Polikistik over sendromu; kadınların son dönemlerde en çok mustarip olduğu konulardan bir tanesidir. Kadın doğurganlığını negatif yönde etkileyen bu sendrom anne olma hayali kuran pek çok kadının korkulu rüyasıdır.
İçindekiler
Polikistik Over Sendromu Nedir?
Polikistik Over Sendromu (PKOS), kadınları çocuk doğurma yılları boyunca (15 ila 44 yaşları) etkileyen hormonlarla ilgili bir sorundur. Bu yaş grubundaki kadınların yüzde 2,2 ila 26,7’si PKOS ‘ludur. Pek çok kadın bu sendroma sahip olmasına rağmen bunu bilmemektedir. Bir çalışmada, PKOS’lu kadınların yüzde 70’ine kadar tanı konmadığı görülmüştür.
Polikistik Over Sendromu, bir kadının yumurtalıklarını, östrojen üreten üreme organlarını ve adet döngüsünü düzenleyen progesteron hormonlarını etkiler. Yumurtalıklar ayrıca az miktarda erkek hormonu üretir. Yumurtalıklar, bir erkeğin spermi tarafından döllenmesi için yumurtaları serbest bırakır. Her ay yumurtanın salınmasına yumurtlama denir.
Folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) yumurtlamayı kontrol eder. FSH, yumurtalığı, bir yumurta içeren bir kese olan bir folikül üretmek için uyarır ve daha sonra LH, olgun bir yumurta bırakması için yumurtalığı tetikler.
PKOS, yumurtlamayı etkileyen bir “sendrom” veya semptom grubudur. Üç ana özelliği:
- yumurtalıklarda kistler
- yüksek düzeyde erkek hormonları
- düzensiz veya atlanmış adet dönemleri
PKOS’ta, birçok küçük, sıvı dolu keseler, yumurtalıkların içinde büyür. “Polikistik” kelimesi “çok sayıda kist” demektir. Bu keseler aslında her biri olgunlaşmamış yumurta içeren foliküllerdir. Yumurtalar asla yumurtlamayı tetikleyecek kadar olgunlaşmaz.
Yumurtlama eksikliği östrojen, progesteron, FSH ve LH seviyelerini değiştirir. Östrojen ve progesteron seviyeleri normalden düşükken, androjen seviyeleri normalden yüksektir.
Ekstra erkek hormonları adet döngüsünü bozar, böylece PKOS’lu kadınlar normalden daha az adet görür.
PKOS yeni bir durum değildir. İtalyan doktor Antonio Vallisneri ilk olarak 1721’de semptomlarını açıklamıştır.
Polikistik over sendromu üreme fonksiyonlarını yerine getirme çağındaki kadınlarda görülür. Genellikle yumurtlama bozukluğu ve dolayısı ile kısırlığa neden olan bu sendrom; tedavi edilmemesi durumunda yüksek tansiyon, kalp – damar hastalıkları ve daha pek çok hastalığa da zemin hazırlar. Bu nedenle polikistik over sendromu ciddiye alınmalı ve tedavi konusunda geç kalınmamalıdır.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?
- İstenmeyen Bölgelerde Kıllanma– Yüzünüz, çeneniz, göğsünüz, karnınız, baş parmaklarınız ve ayak parmaklarınız gibi yerlerde istenmeyen tüyler olabilir.
- Uyumak, sürekli yorgun hissetmek– Uykuya dalmakta sorun yaşayabilirsiniz. Veya uyku apnesi olarak bilinen bir bozukluğunuz olabilir. Bu, uyurken bile, uyandıktan sonra kendinizi iyi hissetmediğiniz anlamına gelir.
- Saç Dökülmesi– PKOS’lu kadınlar, aşırı saç dökülmesi ile karşılaşırlar.
- Kilo Problemleri– PKOS’lu kadınların yaklaşık yarısı kilo alımı ile mücadele etmekte ya da kilo vermekte zorlanmaktadır.
- Hamile Kalmakta Zorlanmak– PKOS kısırlığın önde gelen nedenlerinden biridir.
- Adet Düzensizliği-Düzensiz dönemler olabilir. Veya birkaç ay boyunca bir süre olmayabilir. Veya periyodunuz boyunca çok ağır kanama olabilir.
Polikistik Over Sendromu Neden Olur?
Polikistik over sendromu adı çok duyulmuş bir sorun olmasa da kadınlar için oldukça ciddi bir sorundur. Bu nedenle sendromun bütün ayrıntıları bilinmeli ve sağlam adımlar atılarak sorun çözülmelidir. Tanım olarak kadın yumurtalıklarında ortaya çıkan kist oluşumu olan polikistik over’da kistler iyi ve kötü huylu olabilir. Adet düzeninde bozukluk, aşırı kilo artışı, vücudun hemen her yerinde tüylenme ve sivilcelenme gibi belirtileri bulunan sendromun erken teşhis edilmesi oldukça önemlidir.
Çocuk sahibi olamama gibi ciddi sonuçlar doğurabilen ve bu nedenle teşhis edildikten sonra derhal tedavi edilmesi gereken polikistik over kadınlarda dış görünüşün de bozulmasına neden olur. Sebebi konusunda net bir şekilde bilgi bulunmayan bu sendromun genetik nedenlerle ortaya çıktığı tahmin edilir. Bu anlamda ailesinde sendromu yaşayan biri olan bireylerin dikkatli ve doktor kontrolünde olması gerekir.
Genetik nedenlerin ciddi derecede etki ettiği polikistik overda obezite gibi sebepler de tetikleyici olarak kabul edilir. Obezite ve dolaylı yolla diyabet hastalığı kist oluşumuna yol açar.
Polikistik Over Sendromu Tedavisi
Kadın hastalıkları uzmanları, endokrin uzmanları ve doğum doktorlarının tedavisini yaptığı bu sendromda belirli bir yöntem yoktur. Her hastaya özel bir tedavi yöntemi belirlenir. Özel tedavi belirlenirken kişinin sorununa göre ilaç tedavisi, diyet ve insülin direnci olanlara da bu yönde uygulamalar yapılır. Adet düzeni sağlanana kadar devam eden süreç hasta doğurganlık konusunda sağlıklı olunca son bulur. Tedavisi genellikle başarılı sonuçlanan polikistik over sendromundan şüpheleniyorsanız mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
Polikistik Over Sendromu Hamile Kalabilir Mi?
Polikistik Over Sendromu’na sahip olmak, hamile kalamayacağınız anlamına gelmez. PKOS, kadınlarda kısırlığın en yaygın fakat tedavi edilebilir nedenlerinden biridir. PKOS’lu kadınlarda hormonal dengesizlik, yumurtaların yumurtalıklarda büyümesine ve salınmasına engel olur yani yumurtlama olmaz. Yumurtlamazsan, hamile kalamazsın.
Doktorunuz sizinle yumurtlamanıza yardımcı olacak ve hamile kalma şansınızı arttırma yolları hakkında konuşabilir.
Referans:
https://ezheah.saglik.gov.tr/TR,396652/polikistik-over-sendromu.html
https://www.healthline.com/health/polycystic-ovary-disease
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. Yıllardır çalıştığı özel kliniğinde, perinatoloji alanında uzmanlaşmıştır.
