Uyuz, Latince de Sarcoptes Scabiei adı ile bilinen bir canlının yaptığı cilt hastalığıdır. Teşhis edilip tedaviye başlanmadığı takdirde aylar boyu sürebilir. Bu nedenle uyuz belirtileri gösteren kişi hemen doktora başvurmalıdır. Başlangıç aşamasında yalnızca cildin yüzeyinde yaşasalar da zaman içerisinde iç yüzeye ulaşarak yumurtalarını da bırakırlar. Bu noktadan sonra hızla yayılırlar.
Ciltte kırmızı renkli kabarıklıklar oluşmakla birlikte rahatsız edici bir kaşıntıya neden olur. Bu nedenle uyuz belirtilerini bilmek ve erken dönemde önlem almak son derece önemlidir.
İçindekiler
Uyuz Nasıl Geçer?
Uyuz hastalığı, adını hastalığa neden olan böcekten alır. Ancak yalnızca uyuz böceğinin ısırmasıyla değil, hastalığa yakalanan kişilerden de geçebilir. Sanılanın aksine hayvanlardaki uyuzun insana geçerek enfekte etmesi mümkün değildir. Çünkü insan ve hayvana etki eden uyuz bakterileri farklı özelliktedir.
Çevrenizde uyuz hastalığına yakalanan bir kişi varsa doğrudan temasın yanı sıra ikincil dereceden temasla da geçebileceğini unutmamalısınız. Uyuza yakalanan kişi ile birkaç dakikadan daha uzun süre el ele tutuşmanız ya da aynı kıyafet ile yatağı kullanmanız durumunda size de geçebilir. Kendinizde uyuz belirtileri gözlemleyebilirsiniz. Bu nedenle aile bireyleri arasında geçiş son derece kolaydır. Ayrıca okul, ceza evi, spor salonu, okul gibi toplu olarak bir arada bulunan yerler uyuzun yayılması için uygun ortamlar yaratır.
Uyuz böceği vücuda temas ettikten sonra yaydığı bakteriler 4-5 gün yaşayabilir. Bu nedenle ailenizde uyuza yakalanan bir kişi olduğunu fark ettiğiniz anda tüm kıyafet, nevresim ve havluları zaman kaybetmeden yıkamalısınız. Çamaşırların en az 50 derecede yıkanmasında ve mümkün olan en yüksek sıcaklıkta 20 dakika kurutulmasında fayda vardır.
Yıkama imkânınız olmayan eşyaları yüksek vakumlama gücüne sahip bir süpürge ile çekebilirsiniz. Süpürgeniz toz torbalıysa temizlik sonrasında torbayı atmalısınız. Ayrıca çamaşır suyu, sıcak su gibi malzemeler kullanarak evi dezenfekte etmeniz önemlidir.
Uyuz Belirtileri
Uyuz, ilk temastan yaklaşık 1,5 ay sonra belirtilerini gösteren bir hastalık olduğundan tespiti zor olabilir. Eğer daha önce bu hastalığa yakalandıysanız belirtileri daha belirgin şekilde hissedeceğinizi bilmelisiniz.
Genellikle gece saatlerinde kendisini daha fazla hissettiren uyuzda dayanılmaz bir kaşıntı ortaya çıkabilir. Üstelik kaşıma, bölgenin daha fazla enfekte olarak belirtilerin yoğunlaşmasına neden olabilir.
Uyuz, vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkabilmekle birlikte genellikle bilek, yüz, boyun, eller ve kalçada kendisini gösterir.
İlk bakışta sinek ısırığı zannedilen hastalıkta cilt altında şişlikler oluşur. Ancak daha dikkatli baktığınızda 10 mm’yi geçmeyen açık renkli çizgiler görebilirsiniz.
Ne Yaptıysam Uyuz Geçmiyor
Uyuz belirtileri gösterdiğinizi hissettiğinizde zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmanızda fayda vardır. Teşhis ve tedavi ne kadar gecikirse iyileşme sürecinin de bir o kadar uzayacağını unutmamalısınız.
Genellikle tedavide antibiyotik ilaçlar kullanılır. Ekstra olarak doktorunuz, gece uyku esnasında yaşayabileceğiniz yoğun kaşıntıları hafifletebilecek kremler de verebilir. Tedavinin ilk 6-7 gününde belirtilerin daha da yoğunlaştığını düşünebilirsiniz. Ancak bu tedavinin başarılı olduğunu gösterir. Doktorunuzun önerilerine harfiyen uyarsanız kısa süre içerisinde rahatlama hissedersiniz. Ancak tamamen iyileşme sürecinin kısa sürmeyeceğini bilmelisiniz.
