Tüp bebek tedavisi 8 (IVF) ebeveyn olmak isteyen evliler tarafından başvurulan yöntemlerden bir tanesidir. Anne baba olmak her evli çiftin hayalidir. Ancak genetik ve çevresel bazı nedenlerden dolayı çoğu evli çift bir bebek sahibi olamaz. Doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftler teknolojik ilerlemeler sayesinde anne baba olma heyecanını yaşama şansı elde eder. Bu şans tüp bebek tedavisi ile mümkün olur. Literatürde IVF yöntemi olarak da bilinen bu tedavi en sık kullanılan üreme tekniklerinden bir tanesidir. Kısırlık ve enfeksiyonlar başta olmak üzere üreme konusunda sorun yaşayan çiftler tüp bebek tedavisi uzman doktorlar tarafından gerçekleştirildiğinde bebek sahibi olma şansı oldukça artar.
İçindekiler
Tüp bebek tedavisi belli aşamalardan oluşur. Her tedavide standart olan bu aşamalar kişilerin fizyolojik özelliklerine göre belirli yoğunluklarda olur. Uzman bir hekimle iletişime geçen anne adayları adet oldukları 2. ya da 3. günde tedaviye tabi tutulur. İlk aşamada anne adayından birden fazla yumurta elde edilmesi için yumurtalık uyarma aşamasına başlanır. Ortalama 8-14 gün devam eden bu süreçte anne adayları hekim kontrolünde tutulur. İkinci aşamada lokal anestezi altında anne adaylarından yumurtalar toplanır. Aynı zamanda baba adayından da sperm örneği alınır. Üçüncü aşamaya gelindiğinde toplanan yumurtalara ve spermler uygun ortamda döllenerek kaliteli embriyo elde edilmeye çalışılır. Dördüncü aşamada ise bir önceki aşamada elde edilen kaliteli embriyo anne rahmine transfer edilir. Ortalama 10 dakika süren bu işlem neticesinde annenin tüp bebek tedavisi tamamlanır. Tedaviyi takip eden 12. günde gebelik testi yapılarak tüp bebek tedavisinin başarısı ölçülür.
Aşamaları ayrıntılı olarak aşağıdaki adımlar ile takip edebilirsiniz;
Tüp bebek tedavinizin ilk resmi günü adetinizin 1. günüdür. Herkesin vücudu farklıdır ve doktorunuz 1. günü nasıl tanımlayacağınızı anlamanıza yardımcı olacaktır.
Stimülasyon aşaması 1. günden itibaren başlar. Doğal bir aylık döngüde yumurtalıklarınız normalde 1 yumurta üretir. Yumurtalıklarınızdaki kökleri (yumurtaların yaşadığı yer) daha fazla yumurta üretmeye teşvik etmek için 8-14 gün boyunca ilaç alacaksınız.
Uzmanınız vücudunuza ve tedavi planınıza özel ilaçları reçete eder. Genellikle, döngü günde 1-2 arasında değişebilen enjeksiyonlar şeklindedir. Korkutucu olabilir, ancak doktorunuz size enjeksiyonları nasıl ve nereye vereceğinizi göstermek için orada olacak. Eşinizle de katılabilirsiniz ve doğru anlaşılması için birlikte izleyebilir ve öğrenebilirsiniz. Hızla alışkanlık haline gelir ve zaman kaybetmeden uzman olursunuz.
Yumurtalıklarınızda, kan testleriyle ve ultrasonlarla foliküllerin nasıl geliştiğine dikkat edilir. Gerekirse ilacınız ayarlanacaktır.
‘Tetikleme enjeksiyonunu’ mükemmel bir şekilde yapmak için sizi stimülasyon aşamasının sonuna doğru daha sık izleyeceklerdir.
Tetikleyici enjeksiyon yumurtaları yumurtlamaya hazır hale getirir – yumurtaların serbest bırakıldığı doğal işlemdir. Doktorunuz size ne zaman tetik enjekte edileceğini söyler ve yumurtlamadan önce yumurta alımını programlayacaktır.
