Preeklampsi (Gebelik Zehirlenmesi) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Gebelik zehirlenmesi ya da tıptaki adı ile preeklampsi kadınların ilk hamileliklerinde ortaya çıkan bir durumdur. Kan basıncı ile ilgili bir durumdur. Genellikle yüksek tansiyon kaynaklı olan preeklampsi ciddi bir rahatsızlık olması sebebiyle kadınlar tarafından önem verilmesi gereken bir durumdur. Gebeliğin 20. Haftasından sonra ortaya çıkar ve doğumu takip eden 6. Haftaya kadar görülebilir. Tedavi edilmediği durumlarda anne ve bebek sağlığını çok etkileyen preeklampsi, ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Gebelik zehirlenmesi, hamilelik boyunca yaşanabilecek en ciddi sağlık sorunları arasında ilk sıralarda yer alır. Tıbbi ismi preeklampsi olan gebelik zehirlenmesi, hamileliklerde %2 ila %5 arasında görülür ve hem anne hem de bebek için son derece ciddi bir tehlike oluşturur. Zamanında müdahale edilmemesi durumunda hayati tehlikeye sebep olabilen rahatsızlık, asla ihmal edilmemesi gereken hamilelik sorunlarından biridir. Eğer preeklampsi hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, yazımızın devamını inceleyebilirsiniz.

Preeklampsi Nedir?

Gebelik zehirlenmesi, hamilelik sürecinde oluşabilecek en tehlikeli komplikasyon türlerinden biridir. Hamilelikte karşılaşılan anne ve bebek ölümlerinin en yaygın sebebi olarak bilinen preeklampsi, vücutta aşırı oranlarda su ve ödem tutulumu oluşmasıyla damar yataklarının bozulması sonucunda gerçekleşir. Zehirlenmenin gerçekleştiği kadınlarda oluşan damar problemleri, plasentaya da zarar verir ve bebeğin yeterince beslenememesine yol açar. Ayrıca damar içine ait olan sıvılar vücudun farklı yerlerinde birikerek şişmelere sebep olur. Zehirlenme 32. haftadan önce gerçekleşmişse erken gebelik zehirlenmesi, 32. haftadan sonra gerçekleşmişse geç gebelik zehirlenmesi olarak adlandırılır. Gebelik zehirlenmeleri, belirtilerin çok iyi takip edilmesi durumunda ilerlemeden kontrol altına alınabilir ve hem anne hem de bebeğin hayati tehlike yaşamasının önüne geçilebilir. Zamanında müdahale edilemeyen zehirlenme durumlarında ise hamileliğin haftasına bağlı olarak gebeliğin sonlandırılması ya da erken doğum gibi yöntemlere başvurulabilir.

Gebelik Zehirlenmesi Neden Olur?

Gebelik zehirlenmesinin temel sebepleri, anne adayının medikal geçmişindeki sağlık problemleri ya da yaşanan hamileliğin özel koşullarıdır. Anne adayının hipertansiyon, tip 1 diyabet, gizli şeker, gebelik şekeri, böbrek yetmezliği gibi sağlık sorunları bulunuyorsa, preeklampsi görülme ihtimali artar. Geçmişinde ve ailesinde gebelik zehirlenmesi bulunan kadınların preeklampsi yaşama riski de diğer kadınlara oranla daha yüksektir. Hamilelik zehirlenmesinin bir diğer sebebi de çoğul gebeliktir. İkiz ya da üçüz bekleyen tüm anne adaylarının preeklampsi yaşaması söz konusu değildir, ancak çoğul gebeliklerdeki zehirlenme riski yüksek olduğu için bu türdeki hamileliklerin yakından takip edilmesinde yarar bulunur.

Gebelik Zehirlenmesi Belirtileri

Preeklampsinin belirtileri, kişiden kişiye göre değişebilir. Kimi kadınlarda son derece az belirtiyle ortaya çıkan gebelik zehirlenmesi, kimi kadınlarda ise son derece şiddetli etkilere yol açabilir. Bu yüzden hamilelik süreci boyunca preeklampsi ihtimali göz önünde bulundurulmalı ve rutin kontroller aksatılmamalıdır. En çok rastlanan preeklampsi belirtileri ise halsizlik, yüksek tansiyon, aniden gerçekleşen aşırı kilo alımı, idrara çıkma sıklığının azalması, iştah kaybı ve görme bozukluklarıdır. Daha şiddetli seyreden preeklampsi vakalarında ise bilinç bulanması, unutkanlık, şiddetli karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, vücutta sararma gibi belirtiler gözlemlenebilir. Zehirlenmenin bebekteki en büyük etkisi ise hareket azalmasıdır. Bu belirtilerin birini ya da birkaçını yaşamanız durumunda hemen doktorunuza başvurmanızda yarar bulunur.

Gebelik zehirlenmesinin belirtilerinin en yaygını kan basıncında gözlemlenen ani artıştır. Yüksek tansiyon olarak da ifade edilen bu durum gözlemlendiğinde derhal bir uzman jinekolog ile görüşülmelidir. Zehirlenmenin başka belirtilerinden biri de idrarda biriken aşırı protein veya böbreklerde gözlemlenen problemlerdir. Bilinç kaybı, görmede bozukluk, nefes alırken zorluk yaşanması mide ağrısı ve bulantısı, kusma, yorgunluk ve halsizlik diğer belirtilerdendir.

Preeklampsi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Preeklampsi tedavisi, hastalığın şiddetine ve hamileliğin evresine göre farklılık gösterir. Eğer zehirlenme düşük seviyedeyse, anne adayının tansiyonu kontrol altında tutulur ve hastalık basit medikal yöntemlerle giderilmeye çalışılır. Bu süreçte hekimler, anne adaylarından ilaç ve magnezyum takviyesi almasını talep edebilir. Eğer belirtiler giderek ağırlaşıyorsa, anne adayının bir süre hastanede yatması gerekebilir. Zehirlenmenin erken evrede gerçekleşmesi ve şiddetli seyretmesi durumunda, cerrahi müdahaleyle hamileliğin sonlandırılması da tercih edilebilir. Bebeğin hayatta kalabilecek seviyeye ulaşması durumunda, hayati tehlike oluşmadan müdahale edilmesi ve erken doğum yapılması da gündeme gelebilir. Bu süreçte tüm tetkiklerin çok iyi bir şekilde yapılması ve tedavi programıyla ilgili tüm kararların kadın doğum uzmanları tarafından verilmesi, hem anne hem de bebek sağlığı açısından büyük önem taşır.

Tedavi Yöntemleri

Preeklampsi hastalığı ile karşılaştığınızda en doğru tedavi yöntemini tespit etmek için mutlaka bir uzman doktorla görüşmeniz gerekir. Zira anne ve bebek sağlığını olumsuz bir şekilde etkileyen preeklampsi ölüme varan sonuçlar doğurur.

Preeklamsi konusunda önceden alınabilecek bir önlemin de olmadığını ifade etmek gerekir. Uzmanlara göre gebelik zehirlenmesine karşı en etkili yöntem acil müdahale ve erken teşhis olarak ifade edilir.

Referans:

https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/haberler/sa%C4%9Fl%C4%B1kl%C4%B1-nesiller-i%C3%A7in-sa%C4%9Fl%C4%B1kl%C4%B1-gebelik.html

https://www.tmftp.org/files/acog-diyor-ki/erken-baslangicli-preeklampsi-icin-ilk-ucay-risk-degerlendirmesi-14042016.pdf