Ortalama 4 hafta süren tedavi sonrasında hala kaşıntı hissediyorsanız cildinizdeki enfekte bölgelerin iyileşmediğini düşünebilirsiniz. Bu durumda tekrar bir uzmana görünmenizde fayda vardır.
Uyuz Belirtileri Sonrası Doğal Uyuz Tedavileri
Uyuz tedavisi mutlaka bir doktor kontrolünde olmalıdır. Ancak tedaviye yardımcı olarak, kaşıntılarınızı hafifletip rahatlamanızı sağlayacak bazı doğal yöntemlerden de faydalanabilirsiniz.
· Uyuz tedavisinde kullanılabilen çay ağacı antibakteriyel özelliktedir. Bu sayede cildin üst yüzeyindeki bakterilerin öldürülmesinde etkilidir. Ancak cilt altındaki yumurtalar için işe yaramaz. Bir sprey şişesine koyacağınız suyun içerisine 8-10 damla çay ağacı yağı ekleyerek vücudunuza sürebilirsiniz. Ayrıca dış çevredeki bakterilerin ölmesini de sağlayacağından nevresim, kıyafet gibi doğrudan temas edeceğiniz alanlara uygulayabilirsiniz. 2016 yılında The American Society of Tropical Medicine tarafından yapılan araştırmalar da çay ağacının uyuzun neden olduğu kaşıntı ve kızarıklıkların iyileşmesinde etkili olduğunu göstermiştir.
· Eski çağlardan beri Hindistan’da geleneksel tedavilerde kullanılan Neem bitkisi, uyuz hastalığına neden olan bakterilerin öldürülmesinde de kullanılır. Analjezik ve anti inflamatuar özellik gösteren bitkiden üretilen şampuan ve vücut losyonları bulunur. Düzenli kullanım sayesinde ciltteki kaşıntının azaldığını ve hastalığın daha kısa sürede geçtiğini görebilirsiniz.
· Pek çok farklı alanda kullanılan aloe veradan uyuz için de faydalanılabilir. İçeriğinde yer alan benzil benzoat, uyuz kremlerinde de kullanılan bir maddedir. Cilt altındaki uyuz yumurtalarına dahi etki edebilen bitki kaşıntınızın hafiflemesine de yardımcı olur. Ancak mümkünse bitkiyi doğrudan ya da katkısız aloe vera jeli formunda kullanmalısınız.
· Karanfil yağı, antioksidan ve antimikrobiyal özellik gösterir. 2010 yılında University of Queensland tarafından yapılan bir araştırmada kullanılan pek çok madde arasından en etkili olanın karanfil yağı olduğu tespit edilmiştir. Böcek öldürücü olarak da kullanılan karanfil yağının yanı sıra kekik, lavanta ve anason yağı da kullanarak uyuz kaşıntısını hafifletebilirsiniz.
Çocuklarda Uyuz
Uyuz yalnızca yetişkinlerde değil çocuklarda da görülebilen bir hastalıktır. Okul öncesi çağlarda hastalık genellikle parkta ve yere düşen eşyalardan, ilerleyen yaşlarda ise okuldan kapılır.
Henüz 2 yaşını doldurmamış çocuklarda çoğunlukla avuç içi, ayak altı, boyun ve saç derisinde gözükür. İlerleyen yaşlarda ise karın, koltuk altı, bilek, kalça gibi bölgelerde ortaya çıkabilir.
Çocuğunuz durmadan kaşınıyorsa vücudunu kontrol etmenizde fayda vardır. Kırmızı renkli sivilceler alerji ile karşılaştırılabilir. Ancak dikkatli baktığınızda bu noktaların ortasındaki böcek ısırıklarını fark edebilirsiniz. Ayrıca eğer erken dönemde fark edilememişse ya da çocuğunuzun bağışıklığı zayıfsa ciltte kabuklanma da oluşabilir.
Uyuz belirtileri fark ettiğiniz anda bir uzmana danışmalısınız. Doktorunuz şüphelendiği bölgeyi mikroskop ile inceler ve teşhis koyar. Daha sonra ilaç ve merhem tedavisine başvurabilir.
Uyuzun çocuğunuzun cildinde daha da yayılmasının önüne geçmek için tırnaklarını kesebilirsiniz. Bu sayede kaşınırken tırnak altına giren yumurtalar cildin diğer kısımlarına taşınmaz.
Kaynak:
