Estradiol hormonu, kadınlarda östrojen hormonundan sonraki önemli hormonlardan biridir. Bu hormon 17 beta-östradiol olarak da bilinir. Kadın vücudunda önemli fonksiyonları bulunan bu hormonun fazla olması veya eksik olması durumunda da ciddi sorunlarla karşılaşılabilir.
Östrojen yapılı bir steroid hormonu olan estradiol, hem erkek hem de kadınlarda bulunur. Vücut içinde yağların bölgelere göre dağılımından sorumlu olan bu hormon, aynı zamanda kemik yapısını güçlendirir ve eklemlerin sağlıklı bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Kadın vücudunda fallop tüplerinin, rahmin ve üreme organlarının gelişimini de sağlayan estradiol, yetersiz seviyede salgılanması durumunda infertilite problemine, yani halk arasında bilinen ismiyle kısırlığa yol açabilir. Bu yüzden her hormon gibi estradiolun de düzenli olarak kontrol edilmesi, doğurganlık problemlerinin erkenden teşhis edilmesi açısından son derece önemlidir.
İçindekiler
Estradiol Nedir?
Tüm memeli canlılarda bulunan ve doğurganlık üzerinde doğrudan etki gösteren çok sayıda hormondan biridir. Steroid hormonu olması sebebiyle çeşitli organların yeterli seviyede büyümesinden ve işlevsel hâle gelmesinden sorumlu olan estradiol, erkeklerde adrenal bezlerde ve testislerde üretilir. Kadın vücudunda yumurtalıklarda, göğüslerde ve adrenal bezlerde üretilen estradiol, hamile kadınlarda plasenta tarafından da salgılanır. Kısırlık şüphesinde ilk bakılan hormonlardan biri olan bu hormon, kısırlık tedavisinde de başvurulan hormonlar arasında yer alır.
Estradiol Hormonunun Görevi Nedir?
Pek çok hormon gibi aynı anda çok sayıda işlev yerine getirir. Temel görevi cinsel organların yeterince gelişmesini sağlamak olan estradiol hormonu, aynı zamanda kadın vücudunun doğurganlık düzeyinin artmasından da sorumludur. Kasların, eklemlerin ve organların sağlıklı bir dengede büyümesini sağlayan bu hormonun eksik kalması durumunda oluşabilecek durumlardan bazıları şunlardır:
- Estradiol seviyesi düşük olan kadınlarda yumurtalar ve rahim, doğurganlık için gereken olgunluğa erişemeyebilir. Bu durumda döllenme hiç gerçekleşmeyebilir ya da döllenme gerçekleşse de embriyo vücutta tutunamayabilir.
- İdeal seviyenin altında hormon değeri olan kadınlarda erken menopoz şüphesi de bulunur. Bu durumda derhal yumurtalık sayımı yapılması ve eğer annelik planı varsa gerekli tedaviye başlanması tavsiye edilir.
- Kanda bulunan estradiol seviyesinin olağan sınırların altında olması, Turner sendromu ismiyle bilinen rahatsızlığın habercisi olabilir. Bu durumda detaylı tetkiklerin hemen yapılması önerilir.
- En yaygın kısırlık sebepleri arasında yer alan polikistik over sendromu, yani rahim içi kistleri de estradiol seviyesini düşürebilir. Polikistik over sendromu, doğurganlığı ortadan kaldırması ve zamanla kansere dönüşebilmesi sebebiyle derhal tedavi edilmesi gereken rahatsızlıklar arasında kabul edilir.
Bu hormonunun beklenenden yüksek olması da çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir. Olağandan yüksek seviyede tespit edilen estradiol hormonu, aşağıdaki durumlardan birinin habercisi olabilir:
- Yüksek estradiol seviyesi, yumurtalıklarda tümör ya da kist olduğu anlamına gelebilir. Bu nedenle estradiol seviyesi yüksek çıkan kadınların yumurtalıklarında acilen kanser taraması yapılması önerilir.
- Karaciğer problemleri de estradiol seviyesini yükseltebilir. Özellikle siroz hastalığı, ciddi oranda hormon artışına yol açar.
- Hipertiroid sorunu da kandaki estradiol seviyesini artıran rahatsızlıklar arasında bulunur. Tiroid bezlerinin olağandan fazla çalışması, farklı sağlık sorunlarını tetikleyebilir. Bu nedenle kandaki seviyesi hipertiroid şüphesi oluşturacak kadar yükselen kadınların tiroid kontrolüne girmesinde yarar bulunur.
Kadın ve Erkeklerdeki Görevleri Nelerdir?
Estradiol hormonu, kadın bedeninde bulunan yağların vücuda dağılımını kontrol edebilir ve aynı zamanda doğurganlık dönemindeki kadınların birincil seks hormonudur bu nedenle kadınsal özelliklerden ve cinsel işlevsellikten sorumlu bir hormondur. Yani bu hormonun kadın vücudunda rahim, fallop tüpleri, vajina ve memelerin büyümesi ve gelişiminde de görevleri bulunur. Aynı zamanda kadınların kemik gelişimine ve eklem sağlığına da etki etmektedir. Ayrıca bu hormonun endometriozis, fibroidler ve kadın kanserleri gibi jinekolojik problemlerin çoğunda katkısı bulunur.
Erkeklerde ise estradiol hormonunun işlevi spermlerin erken ölmesini engellemektir. Bu işlevinden dolayı aynı zamanda tüp bebek tedavisinde erkeklerin sperm hücrelerinin hasar almasını engellemek amacıyla da kullanılmaktadır. Erkeklerde bu hormonun cinsel işlevsellik üzerindeki etkisi kadınlara oranla çok daha azdır.
Estradiol Testi Nedir?
Estradiol testi kandaki hormon seviyesini ölçen bir testtir. Östrojen seviyesinin düşüklüğü veya yüksekliği kadın ve erkeklerde depresyon, idrar yolu enfeksiyonları, kemik ve eklem problemleri gibi birçok sıkıntıya neden olmaktadır ve bu nedenle estradiol testi yaptırılması önemlidir. Kadın veya erkeklerdeki cinsel organların gelişmesinde bir bozukluk olduğu takdirde doktorlar tarafından estradiol testi yapılması tavsiye edilir.
Neden Yapılır?
- Adet düzensizlikleri görülmesi durumunda,
- Anormal şekilde vajinal kanamalar olduğunda,
- Kadınlarda infertilite (kısırlık),
- Bir kişinin cinsiyet özelliklerinin gelişme şekli hakkında daha fazla bilgi edinmek istendiğinde,
- Ergenlik dönemiinde gözlenen gelişimsel anormallikler,
- Menopozluk dönemi ile ilgili normal olmayan durumlarla alakalı bilgi edinilmek istendiğinde bu testin yapılması uygun görülmektedir.
Normal Estradiol Değerleri Nelerdir?
Bu testin normal değerleri kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Ayrıca bu değerler yaş ve cinsiyet durumuna göre de değişkenlik gösterebilmektedir.
- Erkekte: Her mililitrede 10 – 50 pg/mL
- Menopoza girmemiş kadında: 45 – 400 pg/mL, adet döngüsü durumuna göre bu değerlerde artma veya azalma görülebilmektedir.
- Menopoza girmiş kadında: 0 – 30 pg/mL
- Çocuklarda: 0 – 25 pg/mL
Hamilelikte Estradiol Seviyesi Kaç Olmalıdır?
Kandaki ideal estradiol seviyesi, farklı koşullara göre değişir. Doğurganlığını muhafaza eden ve henüz hamile kalmamış kadınlarda beklenen normal seviye, 15 ila 350 pg/mL arasıdır. Menopoz sürecini geride bırakmış kadınların estradiol seviyelerinin ise 10 pg/mL altında olması beklenir. Bu hormon pek çok hormonun aksine hamilelik sürecinde düşüş gösterir. Hamile kadınlarda beklenen ideal estradiol seviyesi, 10 – 35 pg/mL’dir. Bu hormonunun gebelikte düşüş göstermesinin sebebi, hamileliğin başlaması, yani doğurganlığa hazırlığa gerek kalmamasıdır. Bu süreçte estradiol seviyesinin hala yüksek olması, kişide hormonal bozukluk olduğuna ya da kanser, kist, karaciğer yaralanması gibi sağlık sorunları bulunduğuna işaret edebilir. Bu nedenle hamileyken estradiol seviyesinin yüksek çıkması durumunda hemen doktorunuza danışmanız önerilir.
Estradiol Yüksekliği Ve Estradiol Düşüklüğü Nedir?
Yükseklik Nedenler:
- Erken dönemde görülen ergenlik durumunda,
- Yumurtalık veya testislerde tümör görülmesi durumunda,
- Böbrek üstü bezlerde tümör görülmesi durumunda estradiol düzeylerinde artış görülebilmektedir.
Estradiol yüksekliği genelde yumurtalıklarda oluşan sorunlara işaret ediyor olabilir. Hamile kalamamaya neden olabilir ve bu durumda doğurganlık için kullanılan ilaçlar da işe yaramayabilir. Estradiol yüksekliği menopoz dönemini de işaret ediyor olabilir. Meme veya rahim kanseri riskinin artması ile alakası olduğu düşünülmektedir. Erkeklerde göğüslerde büyümeye, idrar yaparken zorlanmaya ve cinsel arzuda düşüşe neden olabilir.
Düşüklük Nedenleri:
- Menopoza girildiğinde,
- Turner sendromunda,
- Erken menopoza girilmesi durumunda,
- Polikistik over sendromunda,
- Hipofiz bezinin az çalışması sonucunda,
- Yumurtalıklar veya testislerin yeteri kadar hormon üretemediği durumlarda,
- Geç dönemde ergenlik görülmesi durumunda estradiol düzeyleri normal seviyenin altında görülebilmektedir.
Estradiol düşüklüğü de yumurtalıklarda olan bir sorunu işaret edebiliyor olabilir. Estradiol düşüklüğü, özellikte kadınlarda kemik ve eklemlerde bazı sağlık problemlerine neden olabilmektedir.
Referans:
https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/estradiol
https://www.yourhormones.info/hormones/oestradiol/
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. Yıllardır çalıştığı özel kliniğinde, perinatoloji alanında uzmanlaşmıştır.