Yumurta alımı veya yumurta “toplaması”, yumurtaların yumurtalıklarınızdan toplandığı bir hastane günü prosedürüdür. Bulunulan duruma göre genel veya lokal bir anestezi ile işlem yaklaşık 20-30 dakika sürecek.
Doktorunuz bir iğneyi her bir yumurtalık içine yönlendirmek için en son ultrason teknolojisini kullanır. Çıplak gözle bir yumurta göremezsiniz; yumurtalıklarınız foliküllerin içindeki sıvı içinde bulunurlar. Uzman, içinde yumurta olacak kadar büyümüş gibi görünen foliküllerden sıvıyı uzaklaştırır.
Doktorunuz, ultrasonunuzdan, alınmadan önce kaç tane yumurta bulunduğunu iyi bilmelidir. Toplanan ortalama yumurta sayısı 8-15’tir.
İşlem yaklaşık 30 dakika sürer ve kendi başınıza yürüyebileceksiniz. İşlemden sonra araba kullanamayacağınız için tek olmamanız önemli!
Taze sperm kullanmayı planlayan bir çift iseniz, erkek yumurta alma sabahı bir numune verecektir. Donmuş sperm kullanıyorsanız, uzmanlar laboratuarda hazır hale getirecektir.
Sperm, 4 farklı kalite seviyesi kullanılarak derecelendirilir. Yavaşlatmak için özel bir karışımda yıkanmıştır, böylece uzmanlar mikroskop altında en iyilerini bulabilirler. Mükemmel, sağlıklı bir sperm çok uzun veya kısa olmayan bir kuyruğu ile çok ince değildir. En iyi sperm seçilir ve laboratuarda yumurtalarla tanışmak için hazırlar ve beklerler.
Doktorunuz, uzmanlara yumurtalıkların foliküllerinden akışkan içinde aldıkları yumurtaları verir. Uzmanlar sıvının içindeki yumurtaları bulmak için güçlü mikroskoplar kullanır, böylece çıkarılabilirler.
Uzmanlar sıvının içindeki yumurtaları bulmak için güçlü mikroskoplar kullanır.
Yumurtaların çabucak döllenmesi önemlidir. Yumurtalar ve bazı spermler bir tabağa yerleştirilir. Birbirlerini bulma ve doğal olarak vücudunuzda olduğu gibi döllenme şansı bulurlar.
Sperm yumurtayı döllerse, embriyo haline gelir. Uzmanlar embriyoyu, büyüme ve gelişme koşullarının mükemmel olduğu özel bir kuluçka makinesine yerleştirir.
Vücudunuzun embriyoyu beslemek için kullandığı gibi bir amino asit karışımı kullanarak mükemmel büyüme koşullarını yaratırlar.
Ne yazık ki, tüm yumurtalar döllenmeyecek ve embriyo aşamasına gelmeyecektir. Yumurtalar olgun olmayabilir veya sperm yeterince güçlü olmayabilir. Sizi yumurta, sperm ve embriyo gelişimindeki gelişmelerden haberdar edeceklerdir.
Embriyo laboratuvarda gelişirse, rahminize aktarılması için hazırsınız demektir. Doktorunuz hazırlanmak için ne yapmanız gerektiğini size açıklayacaktır.
Bir uzman embriyonuzu kateter adı verilen küçük bir tüpe yerleştirerek hazırlar. Bu, embriyoyu olabildiğince az rahatsız etmek için bir uzman tarafından yapılması önemlidir.
Embriyo transferi, smear gibi çok basit bir işlemdir. Yaklaşık 5- 10 dakika sürecek, uyanık olacaksınız, anestezi yok ve hemen kalkabilirsiniz. Gününüze devam edebilirsiniz, ayağa kalkarsanız veya tuvalete giderseniz embriyo düşemez. Doktorunuz kateteri serviksinizden uterusunuza yerleştirir.
Embriyo transferinizden yaklaşık iki hafta sonra, hCG hormonu seviyenizi ölçmek için bir kan testi yaptırabilirsiniz. Kan dolaşımınızdaki hCG, genellikle pozitif bir gebelik testi anlamına gelir. Doktorunuz, kan testinizi ne zaman yapmanız gerektiğini size tam olarak bildirecektir.
Embriyo transferinizden yaklaşık iki hafta sonra, hCG hormonu seviyenizi ölçmek için bir kan testi yaptırabilirsiniz. Kan dolaşımınızdaki hCG, genellikle pozitif bir gebelik testi anlamına gelir.
Teknolojik ilerlemenin insanlığa sunduğu en önemli nimetlerden bir tanesi olan tüp bebek tedavisi yıllarca bebek hasreti çeken ebeveynleri hayalleri ile buluşturuyor. Tüp bebek tedavisine başvuran ebeveynlerin büyük çoğunluğu başarılı sonuçlar alırken başarısız olanlar da yok değil. Ancak tedaviler sonucunda 2. hatta 3. denemede hamile kalan annelerin varlığı tedaviden ümit kesilmemesini gerekli kılıyor. Siz de anne baba olmak için bu mucizeyle tanışabilirsiniz.
Bu durumdan dolayı üzülmek normaldir, ancak kendinizi veya eşinizi suçlamamaya çalışın. Muhtemelen başarısızlık, kontrol edebileceğiniz hiçbir şeyden kaynaklanmamaktadır. Doktorunuz olanları ve sonrasında neler yapabileceğinizi açıklayacaktır. Tüp bebek tedavinizin başarısız olmasının bazı yaygın nedenlerini aşağıda sizin için sıraladık;
Tüp bebek döngüsünün başarısız olmasının ana nedeni embriyo kalitesidir. Birçok embriyo, uterusa geçişten sonra implante edilemez çünkü bir şekilde kusurludur. Laboratuarda iyi görünen embriyoların bile büyümek yerine ölmelerine neden olan kusurları olabilir. Neredeyse tüm durumlarda, rahiminizin yanlış bir şeyleri olmadığı için bir bebek taşıyamazsınız. Embriyo implantı yapmaz çünkü büyümek için yeterince sağlıklı değildir.
IVF’ye gelince, yumurtaların yaşı IVF tedavisi alan kadının yaşından daha önemlidir. Bir kadının yumurtalık rezervi olarak bilinen yumurtalarının kalitesi ve miktarı, yaşlandıkça daha da kötüleşmeye başlar. Bu, IVF ile olan başarı şansını da etkiler. Ortalama olarak, transfer edilen embriyoların sadece yüzde 25’i bebeklerin canlı doğumlarıyla sonuçlanır. Ancak bu büyük ölçüde kadının yumurtalarının yaşına bağlıdır. 35 yaşın altındaki kadınların IVF için kendi yumurtalarını kullanması yaklaşık yüzde 45 implantasyon oranına sahip. Kendi yumurtalarını kullanan 40 ila 42 yaş arası kadınların sadece yüzde 15’i implantasyon şansı var.
Kadınlarda yumurtaların kalitesi tüp bebek tedavisindeki şansını etkiler.
Daha genç kadınların bağışladığı donör yumurtaları kullanan daha yaşlı kadınlar, IVF ile neredeyse genç kadınlarınkilerle aynı başarı oranlarına sahiptir. Yumurta kalitesi sağlıklı embriyolara sahip olmak için çok önemlidir ve küçük yumurtalar genellikle daha iyi kalitededir.
Bazen bir kadının yumurtalıkları doğurganlık ilaçlarına birden fazla yumurta üretebilecek kadar güçlü tepki vermez. Özellikle bir kadın 37 yaşın üzerinde veya daha yüksek FSH seviyelerine sahipse, tarama ve potansiyel implantasyon için bir dizi embriyoya neden olacak kadar yumurta üretemeyebilir. Bu gerçekleştiğinde IVF’nin başarısız olacağı ihtimalleri yüksektir. Doktorunuz bir sonraki IVF döngüsü için fertilite ilaçlarınızda değişiklikler yapabilir.
Tüp bebek tedavisindeki başarısızlıklarda en önemli faktörlerden biri embriyodaki kromozomal anormalliklerdir. Bu, embriyoloji laboratuarında doğal olarak düşünülmüş veya geliştirilmiş olsun, tüm insan embriyoları için geçerlidir. Bu anormallikler, IVF döngüsüne implante edilmemenin yanı sıra çoğu düşüklüğün arkasındaki nedendir. Çalışmalar, 30’lu yaşlardan başlayarak, kadınların yaşı arttıkça, yumurtalarındaki kromozomal anormalliklerin görülme sıklığının artmaya başladığını göstermiştir. 40’lı yılların ortalarında bir kadının yumurtalarının yüzde 75’inin kromozomal anomalileri vardır. Bir erkeğin spermi, yaşlandıkça daha fazla kromozomal anormallik geliştirir, ancak bir kadının yumurtalarından çok daha düşük bir oranda. Bu adil değil hanımlar, ama doğru!
Çalışmalar, 30’lu yaşlardan başlayarak, kadınların yaşı arttıkça, yumurtalarındaki kromozomal anormalliklerin görülme sıklığının artmaya başladığını göstermiştir.
Arızalı bir IVF döngüsünüz varsa, doğurganlık uzmanınız bir sonraki IVF döngünüz için PGS, preplanplantasyon genetik tarama önerebilir. PGS, doğru sayıda kromozom olup olmadığını belirlemek için bir embriyodan birkaç hücreyi test eder. Ayrıca ikinci bir IVF döngüsüne başlamadan önce, kendinizin ve eşinizin nasıl hissettiğini değerlendirin.
Birçok tüp bebek kliniği, kadınların tüp bebek tedavisine başlamadan en az üç ay önce sigarayı bırakmasını ister.
Birçok tüp bebek merkezi, kadınların tüp bebek tedavisine başlamadan en az üç ay önce sigarayı bırakmasını ister. Sigara içen kadınların, gebe kalmaları için iki kat daha fazla IVF döngüsüne ihtiyacı vardır ve sigara içmeyen kadınlara göre düşük yapması muhtemeldir. Fazla kilolu veya az kilolu kadınların, IVF tedavisinin başarılı olma olasılığı daha düşüktür. Amaç sağlıklı bir kiloyu korumaktır. Aşırı kiloluysanız, vücut ağırlığınızın yüzde 10’u kadar kaybetmek, hamile kalma yeteneğinizde olumlu bir fark yaratabilir.
Referans:
http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/saglik/saglik_hizmetleri/tup_bebek_tedavisi
https://www.plannedparenthood.org/learn/pregnancy/fertility-treatments/what-ivf
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. Yıllardır çalıştığı özel kliniğinde, perinatoloji alanında uzmanlaşmıştır.
8 yaşındaki çocuğunuz hala sizinle bir aile olarak vakit geçirmek konusunda istekli bir yaştadır. Bu…
Hamilelik dönemini başarıyla atlattıktan sonra nihayet bebeğinizi kucağınıza aldınız. Şimdi ise tek odak noktanız bebeğinizin…
Bazı çocuk soruları, çocuğunuzu yakından tanıyarak hoşlandığı şeyleri öğrenmenize ve çocuğunuzla iletişim kurmanızı sağlar. İşte…
Bebeklerde çoğunlukla bez kullanımından kaynaklı olarak ortaya çıkan pişik problemi için anne ve babalar en…
Rahim ağzı kanseri, kadınlarda oldukça yaygın şekilde görülen ancak aşı ile önlenebilen nadir kanser türlerinden…
Anne babaların çocukları ile ilgili merak ettikleri konuların başında ergenlik dönemi gelir. Ergenlik çocukluktan erişkinliğe…