeyi reddediyorsa bu süt alerjisi, mide rahatsızlıkları, pamukçuk, kulak enfeksiyonu ya da burun tıkanıklığı gibi hastalıklardan kaynaklanıyor olabilir. En iyi çözüm için doktora danışmayı öneririz.
Bebeğim Doymuyor mu?
Bazı bebekler çok uzun süre emer ya da sürekli emmek ister. Tabii bu süreye doğumdan sonraki ilk günleri katmıyoruz. Çünkü doğumdan sonraki ilk günler bebeklerin oldukça sık emmesi normaldir. Ancak ilerleyen zamanlarda sürekli emme isteği annenin kafasında bebeğim doymuyor mu gibi soru işaretleri yaratabilir. Sürekli emme isteğinin ardında yatan birçok sebep olabilir. Örneğin bazı bebekler sadece anneye yakınlık ve rahatlama hislerinde artışa neden olduğu için sürekli emmek ister. Bazı bebeklerde anneye yakınlık ve fiziksel temas ihtiyacı daha fazladır. Ancak bu her bebek için geçerli değildir. Bazı bebekler gerçekten de anne sütünün yetersiz gelmesi dolayısıyla sürekli emmek ister. Bebeğinizin doyup doymadığını biraz gözlem yaparak anlayabilirsiniz. Bebeğin dışkılama ve idrar yapma sıklığını takip edin. Eğer normale göre bir azalma yoksa, emdikten sonra mutlu ve uyanıkken enerjik gözüküyorsa ve açlık belirtileri göstermiyorsa süt bebeğinize yeterli geliyor demektir. Eğer emdikten sonra kusuyor ve sonra sürekli emmek istiyorsa bu durum gaz ve reflü problemlerine işarettir. Bebeğin sağlık ve gelişim takibi için mutlaka bir doktora danışmanızı öneririz.
Referans:
https://gevasdh.saglik.gov.tr/TR,166525/emzirme-ile-ilgili-sss.html
https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/A%207.pdf
https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk_ergen_db/dokumanlar/Basarili_Emzirmenin_On_Adimi.pdf
https://www.ttb.org.tr/STED/sted1101/saglikli.pdf
